Jaap Op de Coul21 februari 2008 – 14:16

Sinds het aantreden van Evo Morales volgen de aantijgingen aan het adres van de Amerikaanse ambassade elkaar in sneltempo op. De Boliviaanse regering verdenkt de ambassade van spionage en samenzwering met de oppositie – met het aftreden van president Morales als uiteindelijke doel. Tot voor kort kon de Boliviaanse regering haar beschuldigingen echter nooit hard maken. Daar lijkt nu verandering in te komen.
John Alexander Van Schaick, de Amerikaanse student die de bal aan het rollen bracht, meldde de Boliviaanse kanselier Choquehuanca dat hij door de Amerikaanse ambassade werd aangezocht om spionage-opdrachten te vervullen tijdens zijn verblijf in Bolivia. In een televisie-interview verklaarde de jongeman dat hij werd benaderd door Vincent Cooper, een veiligheidsagent van de Amerikaanse ambassade in La Paz. Hij werd gevraagd informatie door te spelen over de activiteiten van Cubanen en Venezuelanen die in Bolivia verblijven. Ook vrijwilligers van het Amerikaanse Peace Corps verklaarden in juli 2007 dat ze met dezelfde vraag benaderd werden door Cooper.

President Evo Morales verklaarde Cooper ondertussen al persona non grata in Bolivia. Philip Goldberg, de Amerikaanse ambassadeur in Bolivia, gaf de fout van Cooper toe: “Medewerkers van de ambassade worden gevraagd om verdachte zaken te melden, maar die opdracht geldt niet voor studenten en vrijwilligers.”

Amerikaanse ambassade onder vuur
De zaak blijkt geen alleenstaand geval. Uit onderzoek van de Boliviaanse regering blijkt namelijk dat ODEP – een eenheid van de Boliviaanse inlichtingendienst – in het verleden geld ontving van de Amerikaanse ambassade. Sommige geheime rapporten van ODEP kwamen op die manier terecht bij de Amerikaanse ambassade, en niet bij de juiste Boliviaanse overheidsinstanties. ”Het gaat om zeer delicate politieke informatie over één bepaald persoon, wiens naam ik niet kan bekendmaken zolang het onderzoek loopt,” aldus Minister van Regeringszaken Alfredo Rada in een interview met de krant La Prensa. De ODEP-eenheid werd eind januari opgedoekt door de Boliviaanse regering.

Het spionageschandaal omtrent de Amerikaanse student deint steeds verder uit. Indien de Amerikaanse jongeman bij het uitvoeren van zijn opdracht in de problemen zou raken, kon hij rekenen op speciale hulp van een Boliviaanse politiedienst. Cooper, de uitgewezen veiligheidsagent, vertelde de student dat zijn telefoontje zou terechtkomen bij een goed getrainde en bewapende politie-eenheid die loyaal was aan de VS. Onderzoek moet uitwijzen of Cooper hiermee doelde op ODEP, of een andere eenheid. Minister Rada: “Voorlopig kunnen we niet bewijzen dat ODEP onder direct bevel stond van de Amerikaanse ambassade. Wel zeker is de financiële link tussen ODEP en de ambassade. ODEP werd in 2001 opgericht als speciale anti-drugseenheid. Sinds de aanslagen van 11 september concentreerde ODEP zich steeds meer op terrorismebestrijding. (…) Eén van de laatste ODEP-dossiers volgde van nabij het diplomatieke bezoek van Iran aan Bolivia.”

Incidenten stapelen zich op
Evo Morales en de Verenigde Staten leven al een hele tijd op gespannen voet met elkaar. Na een bomaanslag door een Amerikaan op een hotel in La Paz (in maart 2006), verklaarde Morales dat de VS het land trachtten te destabiliseren via terroristische acties. Eind 2006 beschuldigde president Morales de Amerikaanse ambassade van het opzetten van een staatsgreep – en het plan om de Boliviaanse president om het leven te brengen. Ernstige beschuldigingen die de Boliviaanse regering evenwel nooit hard kon maken. De diplomatiek relaties tussen de twee landen bereikten een ander dieptepunt toen (in juni 2007) een Amerikaanse vrouw met 500 kogels werd opgepakt op de luchthaven van El Alto. De vrouw verklaarde dat de kogels dienden voor recreatief gebruik, en dat voor ze bestemd waren voor een medewerker van de Amerikaanse ambassade. In augustus 2007 richtte de Boliviaanse minister Quintana zijn pijlen op USAID, de Amerikaanse organisatie voor internationale samenwerking. USAID zou haar fondsen deels aanwenden om rebellerende groepen te ondersteunen. Niet veel later vaardigde president Morales een decreet uit dat internationale ontwikkelingsorganisaties voortaan zou verplichten om alle inkomende fondsen in Bolivia inkomen te laten registreren.

Jaap Op de Coul is Landenvertegenwoordiger van Bevrijde Wereld in Bolivia.

Bron: La Prensa (Boliviaans dagblad)