Mario Cams22 november 2005 – 02:11

Weet waarover je praat voordat je bergen kritiek uit. In het Westen hoor je de laatste tijd elke dag wel kritiek aan het adres van China. Omdat het land de laatste jaren een economisch succesverhaal is, verwachten we maatregelen van haar overheid als was het land volledig geïndustrialiseerd. China is ondanks de sterke economische groei echter nog steeds een ontwikkelingsland en zal dat bovendien nog zeer lang blijven. Meer dan twee derde van haar bevolking moet met minder dan een dollar per dag zien rond te komen. Niettemin staat dit immense land voor zo mogelijk nog grotere uitdagingen. Zo komen er elke dag maar liefst 44.000 Chineesjes bij.

Het aller belangrijkste voor China blijft dan ook het verbeteren van de levensstandaard voor haar (nog steeds sterk stijgende) bevolking. De overheid heeft voor haarzelf grootse doelen gedefinieerd en wil die absoluut waarmaken. Dit heeft uiteraard een zeer grote invloed op het buitenlands beleid. China kan dit immers enkel waarmaken door het voortzetten van haar economisch succesverhaal. De Chinezen beseffen zeer goed dat dit enkel kan in een internationaal stabiel klimaat. Maak je dus geen zorgen over de Chinezen die komen : ze komen in vrede!

De overheid werkte de laatste jaren hard aan haar buitenlands beleid en begint actief deel te nemen aan internationale organisaties. Na moeilijke onderhandelingen die maar liefst vijftien jaren hebben geduurd, werd China in 2001 lid van het WTO. Bovendien steunt ze de VN met drieduizend peacekeepers en ze schold de schulden weg van maar liefst 38 ontwikkelingslanden (terwijl het dat zelf nog is!).

Er wordt eveneens hard gewerkt aan de relaties met de buurlanden. In een periode van tien jaar blijft er nog slechts één grensconflict van de eens zovelen over : dat met Indië. En zelfs daarover zijn de onderhandelingen volop bezig. China neemt daarnaast ook actief deel aan (en organiseert zelfs) de zgn. 6 party talks i.v.m. de nucleaire problematiek rond Noord-Korea. Het is trouwens nog ongeveer het enige land dat een greintje invloed heeft op Noord-Korea en gebruikt deze rol meesterlijk. Het is China dat er achter de schermen voor zorgde dat de VS en Noord-Korea wel met elkaar moesten praten. Verder heeft China met de landen in Zuid-Oost Azië (ASEAN) een apart forum opgericht, alsook met de mid-Aziatische landen (de zgn. Shanghai-group). In de relatie met Rusland gaat men zelfs nog verder: er hebben onlangs zelfs gezamenlijke militaire oefeningen plaatsgevonden, dir terwijl de oude grensconflicten nog steeds vers in het geheugen liggen.

Enkel de relatie met Japan blijft een gevoelig punt. Ze zijn economisch sterk van elkaar afhankelijk zodat men kan spreken van een soort stabiliteit. Toch riep China de Japanse ambassadeur onlangs nog op het matje omdat diens premier een oorlogsschrein had bezocht, waar de namen opstaan van ongeveer 40 veroordeelde oorlogsmisdadigers van de tweede Wereldoorlog. Volgens Japan gaat de premier als privé-persoon naar het schrein om te bidden voor wereldvrede. China had echter graag gezien dat Japan er, m.b.t. zijn verleden, eenzelfde houding op nahield als Duitsland.

Ook de rest van de wereld begint China meer en meer te interesseren. Voor de EU gebruikt men het hoogst mogelijke diplomatieke jargon (comprehensice strategic partnership), wat duidt op een zeer goede relatie. Tijdens zijn bezoek aan Europa deze maand, keurde president Hu Jintao een uniek samenwerkingsakkoord met Spanje goed. Toch zijn er enkele knelpunten, zo is er bijvoorbeeld de kwestie van het wapenembargo. Dat zou in Juli opgeheven zijn, totdat China de anti-successiewet m.b.t. Taiwan goedkeurde(China beschouwt Taiwan als een opstandige provincie). Zo leerde China meteen dat met betere diplomatieke relaties, elke actie gevolgen kan hebben. Zelfs acties m.b.t. wat ze zelf als een binnenlandse aangelegenheid beschouwt.

In verband met één van de grootste knelpunten, de textielhandel, is afgelopen maand een akkoord ondertekend. Zelfs met de VS is -nog recenter- een akkoord gesloten (wat trouwens zeer nadelig is voor de Chinese overheid en het is een zaak die haar in eigen land dan ook bergen kritiek oplevert). De relatie met de VS blijft echter koel, daar bleek nog maar eens bij het bezoek van Bush aan China enkele dagen geleden. Dit is vooral de verdienste van het beleid van de Bush-administratie, die sinds 11 september 2001 lijkt te twijfelen wat de gepaste reactie zou zijn op de recente ontwikkelingen in China. Het meest positieve dat we opvangen is dat “de relatie met de VS stabiel is”. Beijing doet er alles aan om de relatie stabiel te houden maar, zo lijkt het, ook niet meer dan dat.

Het algemene discours in internationale contacten lijkt er één te zijn waarbij naarstig gezocht wordt naar gezamelijke interesses. Eventuele verschilpunten worden voorlopig opzijgeschoven, men aanvaardt ze zonder meer. In documenten van Beijing of dat van haar staatskrant, de Renmin Ribao 人民日报, wordt een bepaalde term ongelooflijk vaak herhaald : heping fazhan 和平å?‘展of vredevolle ontwikkeling [van China]. Tegelijkertijd wordt steeds weer aangehaald hoe China op militair vlak enkel nog maar defensief gehandeld heeft – hierover kan uiteraard gediscusieerd worden - en hoe het zich engageert om deze ‘historische trend’ verder te zetten.

Aangezien men niet over één nacht ijs gegaan is bij het kiezen van de gepaste terminologie, lijkt dit het beleid te zijn dat men de komende decennia zal proberen aan te houden. Het beleid dus van een langzaam maar zeker opkomende, belangrijke, internationale speler die het niet zal nalaten economisch gewicht in de schaal te gooien om haar politieke doeleinden te verwezelijken. Een vredevolle ontwikkeling... het is een hoopvol toekomstbeeld.

“De enige keuze die China onder de huidige internationale omstandigheden heeft, is die van een vredevolle opgang. Dit wil zeggen, verder [economisch] ontwikkelen door voordeel te halen uit het vredig internationale klimaat en, terzelfdertijd door haar ontwikkeling, de wereldvrede te handhaven.”
- Zheng Bijian, CCP partijlid die hechte contacten onderhoudt met de overheid.