A!A29 februari 2008 – 20:57

Misschien moeten we die dooddoeners maar eens in de verf zetten, opperde iemand, om duidelijk te maken waarom het net dooddoeners zijn en geen ernstige argumenten. Goed idee, zei een ander, want op basis van flauwe excuses kun je geen kwaliteitsvol beleid voeren. Misschien moeten we hierover een gezamenlijke actie op poten zetten, zei nog iemand anders. Dat kan een statement zijn, en in elk geval een manier om het soms ontmoedigende isolement van actievoering – overkomt dit ons alleen of maken anderen dat ook mee? – te doorbreken.

Zo vonden tien buurtgroepen, actiecomités en bewonerscollectieven elkaar in de ambitie om komaf te maken met bestuurlijke kluitjes in het riet, zoethouders en andere, doorgaans als beledigend ervaren inspraak-killers.

10 om te zien, te horen, (niet langer) te zwijgen

Hoe dient een overheid om te springen en te reageren op vragen, opmerkingen, suggesties van burgers op het door haar gevoerde beleid of het uitblijven ervan?
Nieuwsgierig, open, communicatief, tevreden dat burgers willen participeren en meebouwen aan een betere stad, een betere samenleving?

Voor u staan verbaasde, teleurgestelde en vooral verontwaardigde burgers die blijkbaar allen op een gelijkaardige wijze in aanraking zijn gekomen met het “betonnen plafond” van de democratie. Meer bepaald de manier waarop de overheid omspringt met vragen om inspraak of met kritiek op haar plannen.

Hoewel we vandaag een open-debat-cultuur zouden mogen verwachten, hebben wij al te vaak de oude politieke cultuur en haar spelletjes ervaren.
Voor u staan geen negatievelingen, geen nimby’s, geen anti-democraten, maar ook geen idioten.
Wij willen deze uiterst defensieve houding van het stadsbestuur en andere respectieve overheden ter discussie stellen. Zeker ook omdat het een - in een democratie - ontoelaatbare vorm van onschendbaarheid en autocratie* in de hand werkt.

Daarom luiden wij als democraten en bovenal betrokken burgers de alarmbel via deze campagne en persconferentie.
Wij willen niet langer horen, zien en zwijgen.
Ter illustratie presenteert het platform Antwerpen in Actie (A!A) 10 dooddoeners - standaardantwoorden zeg maar - waarvan de overheid nogal gemakkelijk gebruik maakt om de kritische burger te fnuiken:

1. Daar is het nog te vroeg voor.
2. Ik heb dat geërfd van mijn voorganger.
3. Maar dat is veel te duur, wie gaat dat betalen?
4. Ge kunt dat niet uitleggen, de mensen verstaan dat niet.
5. We voeren uit wat wij als democratisch gemandateerden zijn overeengekomen.
6. We kunnen niet eeuwig discussiëren.
7. Als jullie het zoveel beter weten, stap dan in de politiek.
8. We zullen jullie opmerkingen meenemen.
9. Het moet van Europa.
10. Misschien hebben jullie gelijk, maar nu is het te laat.

Bij elke dooddoener geeft één organisatie concrete toelichting over hoe nefast een dergelijk standaardantwoord concreet inwerkte op de goede behandeling van een lokaal probleem. Zie bijlage van 10 concrete verhalen – 1 per deelnemer

Weg met de dooddoeners bij de vraag om bewonersinspraak!

De lijst van dooddoeners is schier oneindig – dit is slechts een selectie eruit. Bovendien kent elke dooddoener ook een resem van varianten. Kritische bewoners krijgen ze voortdurend te horen:
rustig maar, vertrouw ons maar, alles is al onderzocht, jullie zullen nog verschieten van hoe goed het allemaal zal zijn, ik had het ook liever anders gezien, je kunt geen omelet bakken zonder eieren te breken, u hoort nog van ons, je kan onmogelijk iedereen plezier doen, jullie zijn nimby’s, hoeveel mensen vertegenwoordigen jullie dan wel?, het is allemaal heel complex, jullie conclusies zijn voorbarig, jullie baseren zich op halve waarheden, jullie zullen content zijn wanneer jullie de resultaten zullen zien, je moet het bredere verhaal voor ogen houden, wie niet tegen is is voor, we moeten met heel wat belangen rekening houden, niet alleen met die van jullie, bewonersgroepen zijn soms mexicaanse legers en het is aan ons politici om nu eenmaal knopen door te hakken, enzovoort.

De dooddoeners zijn herkenbaar voor nogal wat actiegroepen en bewonersverenigingen die hun engagement, energie en enthousiasme zien afketsen op politici die hen op een beleefde manier de rug willen toekeren.

Wat deze beleidsvoerders niet beseffen is dat ze met hun dooddoeners vaak de kiemen zaaien voor antipolitieke sentimenten. Positief ingestelde organisaties zien zich als gevolg van dit soort politieke communicatie dikwijls geconfronteerd met gelijkaardige dooddoeners vanuit de wijken. Dooddoener tegen dooddoener wordt het dan, tot afgrijzen van hen die er blijven in geloven:
‘We hebben toch niets te zeggen’
‘Alles is al beslist’
‘Ons kent ons’
‘Het gaat om veel geld, er zal dus zeker wat blijven plakken...’
‘De politiek is rot’
‘Het zijn allemaal zakkenvullers’
‘We worden dom gehouden’
‘Waarom mag die projectontwikkelaar wel wat de gewone man niet mag?’
‘Ze denken zeker dat wij onnozelaars zijn?’
‘Achterkamertjespolitiek’
Veel dooddoeners hebben als doel: het verdacht maken van de critici.
Betrokken bewoners geven er dan na verloop van tijd de brui aan: als het zo moet, dan blijven we nog liever ver weg.

Dit is jammer, want de agenda achter de politieke dooddoeners is vaak net: laat ons met rust.
Begeleidende maatregelen bij de dooddoeners versterken nog deze boodschap: het te laat aanbieden van relevante informatie, het verspreiden van gebrekkige informatie en, in sommige gevallen, zelfs het belemmeren van de toegang tot informatie die de geuite kritiek verder kan onderbouwen.

Dooddoeners en gebrek aan transparantie: vaak vormen ze een onverbiddelijk tweespan.

Is vragen om participatie een aanslag op de representatieve democratie? Soms stralen politici deze boodschap uit. Antwerpen in Actie vindt dat bewonersparticipatie als een aanvulling en correctie moet worden beschouwd op de representatie, zeer zeker niet als een vervanging ervan. Van een aanslag is dus geen sprake, wel van een versterking.

Critici met behulp van dooddoeners op een afstand houden is contraproductief, zeker wanneer de vraag om inspraak niet vanuit de geijkte politieke organen komt maar vanuit het middenveld, van de rechtstreeks betrokken personen, de ervaringsdeskundigen, de mensen op het terrein. Zij zullen de impact van omstreden overheidsbeslissingen in eerste instantie moeten ondergaan.

Dooddoeners doen dood. Daarom wil Antwerpen in Actie ze niet meer horen. Nooit meer.

Het campagnebeeld

Bij spanningen tussen bewonersgroepen en de stedelijke overheid gaat het vaak om dossiers waarvoor hogere overheden bevoegd zijn. Vooral bij grote bouwwerken is dat het geval. Toch kiest Antwerpen in Actie er in haar campagne voor om zich in de eerste plaats tot het stedelijke politieke niveau te richten. Het zijn de lokale politici die voor lokale belangen moeten opkomen, voor de belangen van hun electoraat, de bewoners. Zij aan zij moeten ze strijd voeren voor de best mogelijke oplossingen, ook in grote projecten of brede problematieken.

Daarom kiest Antwerpen in Actie in haar campagnebeeld voor een provocerende omgang met de stralende A van Antwerpen – het met het stedelijk bestuur geassocieerde merkbeeld.

Antwerpen in Actie wil meer dan een A die de harten verovert, aan klantenbinding doet, maar de leegte achter het gebruik van dooddoeners niet kan doen vergeten. A!A wil een A met ballen, een A die meer zegt dan alleen maar ‘alles gaat goed’.

Antwerpen in Actie voert geen actie tegen Antwerpen. Ze doet een oproep tot echte participatie tussen de burger en het beleid. Geen zoethoudertjes of dooddoeners, maar wel een echte open dialoog en participatie zullen van Antwerpen een (h)eerlijke stad maken.
Pas in dat soort stad kunnen we zot van A zijn.

Op de slogan ‘’t stad is van A’ antwoordt Antwerpen in Actie: A!A ofwel ajaa! Natuurlijk is de stad van ons, en zo moet het ook zijn. Maar wie A zegt moet B zeggen, en voor A!A is dat Bewonersparticipatie, en ook nog: Bewoners bij het Beleid betrekken.

Op een dooddoener antwoordt Antwerpen in Actie voortaan: A!A? ofwel ajaa?
U hoort nog van ons…

Het is evengoed een dooddoener, maar in het geval van A!A klopt die.
Zie www.antwerpeninactie.info