à–zgür Balci16 mei 2006 – 16:09

Diegenen die allochtonen verwijten dat zij voor de problemen zouden zorgen in deze maatschappij, gaan de mist in. Zo heeft men de laatste decennia ons proberen voor te houden dat het probleem bij de allochtone gemeenschap zou liggen, dat wij ons bijvoorbeeld niet zouden ‘aanpassen’. Die beschuldigıngen zijn ons opgelegd en wij hebben ze helaas zonder verdere kritische reflectie aanvaard. We hebben aanvaard dat als we zouden gaan werken, alleen wij ons zouden aanpassen aan de meerderheid, aan de autochtonen. Nooit hebben we de vraag gesteld aan autochtonen of zij zich wel zouden kunnen aanpassen om te werken met een allochtoon. We hadden beter moeten weten. We hadden moeten weten dat een probleem klassiek gedefinieerd wordt als een discrepantie tussen de reële situatie en de gewenste situatie. We hadden moeten weten dat de gewenste situatie niet de onderwerping van allochtonen aan autochtonen mag zijn of omgekeerd, maar het probleemloos samenleven in een multiculturele maatschappij over etnische grenzen heen. Het probleem ligt dus niet bij de allochtone gemeenschap, noch bij de autochtone gemeenschap, maar in de relaties tussen allochtonen en autochtonen.
Dezer tijden heerst in Vlaanderen naar aanleiding van de moordpartij in Antwerpen een verklaringenstrijd waarbij éénieder een verklaring probeert te vinden voor deze gruwelijke daad. De academicus, de psycholoog, de socioloog, maar ook de buur, de opiniemaker, de politicus,… Allen proberen naar verklarende oorzaken te zoeken die een individu ertoe (kunnen) aanzetten om uit racistische motieven te moorden. Een dergelijke collectieve, multiculturele intellectuele inspanning - in een anders zeer individualistische samenleving - treedt op wanneer we allen diep van binnen geraakt worden. Wat voor die collectiviteit zorgt, is niet de delokalisatie van één of ander bedrijf, noch de vraag of we nu langer moeten gaan werken of niet, maar de angst dat een dergelijke daad evengoed jezelf of je naaste had kunnen treffen. Om die angst tot een minimum te beperken willen we dat alle soorten ambiguïteiten verdwijnen zodat zekerheden in hun plaats komen. Die zekerheden worden bepaald door de hoeveelheid informatie waarover we beschikken. Hoe meer informatie we verkrijgen, hoe zekerder we worden. We willen weten wie Hans was. We willen weten waar hij op café zat. In welke omgeving hij opgegroeid is. Op welke school hij zat. Op welke websites hij surfte, enz… Om te begrijpen waarom een individu uit racistische motieven moordt, proberen we een onderbouwende structuur van allerlei oorzaken te creëren. Wat we daarbij vaak vergeten is het feit dat racisme vaak zelf de structuur is, dat het gewoonweg is ingebed is ons dagelijkse denken en doen.
Een dader heeft altijd beweegredenen. Hoe geïsoleerd een individu mag zijn, de redenen kunnen niet losstaan van de maatschappij waarin hij leeft. Zelfs de isolatie zelf is een maatschappelijk gevolg. Het is natuurlijk gemakkelijk om met een beschuldigende vinger richting maatschappij te wijzen. Die is immers anoniem en abstract en niemand geraakt verontwaardigd. Maar met een anonieme en abstracte schuldige geraken we niet ver in de strijd tegen racisme. Elke vorm van racisme of verspreiding van haat jegens allochtonen moet daarom geconcretiseerd, gelokaliseerd en aangepakt worden. De effectiviteit hierin zal bepalend worden voor het terugdringen van structureel racisme in Vlaanderen.