De onrust begon enkele dagen eerder toen sociale organisaties, aangevoerd door de cocaboeren uit de Chapareregio, zich massaal verzamelden in de stad om het aftreden van de prefect te eisen. De prefect had zich de woede van de Evo-aanhangers op de hals gehaald door een heruitgave van een referendum over regionale autonomie te propageren.

Het autonomiedebat wordt aangevoerd door de rijke departementen uit de oostelijke laagvlakten. De elites uit deze departementen gebruiken autonomie als politiek instrument tegen de hervormingsplannen van president Evo Morales. Terwijl in deze regio de meerderheid van de bevolking in een eerder referendum voor meer autonomie stemde, was dit niet het geval in Cochabamba. Via een heruitgave van het referendum hoopt de prefect, nu de populariteit van Evo Morales enigszins getaand is, alsnog een "ja" voor autonomie in de wacht te slepen. Velen beschuldigen Manfred Reyes Villa ervan dat hij hiermee louter het gezag van de president wil ondermijnen.

In het begin van de week kwam het tot de eerste rellen toen een manifestatie van de sociale organisaties uit de hand liep met als gevolg dat de ingang van de prefectura in vlammen opging en de Evo-aanhangers gewapend met stokken in het straatbeeld verschenen. Tegelijkertijd blokkeerden campesinos de hoofdroutes naar de stad.

De radicalisering van de acties van de campesinos, voornamelijk afkomstig uit de rurale provincies, zorgde voor verontwaardiging onder de burgerbevolking van Cochabamba; een gevoel dat werd aangewakkerd door de aanhangers van de prefect. Men riep op tot een tegenbetoging voor "vrede" en "democaratie" op de fatale donderdag.

Donderdagnamiddag verzamelden honderden tegenbetogers in de straten van het rijke, noordelijke stadsgedeelte. Aangevoerd door Manfred-getrouwen en versterkt door stoottroepen van de juventud cruceña, overgevlogen uit de oostelijke stad Santa Cruz, trokken ze gewapend met baseball bats en knuppels naar het stadscentrum. Ook werden bij verscheidene personen vuurwapens aangetroffen.

De politie die zich tussen de twee partijen had opgesteld, werd volledig overrompeld, waarna het centrum van Cochabamba het strijdtoneel werden van lijf aan lijf gevechten. De campesinos, waaronder ouderen, vrouwen en kinderen, werden opgejaagd door de uitzinnig geworden Manfredisten.

Het gevreesde gebeurde reeds tijdens de eerste momenten van de confrontatie. Een jonge cocaboer werd dodelijk getroffen door een kogel. Al gauw werden de ziekenhuizen overspoeld met gewonde campesinos, die in de mate mogelijk beschermd werden door de politie.

Na het eerste uur van bloedige rellen keerde de situatie. Campesinos die op andere lokaties in de stad hadden postgevat, kwamen hun compañeros te hulp, wat uitmondde in een drieste achtervolging van Manfred-aanhangers doorheen de straten van Cochabamba; met als gevolg de dood van een jonge Manfredista, neergehouwen door een machete.

Intussen had het leger zich weten te positioneren tussen de twee strijdende partijen en keerde tegen de avond geleidelijk de rust weer. De campesinos trokken zich terug op de grote markt van Cochabamba. De tegenpartij keerde huiswaarts naar haar villa's in het noorden van de stad.

De gebeurtenissen in Cochabamba zijn een weerspiegeling van de tegenstellingen die momenteel Bolivia kenmerken. Het gaat verder dan een loutere confrontatie van politieke ideologieën. Rijk en arm komen op dit moment met elkaar in botsing, en onder de oppervlakte borrelt een latent racisme.

Intussen bezetten de sociale organisaties nog steeds verscheidene plaatsen in Cochabamba en schuiven prefect en centrale overheid de verantwoordelijkheid naar elkaar door. Manfred Reyes Villa, vanuit een veilig onderkomen in Santa Cruz, wijst met een beschuldigende vinger naar de president die tevens de belangrijkste leider is van de cocaboeren. De centrale overheid voelt zich dan weer geen direct betrokken partij in een conflict tussen een departementale prefect en de plaatselijke sociale organisaties.

Tom Pellens, NGO-coöperant van VOLENS in Cochabamba, Bolivia

Bron foto's: INDYMEDIA