Daklozen: paria's van de verzorgingsstaat? Lezingenreeks over daklozen aan UA op 8 mei

Universiteit Antwerpen09 april 2008 – 12:19

UCSIA wil met deze vierdelige lezingenreeks, gespreid over 2008–2009, de aandacht vestigen op vier doelgroepen in de marge van de maatschappij die nog te weinig aandacht krijgen en die, omwille van hun specifieke situatie, dreigen tussen de mazen van het bestaande sociale vangnet te vallen. Deze doelgroepen, daklozen, slachtoffers van huiselijk geweld, depressieve jongeren en kinderen zonder papieren, vormen een toetssteen voor het beleid, omdat zij nopen tot meer creatieve strategieën en hun complexe situatie vraagt om een meer geïntegreerde aanpak over verschillende sectoren heen. Deze doelgroepen staan symbool voor toekomstige ontwikkelingstendensen waarmee het beleid steeds sterker zal worden geconfronteerd en zijn slachtoffer van probleemsituaties die nog onderbelicht blijven in het publieke debat.

Deze eerste lezing behandelt de situatie van de dakloze

De dakloze valt vaak uit de boot in het bestaande opvangsysteem van de sociale huisvesting. Het profiel van de dakloze is niet eenduidig en er is een toenemende diversificatie, het aantal daklozen neemt bovendien onrustbarend toe. De oorzaken die aanleiding geven tot dak- en thuisloosheid zijn ook niet onder één noemer te vatten. Welke creatieve oplossingen heeft het beleid te bieden?

Deze eerste lezing behandelt de situatie van de dakloze. De dakloze valt vaak uit de boot in het bestaande opvangsysteem van de sociale huisvesting. Het profiel van de dakloze is niet eenduidig en er is een toenemende diversificatie, het aantal daklozen neemt bovendien onrustbarend toe. De oorzaken die aanleiding geven tot dak- en thuisloosheid zijn ook niet onder één noemer te vatten. Welke creatieve oplossingen heeft het beleid te bieden?

Onze overheden prijzen woningbezit aan als de meest optimale woonvorm. Wie echter, ondanks de substantiële steun van staat en regio niet over de nodige financiële middelen beschikt om dat bakstenen ideaal te realiseren, kan alleen maar hopen om, na jaren op de wachtlijst, een sociale huurwoning te worden toegewezen. Van een huursubsidie
is amper sprake.

Wie al helemaal niet meetellen, zijn de daklozen. Zij gelden in tal van opzichten als de paria's van de welvaartstaat. Omdat ze er niet in (willen?) slagen zich binnen de verzorgingsstaat te handhaven, ontglippen hen geleidelijk een aantal hefbomen voor volwaardig burgerschap: een stabiele gezondheid, een geregeld leefpatroon, een volwaardige job, een gegarandeerd inkomen, een serene partnerrelatie, een betrouwbaar relatienetwerk, … Daklozen zijn te gering in aantal om electoraal in de kijker te lopen en administratief zijn ze, bijna per definitie, niet te recupereren. In sociaal-economisch opzicht wordt hun potentieel erg gering tot onbestaande of zelfs verlieslatend geacht, …

17:00 Welkom
Luc Braeckmans, academisch onderdirecteur ucsia

17:05 Inleiding
Luc Goossens, onderzoekslijn 'wonen en woonbeleid', OASeS-UA

17:15 Lezing:Europese tendensen en beleidsopties

Freek Spinnewijn, historicus en directeur FEANTSA
Om het probleem van dak- en thuisloosheid echt aan te pakken is er een specifiek beleid nodig. In mijn bijdrage zou ik kort willen schetsen wat de succesfactoren zijn van goed specifiek beleid, op basis van een vergelijking tussen verschillende landen van de Europese Unie. De tendensen m.b.t. het veranderend profiel van dak- en thuislozen ' steeds meer vrouwen en jongeren en de groeiende impact van migratie en de kost van huisvesting ' kunnen we in heel Europa waarnemen. Ik zal tijdens mijn bijdrage kort de algemene tendensen in Europa schetsen en de manier waarop het beleid en de verenigingen daarop reageren.

Het is duidelijk dat kennis over de problematiek een essentiele basis voor goed beleid is. Hoewel dat waarschijnlijk de evidentie zelf is, zijn er nog steeds verbazend veel publieke overheden (en soms ook NGO's) die beleid voeren op basis van veronderstellingen of, erger nog, vooroordelen. Maar misschien nog belangrijker voor goed beleid is het bestaan van een consensus tussen alle relevante actoren (niet alleen beleidsmakers)over het uiteindelijke doel van het beleid. In dit verband is het interessant om vast te stellen dat een groeiend aantal nationale, regionale en lokale overheden zich engageren om dak- en thuisloosheid uit te roeien ' iets waar Vlaanderen zich nog niet aan heeft gewaagd.
Freek Spinnewijn is licentiaat in de geschiedenis en directeur van FEANTSA, Europese koepel van verenigingen die werken rond thuisloosheid

17:45 Respons: Waar kunnen mensen in de marge nog wonen?

Pascal De Decker, socioloog en Belgisch correspondent voor FEANTSA
Vertrekkend van een aantal tendensen op de woningmarkt en recente beleidsopties zal worden nagegaan wat de kansen van doelgroepen in de marge op de woningmarkt zijn. Vanuit het oogpunt dat wonen daadwerkelijk kan bijdragen tot emancipatie en zelfredzaamheid, wordt in vogelvlucht nagegaan of het woonbeleid in Vlaanderen daar effectief toe bijdraagt. De vraag die gesteld wordt, is of de beleidskeuzen inzake wonen voldoende doelgericht en doelmatig zijn. Draagt het woonbeleid m.a.w. bij tot de grondwettelijke realisatie van goed en betaalbaar wonen voor mensen in de marge?
Pascal De Decker is licentiaat in de sociologie, licentiaat stedenbouw en ruimtelijke ordening en doctor in de politieke en sociale wetenschappen. Hij is halftijds docent aan de Hogeschool Gent en halftijds verbonden aan de Hogeschool WenK, afdeling Sint-Lucas en copromotor van het Steunpunt Ruimte en Wonen.

18:00 Panel
Philippe De Craene, vertegenwoordiger belangenvereniging Daklozen Aktie Komitee vzw (DAK), Antwerpen
Rik Desmet, voorzitter Sociaal Verhuurkantoor De Poort vzw en directeur Kanaal - 127 Startcentrum Sociale Economie, Kortrijk
Danny Lescrauwaet, stafmedewerker Thuisloosheid, Wonen en Welzijn,
Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, Vlaanderen

18:30 Debat
Luc Goossens, moderator

19:00 Drink

SESSIE I 8 mei 2008 · Universiteit Antwerpen · Hof Van Liere · Prinsstraat 13 · 2000 Antwerpen