Indymedia.be02 april 2007 – 17:44

Bij het begin van de invasie in 2003 beloofde de Amerikaanse regering het sterftecijfer onder kinderen te halveren, maar niets is minder waar. Waar er in 2002 nog 125 per duizend levend geboren baby’s stierven, is dit nummer in 2006 opgelopen tot 130 per duizend volgens cijfers van het Irakese Ministerie voor Gezondheidszorg.

Volgens het jaarrapport 2004 van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de levensverwachting voor een jongen bij geboorte 51 jaar, voor een meisje 61. Dat is het laagste cijfer in het Midden-Oosten. In buurland Koeweit is de levensverwachting respectievelijk 76 en 78 jaar, in Iran 68 en 72. Ter vergelijking: in België is de levensverwachting voor een man 75 en voor een vrouw 81.

Een groot probleem is de bevoorrading en het materiaal dat voorhanden is bij dokters, ziekenhuizen en apothekers. Na jarenlang geleden te hebben onder de gevolgen van het handelsembargo opgelegd door de VS na de Golfoorlog in 1990-1991, is er na de invasie in maart 2003 niet veel veranderd. Nog steeds zijn er chronische tekorten van zowat alles, van aspirientjes tot chirurgische lampen. Volgens de Iraakse Medische Associatie is in 90% van de zowat 180 ziekenhuizen in Irak tekort aan essentieel materiaal.

Marie Fernandez, een woordvoerster van het in Wenen gebaseerde agentschap Saving Children from War, zei in een interview met IRIN dat het agentschap, dat met lokale dokters samenwerkt, een tekort heeft vastgesteld van essentiële voorraden, vooral intraveneuze infusen en zakjes bloed. ‘Er is een tekort aan alles. Kinderen bloeden dood omdat er geen bloedzakjes beschikbaar zijn.’
In het Yarmouk Hospitaal, één van de drukste ziekenhuizen in Bagdad, sterven er volgens dokter Husam Abud elke dag zo’n vijf mensen omdat het materiaal om doorsnee ziektes en ongevallen te genezen niet aanwezig is. Dat betekent in dat ene ziekenhuis meer dan 1800 doden per jaar die te voorkomen zijn.

Daarnaast vormt de onveiligheid en het geweld als gevolg van de invasie ook een zeer groot probleem. Volgens het Instituut voor Oorlog en Vrede hebben de dokters die nog actief zijn in Bagdad hun praktijk verplaatst naar woonblokken en medische centra omwille van veiligheidsredenen. Omwille van die slechte beveiliging en verscheidene uitgaansverboden openen ze nog enkel in de voormiddag hun deuren.

Maar het geweld creëert niet enkel een ongunstige en gevaarlijke omgeving, het dringt ook in de ziekenhuizen binnen. Peter Kandela is een Iraakse arts die in het Verenigd Koninkrijk werkt. Hij interviewde medisch personeel dat naar Jordanië en Syrië is gevlucht. Eén van de geïnterviewden, een nierchirurg, vertelde hoe een groep gewapende mannen hem ontvoerde, en hoe ze daarbij als eerste in zijn adresboek keken op zoek naar andere potentiële slachtoffers. ‘Ze waren zo stoutmoedig om te suggereren dat wanneer ik een betere behandeling in gevangschap wenste, ik maar beter een aantal mensen kon aanbevelen om te kidnappen.’ Hij werd vrijgelaten nadat zijn vrouw 250.000 dollar losgeld betaalde.

‘Een zeer groot probleem dat de gezondheidssector beïnvloedt is zeker de hopeloze veiligheidssituatie van het land’, zegt Nada Doumani, een woordvoerster van het Internationale Comité van het Rode Kruis. ‘Gewapende mannen stormen de operatiekamers binnen en bevelen de dokters eerst hun eigen gewonden te behandelen. Sommige patiënten staan erop om hun maskers op te houden en hun wapens bij te houden terwijl ze behandeld worden. Dit creëert een traumatische situatie voor de dokters.’

Dokter Washdi Mahmoud, arts in het Ibn Al-Nafeesziekenhuis, het grootste cardio-vasculair centrum van Bagdad: ‘Gisterochtend (26/02/06, nvdr) werden we bedreigd door familieleden van patiënten. Ze zetten zelfs een revolver tegen de slaap van een arts! De bewakingsdienst van het ziekenhuis kwam niet tussenbeide. Daarom besloten we in staking te gaan.’

Dokter Salam Ismael, collega van dr. Mahmoud: ‘We hebben vooral last van de milities van bepaalde politieke partijen. De overheid legt hen geen strobreed in de weg. Ze komen met hun wapens de patiëntenkamers binnen, schelden dokters uit en dreigen hen te doden. De aanvallen gaan maar door, en de politie laat gebeuren of is er zelf bij betrokken.’

Maar niet alleen de opstandelingen maken de gezondheidszorg in Irak gevaarlijk, ook de Amerikaanse en Britse militairen en het reguliere Irakese leger verzieken de gezondheidszorg. Zo meldt een bericht op www.health-now.org bijvoorbeeld: ‘Ramadi is de hoofdstad van de provincie Anbar in het westen van Iraq en telt ongeveer 500.000 duizend inwoners. De aanwezigheid van Amerikaanse en Iraakse militaire scherpschutters en checkpoints beperken in grote mate de mobiliteit van ambulances en medisch personeel in de stad.’

Het nieuwsagentschap IPS berichtte op 14 december 2006: ‘Op 7 december voerde het Amerikaanse leger weer een raid uit in het Algemeen Ziekenhuis van Fallujah. Ooggetuigen zeiden dat Amerikaanse militairen het hospitaal overvielen “alsof het een militair doelwit was”. Dokters en medisch personeel werden gearresteerd en terroristen genoemd. Een bediende in het ziekenhuis vertelde dat het al de derde keer was dat hij door VS-soldaten werd geboeid en opperde dat “ze ruwer omgaan met medisch personeel dan met anderen omdat ze vinden dat wij de eerste hulpverleners zijn aan diegenen die zij terroristen noemen”. Luitenant-kolonel Bryan Salas, woordvoerder van de Multi-National Forces in Irak, had een andere verklaring: “Coalitiekrachten doorzochten het ziekenhuis om ervoor te zorgen dat het een veilige haven blijft voor de burgers van Fallujah waar ze de medische zorgen kunnen krijgen die ze verdienen.” Na de raid bleef het ziekenhuis verscheidene dagen gesloten.’

Op 28 september 2006 gingen de artsen van het Yarmouk ziekenhuis in Bagdad in staking nadat politie-agenten het ziekenhuis binnenvielen en zwaaiend met hun wapens de dokters dwongen een gewonde collega te behandelen. De artsen richtten een schrijven aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken waarin ze een compleet wapenverbod in het ziekenhuis vroegen.

De onveilige situatie voor medisch personeel zorgt er ook voor dat vele hoogopgeleiden het land ontvluchten. In maart 2006 zei de Britse NGO Medact dat 18.000 van Iraks 34.000 artsen het land had verlaten, een cijfer dat ze van de officiële Iraakse Medische Associatie hadden gekregen. Geschat werd dat een 250 van de diegenen die gebleven zijn ontvoerd zijn en in 2005 alleen werden er 65 artsen gedood.

Het gebrek aan medisch personeel heeft rampzalige gevolgen voor de gezondheid van de patiënten. Dokter Bassim Al-Sheibani en twee collega’s van het Diwaniyah College of Medicine rapporteerden in de British Medical Journal dat ‘medici in Irak toegaven dat meer dan de helft van de patiënten die overleden kon worden gered indien er geschoold en ervaren medisch personeel beschikbaar zou zijn geweest’.

Ook van de beloofde heropbouw van de medische infrastructuur is niet veel in huis gekomen. Sinds 2003 hebben verscheidene Amerikaanse organisaties en instellingen zo’n 500 miljoen dollar in de heropbouw van de gezondheidszorg gepompt, maar er zijn nog geen nieuwe ziekenhuizen en slechts enkele plaatselijke gezondheidscentra gebouwd, meldde de Los Angeles Times op 15 november 2006.

The Independent maakte op 20 oktober 2006 gewaag van een project waarbij 200 miljoen dollar was voorzien voor de bouw van 142 eerstehulpcentra. Uiteindelijk was het plan bankroet eind 2006, met slechts 20 niet-afgewerkte centra gebouwd. De WHO beschreef dit als “shockerend”.

In een vernietigend rapport bekritiseert CorpWatch zwaar de VS-geleide heropbouw van Iraks gezondheidsinfrastructuur. VS-bedrijven zoals Parsons Global, Abt Associates en Bechtel werden reusachtige reconstructiecontracten toegewezen (een contract van 70 miljoen dollar voor Parsons, een van 43 miljoen voor Abt en een van 50 miljoen voor Bechtel), terwijl ervaren VN-organisaties zoals Unicef en de WHO aan de kant werden geschoven.
In april 2006 besliste het US Army Corps of Engineers 130 van de geplande 150 eerstehulpcentra te schrappen. Dit was het contract dat was toegewezen aan Parsons Global, en tegen de tijd dat het US Army Corps het contract opzei, waren er slechts 6 afgewerkt. Ondertussen waren er wel al 130 sets medisch materiaal besteld en opgeslagen in een loods in Abu Ghraib. 46% van deze sets missen enkele kratten of bevatten beschadigde kratten of dozen met een verkeerd label of gewoon geen label.
Het contract met Abt Associates bestond erin dat de firma bestaande ziekenhuizen moest herstellen. Dit gebeurde echter niet, omdat Abt de job uitbesteedde aan lokale onderaannemingen die onervaren en corrupt waren. In april 2004 verliet de firma Irak omwille van de veiligheidsrisico’s. Ondertussen had het agentschap USAID als 20,7 miljoen dollar Amerikaans belastingsgeld uitbetaald aan Abt.

Naast het geweld leidde de invasie ook tot andere zaken die de gezondheid van het Iraakse volk bedreigen. Zo zijn er volgens IRIN meer dan 500.000 inwoners van Bagdad die slechts een paar uur per dag water kunnen afnemen. Huishoudens in Bagdad krijgen gemiddeld slechts 2 tot 6 uur elektriciteit per dag, terwijl de rest van Irak het met zo’n 3 uur per dag moet stellen. Voor de invasie was dat zo’n 20 uur per dag. Ook riolering, afwatering en sanitatie zijn zwaar beschadigd door de oorlog.

Na vier jaar oorlog en bezetting is het duidelijker dan ooit wat een ravage de VS en haar bondgenoten in de gezondheidszorg hebben veroorzaakt. Irak heeft dus nog een lange weg te gaan voor haar volk weer een menswaardige gezondheidszorg zal krijgen.

Lees het volledige Irak-rapport.