Marc-Antoon16 januari 2007 – 10:17

François Houtart is de oprichter van het Centre Tricontinental (Cetri) in Louvain-la-Neuve. Hij is ook de secretaris van het Forum mondial des alternatives (FMA). Vorig jaar was hij nauw betrokken bij de Oproep van Bamako, een manifest dat werd gelanceerd op het WSF 2006 in Mali.

Wat is de inzet van het WSF 2007?
“De functie van het WSF is om een nieuw collectief bewustzijn te creëren. Dat lukt. De grote uitdaging is nu om een antwoord te vinden op de vraag: ‘hoe zetten we de volgende stap?’. Iedereen is akkoord dat het WSF een ‘open ruimte’ moet blijven, een ontmoetingsplaats bestemd voor netwerking en discussie. Maar we moeten ook de middelen vinden om dat te vertalen in concrete acties. We moeten een nieuw ‘historisch subject’ in het leven roepen. Het zal pluralistischer moeten zijn dan vroeger, want het gaat niet alleen meer om de arbeidersklasse - àlle sociale groepen in de wereld staan onder invloed van de logica van het kapitalisme.”

Komt er dit jaar een vervolg op de Oproep van Bamako?
“Daar zijn we hard aan aan ’t werken. Er zijn twee werkgroepen actief rond de Oproep. En we organiseren er in Nairobi met het FMA – waarvan Samir Amin de voorzitter is en ik de secretaris – een hele reeks discussies en activiteiten over. Een groot probleem is dat we niet alle middelen hebben gevonden om iedereen die we daarbij wilden betrekken te laten komen… In elk geval moet de Oproep van Bamako veel concreter worden. De grote moeilijkheid is de vraag hoe we de geschikte actoren moeten identificeren, niet alleen in abstracto maar in de praktijk. Een voorbeeld dat tot navolging strekt is Via Campesina.”

Kan U daar een woordje uitleg bij geven?
“Via Campesina coördineert een wereldwijd netwerk van boerenbewegingen. Ze zijn zeer radicaal – radicaler momenteel dan de arbeidersbeweging – en ze waren zeer actief in het verzet tegen de WTO in Hongkong en Cancun. Ze hebben een interessant leiderschap – één van de belangrijkste leden van Via Campesina is de Braziliaanse Beweging van Landlozen (MST). Hun strijd is zeer belangrijk, want bijna de helft van de mensheid is boer. De dynamiek van de boerenbeweging is één van de essentiële zaken die we moeten bevorderen.”

“Maar ze kampen met een verschrikkelijk financieel probleem. Ik was twee weken geleden op een vergadering waar het budget van Via Campesina werd bediscussieerd. Reizen, vergaderen, actie voeren,… deze internationale beweging moet het in 2007 doen met slechts 600.000 euro! Mijnheer Albert Frère kan dat met zijn salaris alleen al vijf maal betalen. Dat toont de machtsverhoudingen in de strijd tussen het kapitalistische systeem en haar slachtoffers.”

“We gaan dat in Nairobi niet oplossen, maar het is belangrijk om stappen te zetten. Want we hebben niet zoveel tijd… Ondertussen zijn er door de schuld van dat systeem miljoenen mensen die sterven.”

De Oproep van Bamako maakt een onderscheid tussen strategische doelstellingen op korte en op lange termijn. Wat is voor U prioritair?
“Wat prioritair is hangt af van de plaats die je inneemt in de maatschappij: als vrouw, als boer, als arbeider, in het Noorden of in het Zuiden… Er zijn dus veel prioriteiten, en je kan daar onmogelijk een hiërarchie in steken. Maar je kan je wel afvragen: wat kunnen we onmiddellijk realiseren, wat op middellange termijn, wat op lange termijn? We moeten de logica van het kapitalisme afschaffen, maar dat is niet voor morgen. Wat kunnen we vandaag doen? Bijvoorbeeld de schuld van het Zuiden afschaffen. Op zich heft dat de logica van het kapitalisme niet op, maar het kan wel een stap zijn in het proces. Een ander voorbeeld: het Amerikaanse militaire project in het Midden-Oosten kelderen. Op middellange termijn moeten we komen tot een globale fiscaliteit en tot de afschaffing van de belastingsparadijzen. En moeten we de Europese constructie heroriënteren op een andere dan liberale basis… Er is veel werk aan de winkel.”

Voor het WSF van start gaat neemt U in Nairobi deel aan een forum over bevrijdingstheologie – de religieuze verzetsbeweging met wortels in het Zuid-Amerika van de jaren zeventig. Is die nog steeds actueel?
“Meer dan ooit! Ietwat clichématig uitgedrukt: de bevrijdingstheologie wil de marxistische analyse van het kapitalisme verzoenen met de boodschap van het evangelie. We zien vandaag de gevolgen van het kapitalisme op sociaal en ecologisch vlak… Een theologisch reflectie die ons daarvan wil bevrijden is absoluut nodig. De bevrijdingstheologie krijgt institutioneel – in de Kerk – weinig steun. Maar dat wil niet zeggen dat ze niet bestaat!”

Help de reportage over het Wereld Sociaal Forum in Nairobi mogelijk te maken