Dit jaar is het dertig jaar geleden dat zowat alle regeringen van de wereld op initiatief van UNICEF en de Wereldgezondheidsorganisatie in Alma Ata (in het huidige Kazachstan) een historische verklaringen tekenden over het recht op gezondheid voor iedereen. Drie decennia later blijven veel doelstellingen van toen dode letter. Het Actieplatform Gezondheid en Solidariteit wil daar iets aan doen. Op de mobilisatiedag 'IEDEREEN GEZOND?!' namen een vierhonderdtal mensen deel aan vijf debatten over gezondheid en solidariteit. “We hebben het bewust niet een seminarie of studiedag genoemd. Het is een mobilisatiedag. We willen op zoek naar concrete eisen waarrond we dan de basis van al die bewegingen kunnen mobiliseren”, zegt Bert De Belder van het Actieplatform gezondheid en solidariteit.

Toch kwam ook iedereen die iets meer wou weten over de link tussen gezondheid en sociale rechtvaardigheid ruim aan zijn trekken. Onderzoekster Sara Willems van de Gentse universiteit zette een paar onthutsende cijfers op een rijtje. Zo is de gemiddelde levensverwachting van een 25-jarige zonder diploma vijf jaar minder dan die van iemand die een hogere opleiding genoot. Wat de gezonde levensverwachting betreft, is de kloof nog groter. Een 25-jarige hogeropgeleide heeft nog 45 gezonde jaren voor de boeg. Iemand zonder diploma heeft op die leeftijd maar een gemiddelde kans op 28 gezonde jaren. Die gezondheidskloof heeft materiële en psychologische oorzaken. “Maar ook de manier waarop ons gezondheidssysteem werkt, kan een reden voor het instandhouden van die kloof zijn,” zegt Sara Willems. Zo is er bijvoorbeeld een probleem met de financiële toegankelijkheid van onze zorg. Tussen '98 en 2004 steeg de ziekenhuisfactuur met 41 %. Volgens Willems moet er ook gesleuteld worden aan de rol van de hulpverlener. “Die komen vaak uit de hogere klassen en hebben zelf nooit met het probleem van armoede te maken gehad.”

Voor hun concrete eis om iets te doen aan de sociale gelijkheid in de gezondheidszorg haalt het Actieplatform de mosterd in Roemenië. In dat land zijn de politici verplicht om de gezondheidsimpact te onderzoeken van elke beslissing. Een dergelijke verplichting zou je ook kunnen opleggen aan de verschillende parlementen in België. Het is maar één van de eisen waarrond het Actieplatform de komende maanden gaat campagne voeren. “We willen ook opnieuw mobiliseren rond de toepassing van het kiwimodel voor het griepvaccin. Zonder meerkost voor de overheid kan het griepvaccin zo volledig gratis worden voor de patiënt,” aldus Bert De Belder.

Aan het eind van de dag werden de eisen van het Actieplatform voorgelegd aan een panel van politici met ondermeer Vlaams minister Steven Vanackere en een vertegenwoordiger van het kabinet van federaal minister van Laurette Onkelinx. Als ze hun eisen willen gerealiseerd zien, zullen de bewegingen actief in het Actieplatform gezondheid en solidariteit toch nog wat harder moeten mobiliseren. Zo zag minister Vanackere geen graten in commerciële zorgverstrekkers. “Als het aanbod kwalitatief is, doet het er niet toe wie de initiatiefnemer is.” De politici lijken ook niet meteen gewonnen voor het kiwimodel, maar zouden liever het overmatige gebruik van medicijnen inperken.