Dany Depauw19 december 2007 – 13:08

Met de regionale milieuvereniging De Torenvalk zijn we in principe gewonnen voor mestverwerking. Helaas zien we ons genoodzaakt ook de keerzijde van de medaille aan te kaarten.

2007 een topjaar voor de mestverwerking
In Vlaanderen zit mestverwerking duidelijk in de lift. Dit jaar steeg het aantal mestverwerkingsbedrijven van 112 tot 135 (cijfer juni 2007) en zijn er nog 90 bijkomende installaties gepland. Van die 135 installaties staan er 86 in West –Vlaanderen. Dit is 64%! (10-12-2007 Vlaams Coordinatiecentrum voor Mestverwerking)
Daarenboven is er nog een extra concentratie in de regio Tielt. Momenteel zijn er reeds 13 installaties vergund, goed voor 390000 ton mest. Daarnaast loopt er nog een aanvraag voor 5 installaties goed voor 128000 ton. Eén vergunning voor 30000 ton werd niet goedgekeurd door de deputatie. In Wingene bijvoorbeeld zullen er 6 installaties staan, goed voor 195000 ton, op een neusdoek.

We wensen vooral te wijzen op de al te gemakkelijke interpretatie van de ministeriële omzendbrief waarin staat dat tot 60.000 ton per bedrijf kan verwerkt worden in landelijke gebieden. Er wordt echter een duidelijke indeling gemaakt in de soort installaties afhankelijk van de graad van de bedrijfsgebondenheid.

- Zo kunnen mestverwerkingen die tussen de 50 à 100% werken met eigen mest, geplaatst worden zonder vergunningsaanvraag op voorwaarde dat ze niet in open lucht geïnstalleerd zijn.
- Niet bedrijfsgebonden installaties moeten op bedrijventerreinen die daarvoor eventueel speciaal kunnen voor aangeduid worden.
- Bedrijven tussen deze beide categorieën kunnen eventueel in landelijke gebieden, mits duidelijk rekening gehouden wordt met de impact van het transport op de omgeving.

Industrialisering van het platteland
De indrukwekkende industriële installaties, die veelal niet bedrijfsgebonden zijn, rijzen in de regio als paddestoelen uit de grond en beslaan soms oppervlakten van 2 ha of meer. Niettegenstaande er in de ministeriële omzendbrief sprake is van specifieke bedrijventerreinen voor niet bedrijfsgebonden installaties zijn die ondanks de boom in de mestverwerking nog steeds niet aangeduid.
In sommige bestaande (regionale) bedrijventerreinen zijn ze niet welkom daar er soms voorwaarden gesteld worden op gebied van tewerkstelling. Maar hoe dan ook, bijna overal kunnen deze installaties te velde geplaatst worden op enkele tientallen meters van bestaande woningen. Het is duidelijk dat waarom de sector hier kiest voor de landbouwzone: landbouwgrond is immers stukken goedkoper dan industriegrond!

Sanitaire bedenkingen
In de jaren 90 werd de regio op korte tijd 2 maal zwaar getroffen door een epidemie van varkenspest. De gevolgen waren hallucinant. Van meet af aan werd toen het uitrijden of transporteren van mest ook verboden. Achteraf wilde men clustervorming en gesloten bedrijven promoten om dergelijke catastrofen te voorkomen.
Waar voorheen mest uit onze streek afgevoerd werd naar andere streken waar minder of geen bio-industrie is, zal er nu mest van andere streken aangevoerd worden naar onze regio. Deze mest is niet vooraf behandeld en is mogelijk drager van allerhande ziektekiemen.
Wij vragen ons af in hoeverre het verantwoord is om mest van meerdere bedrijven te verzamelen in een streek die nu al bulkt van de industriële veehouderijen.
Daarentegen is de Europese wetgeving zeer streng wat betreft het uitvoeren van het eindproduct naar het buitenland: er moet een strikte scheiding zijn tussen aanvoer en uitvoer in de verwerkingsinstallaties en het eindproduct moet een thermische behandeling krijgen. 1 uur op 70°C is nodig om alle ziektekiemen te doden. (Europese verordening 1774/2002)

Verkeersproblematiek
In de omzendbrief staat dat de verkeersimpact duidelijk moet bekeken worden. We zien in de praktijk dat dit punt weinig of helemaal niet in rekening wordt gebracht. Bepaalde installaties zullen een forse transporttoename veroorzaken over nu rustige landelijke wegen of dorpskommen.

Geurhinder
Bepaalde installaties veroorzaken geurhinder voor de omwonenden. Die is soms beperkt maar aanhoudend. Andere mestverwerkinginstallaties geven regelmatig zwaar stankoverlast! De bestaande installaties die heden last geven, vertegenwoordigen een investering met een deftig kostenplaatje. Bepaalde gemeentebesturen schermen met het feit dat er nog geen enkele officiële klacht is, de buurtbewoners klagen dat de gemeente niets doet,…

Naar een toename van de veestapel?
Het Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking stelt dat veehouders na bewezen mestverwerking kunnen uitbreiden. Na de warme sanering nu terug spreken van de mogelijkheid om de veestapel uit te breiden is onbegrijpelijk!

Wat met het eindproduct?
Het eindproduct van een mestverwerkinginstallatie bestaat uit een effluent (een soort afvalwater) en een eindproduct onder de vorm van een mestkorrel of compost. We wijzen er op dat mest effectief als verwerkt beschouwd wordt, als het eindproduct naar het buitenland geëxporteerd wordt. Dit is momenteel vooral naar Noord - Frankrijk. In eigen land, meer bepaald in Wallonië mag Vlaamse mestkorrel of compost nog steeds niet gebruikt worden!
In mei 2007 was er een groot probleem door het afsterven van de gewassen die geteeld werden op landbouwgrond waar Vlaamse vervuilde compost werd op uitgevoerd. Er loopt een schadeclaim van 1.000.000 euro! (21-05-2007 Vlaams informatiecentrum voor land- en tuinbouw).
Ook het effluent kan men niet zomaar overal kwijt! Het is een waterachtige vloeistof waar nog maar weinig stikstof in achtergebleven is, maar waar wel nog veel zouten (meer bepaald fosfaten) bevat. Ook deze vloeistof kan maar beperkt op de landerijen uitgevoerd worden en moet voldoen aan de bepalingen van meerdere wetgevingen. Daarbij moet ook gezegd worden dat er nu al veel gronden in Vlaanderen fosfaatverzadigd zijn door jarenlange overbemesting.
Als eventuele oplossing denkt men onder andere aan de aanleg van enkele hectaren “constructed wetlands” (zeg maar een verbeterd rietveld) die moeten zorgen voor de nazuivering van het effluent. De resultaten hiervan zouden hoopgevend zijn…

Kortom
Via een te eenzijdige interpretatie van de ministeriële omzendbrief worden nu kriskras op het platteland mestverwerkinginstallaties opgericht. De zorg voor een aangename leefomgeving voor de landelijke bevolking verdwijnt al te veel op de achtergrond. Wij willen onze plaatselijke en provinciale beleidsvoerders oproepen om deze problematiek in de ganse regio heel wat planmatiger en over de gemeentelijke grenzen heen aan te pakken.