Ivo Janssen - vakbondsafgevaardigde ABVV-BASF13 november 2008 – 15:22

Sinds het ineenstorten van de beurzen heerst er wereldwijd een economische crisis. Vooral aandeelhouders hebben de laatste maanden kapitaal verloren. Het gevolg hiervan is dat er minder middelen zijn voor investeringen en dat de bedrijven minder winstgevend zullen zijn.
Wil men, binnen de context van het huidige systeem, een antwoord bieden aan deze crisis dan moet de waarde van de beursaandelen stijgen. Tegelijkertijd is het nu de ideale moment om de Europese economie steviger op de kaart te zetten. De normen van het zogenaamde ‘sociaal kapitalistische model’, zoals de EU-landen in 2000 in Lissabon hebben vastgelegd, worden aan de kant geschoven. Er is geen spraken meer van een Europese economie die streeft naar ‘een duurzame economische groei met meer en betere banen en een hechtere sociale samenhang’. Het belangrijkste target dat moet gehaald worden is om van de EU de ‘meest competitieve en dynamische kenniseconomie ter wereld’ te maken. Men kan handig gebruikmaken van de heersende recessie om versneld maatregelen te nemen om deze doelstelling te halen.

De gewone werknemers zullen hiervoor het gelag moeten betalen. Het patronaat gaat in het offensief met een afbouw van de productie, fabriekssluitingen, herstructureringen, technische werkloosheid en ontslagen. Reeds in oktober gingen er in België 200 jobs per dag verloren. Het VBO voorspelt voor volgend jaar 70.000 afdankingen en volgens de Internationale Arbeidsorganisatie komen er over de hele wereld 20 miljoen werklozen bij in 2009.
In België deelt voorlopig de textielsector het hardst in de klappen. Tweeduizend jobs gaan er verdwijnen. De automobiel lijdt ook, met 700 ontslagen bij Daf en Volvo Trucks. Ook in de scheikunde verdwijnen jobs bij UCB in Eigenbrakel, 3M in Zwijndrecht, Agfa-Gevaert in Mortsel.
In vele bedrijven wordt gegrepen naar ‘technische werkloosheid’. De inkomsten van de arbeiders dalen dan bruusk met dertig tot veertig procent. Alle beroepscategorieë betalen het gelag.De directie van Carrefour besluit om het personeel van haar nieuwe winkel in Brugge onder te brengen in een ander paritair comité. Gevolg? Lonen die tot een derde lager kunnen uitvallen dan in andere winkels van de keten in België.
Een aantal conflicten worden bitsig. Bij het textielbedrijf Beaulieu, energiedistributeur Eandis, Carrefour, IKEA, e.a. heeft de directie deurwaarders gestuurd om de piketten te ontzetten. Werknemers die, als laatste middel om op te komen voor hun recht, gebruikmaken van het stakingsrecht, worden afgedreigd met dwangsommen van 1000 euro. De kracht van arbeiderssolidariteit wordt hiermee verbroken.
Het VBO orkestreert nu een aanval op de opzegvergoedingen van de bedienden. In ruil voor een beperking van de extreem overdreven ontslagvergoedingen van managers zouden eveneens de opzegtermijnen van bedienden moeten beperkt worden.
In het kader van de verdere doorvoering van ‘flexicurity’ is er ook een versoepeling van de wetgeving op uitzendarbeid in de maak. Wie werk zoekt zal enkel door een interimkantoor geselecteerd worden en zal, in eerste instantie, tevreden moeten zijn met een interimcontract. Een eenvoudiger ontslagprocedure en doorgedreven flexibiliteit zijn hier het doel.

Een sociaal België of Europa met betere banen is verder weg dan ooit. Ondanks het duidelijk falen van het systeem streeft men naar een herstel van het financiële kapitalisme. Hoe je het ook draait of keert het zijn niet de aandeelhouders maar wel de gewone loontrekkenden en kleine ondernemers die de motor zijn van onze economie.

Op uitzondering van kleine acties in diverse bedrijven reageren werknemers gelaten en blijven vaak verweesd achter. In de publieke opinie wordt ieder protest afgedaan als ‘onverantwoord gedrag’, ‘nefast voor de toekomst’. Nochtans zijn niet de werknemers de oorzaak van deze crisis, toch wordt van hen verwacht dat zij de offers leveren.
Juist nu hebben werknemers nood aan een duidelijker standpunt zowel vanuit vakbondszijde als vanuit politieke hoek. Juist nu hebben zij nood aan een stem die, zowel op nationaal als op Europees-niveau, opkomt voor het behoud van kwaliteitsvolle jobs. En voor het behoud van een goed sociaal vangnet.
Juist nu hebben werknemers het gevoel dat enkel het patronaat de lijnen van de politiek uittekent.