Anne Demelenne, algemeen secretaris van het ABVV (foto frank)

Waarom is een vakbond zo nadrukkelijk aanwezig op een betoging voor mensen zonder papieren?
“Het is helaas veel te weinig bekend in welke mensonwaardige omstandigheden mensen zonder papieren moeten leven. Ze worden uitgebuit door huisjesmelkers, ze komen in de gedwongen prostitutie terecht en ze werken in de clandestiniteit. In Aalst werd een tijd geleden een zwaargewonde arbeider zonder papieren langs de weg achtergelaten. Als een hond als het ware. Als vakbond is het onze plicht op te komen voor die werknemers die bijna als slaven werken. Sommige werknemers zien daar geen graten in omdat het hen enorme winsten oplevert. Zij hebben weinig scrupules. Als ze betrapt worden betalen ze een boete. De betrapte werknemers betalen een hogere prijs want zij worden het land uitgezet.”

Denkt u dat u bij de volgende regering meer kans maakt met uw eisen?
“Dat zullen we nog moeten zien. Het is nog lang niet zeker welke regering het wordt. Er zijn duidelijke winnaars en verliezers, maar niet alle winnaars komen altijd in de regering en omgekeerd. We hebben onze eisenbundel afgegeven aan de informateur en regularisatie was één van de eisen.”

Wat hebben deze verkiezingen u geleerd?
“Ik denk dat we nog veel meer moeite zullen moeten doen om onze boodschap ingang te doen vinden. Aan zoveel mogelijk mensen laten zien in welke slechte omstandigheden veel medemensen moeten overleven. We moeten nog veel meer de woordvoerder zijn van alle mensen die zich veel dingen niet kunnen permiteren die wij nochtans normaal noemen. Dat zijn niet enkel de mensen zonder papieren, maar ook veel Belgen die arm zijn, ziek zijn of een slechtbetaalde en onzekere job hebben. We zullen op dat vlak ook moeten ingaan tegen de liberale ideeën die circuleren, tegen het pensée unique. Ik ben op dat vlak niet pessimistisch. Als je mensen bij elkaar brengt, ontstaat vaak solidariteit. Dat hebben we al vaak gemerkt. Ook aan Franstalige kant zien we overal comiteetjes opduiken van buurtbewoners die het opnemen voor hun buur die dreigt uitgewezen te worden. Als je mensen samenbrengt, verdwijnt dus zelfs het racisme.”

Jan Renders, voorzitter van het ACW (foto teun)

Waarom zijn die criteria zo belangrijk?
“We vinden die criteria belangrijk omdat je met individuele regularisaties de willekeur inbouwt. Daardoor is er heel grote onduidelijkheid. Je geeft ook valse hoop aan mensen die nochtans niet binnen de criteria vallen. Vandaar die individuele of collectieve wanhoopsacties zoals hongerstakingen. Met klare en rechtvaardige criteria vermijd je die onduidelijkheid.”

Is daar wel een draagvlak voor?
“We zien overal in Vlaanderen comités opduiken die het opnemen voor goed geïntegreerde asielzoekers. Mensen die actief zijn in het middenveld spelen vaak een grote rol in die comités. We mogen wel niet alleen enkel die mensen regulariseren die op sympathie kunnen rekenen van hun buren en klasgenootjes. De minister van Binnenlandse Zaken heeft daar een punt. Maar dat is alleen maar een bijkomend argument voor duidelijke criteria.”

In krantencommentaren lees je wel dat Vlaanderen vorige week rechts heeft gestemd. “De Vlaming trok een Berlijnse op rond zijn fermette”, schreef De Morgen.

“Je moet altijd oppassen voor zwart-wit redeneringen. Wij ontmoeten dagelijks enorm veel sociaal geëngageerde mensen die samen werken in een open sfeer. Dat zijn mensen die helemaal niet van plan zijn om zich terug te plooien op zichzelf. Het middenveld en ook de politici moeten wel de juiste woorden vinden om te appeleren aan die gevoelens van solidariteit. Politici moeten daar leren oog voor hebben.”

Wat gaat het ACW nog doen om dit dossier warm te houden?

“Dit is één van de dossiers die ons na aan het hart liggen. Bij de vorige regering hebben we bot gevangen. Men was bang voor een aanzuigeffect. Maar wij pleiten zeker niet voor een laks beleid, wel voor een duidelijk beleid. Ook tegenover de volgende regering zullen we die boodschap herhalen.”

Hedwig Silon, verbondsvoorzitter ACV Brussel Halle Vilvoorde (foto legasse)

“We hebben al altijd de neiging gehad om het op te nemen voor de zwaksten. Dat zit in ons. Dus is het normaal dat we ook op straat komen voor de mensen zonder papieren. Of een oplossing voor de mensen zonder papieren verder af is na 10 juni? Zeker aan Vlaamse kant zullen we nog veel overtuigingskracht nodig hebben. De aandacht gaat ook in de eerste plaats naar communautaire problemen. De problemen van de mensen zonder papieren lijken daarbij ver van ons bed. Het lijkt alsof Vlaanderen eerder Vlaamsgezind heeft gestemd. Maar dat betekent niet dat al die stemmen daarom anti-solidariteit zijn. Het is genuanceerder dan dat. Al denk ik dat de mensen toch iets conservatiever hebben gestemd.”

Paul Pataer, voorzitter van Vluchtelingenwerk Vlaanderen (foto teun)

Vindt u dat het er goed uitziet na 10 juni?
“Spontaan zou ik daar nee op antwoorden. In een rechtse regering is regularisatie altijd wat verder af. Maar België is een speciaal land. De CD&V lijkt verdeeld over regularisatie. Het stond wel in het verkiezingsprogramma, maar ik heb de indruk dat hun rechterzijde daar niet veel van wil weten. Aan de andere kant wordt in een rechtse regering het gewicht van het ACW wat groter. En het ACW schaart zich toch heel hard achter de eisen voor een rechtvaardig regularisatiebeleid, ook vandaag weer. Dat is een beetje de Belgische paradox. Bovendien valt het nog af te wachten welke regering er komt.”

Hebt u de indruk dat Vlaanderen rechts heeft gestemd?
“Ik heb eerder de indruk dat de mensen niet meer geloofden dat de grootste linkse partij nog echt voluit zou gaan voor een links programma. Als het dan toch één grote soep is, hebben de mensen deze keer de voorkeur gegeven aan die politici die goed bestuur beloofden. Enkele ministers van de sp.a waren niet meteen een toonbeeld van goed bestuur. Vanden Bossche, Tobback en Landuyt hebben op dat vlak weinig potten gebroken en dat heeft zich gewroken. Dat Vlaanderen een ruk naar rechts maakte, is dus veel gezegd. Terug naar links was het aan de andere kant ook zeker niet. Daarvoor hebben de populistische politici iets te veel geprofiteerd van de leegloop van de sp.a.”