Peter Van de Ven18 maart 2006 – 18:48

In elke democratische rechtstaat en dus ook in België bestaat er de vrijheid van vereniging. Wat is er dan mis met het een clubje van een twintigtal (academische) ijdeltuiten die willen nadenken over een lange termijn visie voor België?

Denktanks, denkgroepen, raden van wijzen, ze zijn trendy. Maar niet onschuldig. In de USA werd nadrukkelijk door denktanks gelobbyd om de oorlog in Irak te beginnen. Eveneens in de USA willen democraten (=”liberals”) fondsen verzamelen om “linkse” denktanks op te kunnen zetten, ten einde een tegengewicht te bieden aan de neoconservatieve die Bush steunen en promoten. We maken dus een soort intellectuele oorlog mee.

Denktanks worden gemotiveerd door de analyse van Antonio Gramsci. Die verdedigde het belang van een intellectuele, culturele hegemonie om maatschappelijke veranderingen te sturen. Meta-politiek.

In denktanks worden plannen uitgewerkt die door middel van de particratie feilloos hun weg vinden naar het parlement, waar ze dan meerderheid tegen minderheid worden goedgekeurd. Maatschappelijke indoctrinatie moet de aanvaarding vergemakkelijken.

De deelnemers aan de denktanks zitten daar niet als vrijetijdsbesteding. Zij zijn daar uit “bittere noodzaak”, zoals alle reddende engelen. Industriële sponsors betalen hun werk en de “denkers” hebben zo tijd zat om hun ideeën uit te werken. In contrast daarmee dragen zij naar de bevolking de idealen van het generatiepact uit: meer, langer en harder werken voor de burgers. Die heeft daardoor juist geen tijd om na te denken, die is volop bezig om in tijdstekort de eindjes aan elkaar te knopen.

Wanneer dan een thema onderwerp wordt van maatschappelijk debat, verschijnen de deelnemers, burgers tegenover “denkers”, wel erg ongelijk aan de start. Als reactie kruipen de burgers in hun schelp en vluchten weg in reality-programma’s: wie gaat er discussiëren met een prof die al jaren op een onderwerp werkt, zelfs al lult die uit zijn nek? Dit is niet gefantaseerd: de denktank Itinera Institute rekent uitdrukkelijk op het gezag van de deelnemende academici om critici te intimideren.

We spreken dus over een groep mensen, niet democratisch verkozen of gelegitimeerd, die hun persoonlijke maatschappelijke visie willen opleggen aan de rest van de bevolking. Vroeger was daar een militaire staatsgreep voor nodig, vandaag gaat dat eleganter door middel van een lobbyende denktank. Het resultaat is hetzelfde: vrijheidsberoving, het zich op oneigenlijke manier toe-eigenen van macht door een kleine (industrieel gesteunde) minderheid.

Het hoeft dan ook niet te verbazen dat onze Eerste Minister, die zijn macht en invloed nog wil vergroten door het afschaffen van de senaat en door het protocollair maken van de monarchie, de oprichtingsvergadering mocht openen.

België is er weer stukje minder democratisch op geworden.