(foto's Frank Mulleman)

Voormalige en huidige vakbondsleiders kwamen samen met de senioren van het ABVV hun eer betuigen aan de 90-jarige syndicalist. Algemeen secretaris Anne Demelenne somde de verdiensten van Debunne op. “Je verzon slogans die nu nog altijd blijven plakken. Je dwong de werkgevers en de regering om samen met de vakbonden te overleggen over de grote maatschappelijke lijnen. Je zorgde dat er ook vrouwen binnen het ABVV actief werden. Je richtte een dienst op voor leden uit de migratie. Je introduceerde de term 'kwalitatieve groei', een voorloper van wat nu 'duurzame ontwikkeling' heet. Je bouwde een studiedienst op die gerespecteerd wordt door patronaat en regering en je lag aan de basis van het EVV.”

Debunne is een legendarische figuur binnen het naoorlogse syndicalisme. Debunne die van opleiding onderwijzer is, werd op 20-jarige leeftijd actief bij het ABVV. Tien jaar later werd hij voorzitter van de socialistische overheidsvakbond ACOD en in 1968 werd hij algemeen secretaris van het ABVV. Op het eind van zijn loopbaan was Debunne vier jaar lang voorzitter van het Europees Vakverbond (EVV), nadat hij in 1973 de stichtingsvergadering van die Europese vakbondskoepel had voorgezeten.

Toen Debunne aan het hoofd kwam van het ABVV, zag de wereld er nog helemaal anders uit: stevig verdeeld in twee kampen en een koude oorlog die volop woedde. Het was de tijd dat het ABVV tijdens congressen nog uitvoerig en luidruchtig discussieerde over arbeiderscontrole en antikapitalistische structuurhervormingen. Als je echt iets wil veranderen, dan moet je de hefbomen van de economie in handen hebben, was toen de overtuiging van Debunne. “De vakbonden zaten toen volop in het offensief. De arbeiderscontrole van de fabrieken stond toen echt op de agenda. In 1973 waren er maar 70.000 werklozen. Nu kunnen we ons dat niet meer voorstellen. Toen kwam de crisis en later de globalisering die de krachtsverhoudingen volledig heeft omgegooid”, zegt de Luikse oud-ABVV-voorzitter Georges Vandersmissen.

Toch verdedigt Debunne ook nu nog diezelfde standpunten. Om de kwalijke effecten van de globalisering te bekampen moet het Europese syndicalisme dringend versterkt worden. “De Europese ruimte is ons nieuwe politieke stelsel geworden. Om onze sociale verworvenheden te behouden moet onze syndicale actie voortaan steunen op transnationale eisen om zo een einde te maken aan de internationale concurrentie tussen werknemers”, zo vat professor Corinne Gobin van de ULB de ideeën van Debunne samen. Debunne pleit al enkele jaren voor een bodemniveau voor lonen en uitkeringen in Europa berekend op basis van het BNP per inwoner van de respectievelijke landen.

Volgens oud-politicus Willy Claes die als minister vaak tegenover Debunne stond, zouden de recepten van vroeger niet misstaan om de huidige crisis aan te pakken. “De komende maanden zullen we geconfronteerd worden met de gevolgen van de crisis en de overdreven liberalisering. Het zal de gemeenschap zijn die de potten zal mogen lijmen. Met de geconcerteerde prijzenpolitiek van vroeger zouden we nu niet zo'n prijsstijgingen hebben. Je kan alleen maar betreuren dat dat systeem afgetakeld is in naam van de deregulering en privatisering.” Volgens Claes staat door de crisis de noodzaak aan een economie die de mens centraal stelt en niet de winst opnieuw op de agenda.

“Debunne leerde ons dat je niet enkel moet nadenken over hoe we de taart kunnen verdelen, maar ook hoe ze gebakken wordt. Vakbonden moeten blijven spreken over de beslissingsmacht die nu te veel bij het kapitaal ligt dat daar geen rekenschap moet voor afleggen”, zegt ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw.