Eén ding is zeker. Dood gaan we allemaal. Wanneer, hoe, waar is de vraag. Waarheen al veel minder. Rijstpap met gouden lepeltjes in de hemel of eeuwig branden in de hel, die sprookjes beroeren nog weinigen. Vandaag op aarde waardevol te leven, daar gaat het om. In de flits die het leven duurt.

Godsdienst is filosofisch idealisme. De werkelijkheid zou in ons hoofd zitten en van daar uit “geprojecteerd” worden. Rare idee. Oude Grieken vonden dat al te zot voor woorden. Als communist en atheïstische marxist, ben ik filosofisch materialist. Veel moeilijke woorden in één adem. Wil je in je stamcafé je drinkende maat tot diepere gedachten brengen, zeg dan: “Alles vloeit en niets is blijvend”. Misschien gaat dan een lichtje op. Dat licht heet Heraclites. Een Griekse filosoof van vijfhonderd voor Christus. Lenin was enthousiast over die kerel. Heraclitus: “De wereld, de eenheid van alles is door geen godheid en geen mens geschapen, maar zij was, zij is en zal een eeuwig vuur zijn, wetmatig ontvlammend, wetmatig uitdovend”. De wetten van de natuur, deze van het dialectisch en historisch materialisme.

Ik ben 67 jaar en dan ga je al eens nadenken. Een “ziel” die naar de hemel of de hel gaat heb ik niet. In een kat reïncarneren zal ik evenmin. Eens de stekker er uit resten er vel en been. Hoe er vanaf geraken ? De natuur heeft daar een handige oplossing voor: de worm. Ooit beroepsambulancier zag ik enkele ontbindende lijken. “Gefundenes Fressen” voor miljoenen beestjes en hun nageslacht. Ecologisch zit dat mooi in elkaar, een perpetuum mobile van hier tot in de kosmos. Maar ik zou geen marxist zijn moest ik de natuur niet willen temmen.

Het wetenschappelijk proefondervindelijk bewijs kwam in de plaats van god. Dankzij die methode werd aangetoond dat Einstein en de ontdekkers van de kwantummmechancia niet echt gek waren. Heel wat van hun science fiction vliegt in het heelal en zit in je broodrooster. Ook de chirurgen die me enkele jaren geleden aan het hart opereerden, zijn niet gek. Mijn “ziel” zat niet in die spier, ze hadden er wel veel prutswerk aan maar zijn geen prutsers. Ze legden me als een kieken open en gingen ervaren aan de slag. Waar haalden ze die ervaring vandaan ?

Ook zij waren jong, student. Ze studeerden aan de faculteit geneeskunde. Zetten voor de eerste keer de scalpel in een dierlijk onderdeel. Wat onwennig. Maar waar oefenden zij als studenten op ? Een kieken is een goed begin, doch heeft geen menselijke spieren, bloedvaten, hart. Er rest dan nog één dier, de mens, de heengegane mens. And that is the question.

De Belgische faculteiten geneeskunde hebben veel lichaam donors nodig. Zij krijgen er amper binnen. Te weinig voor wetenschappelijk onderzoek en voor onderwijs. Het betreft hier niet orgaan donors, wel om mensen die bij leven en welzijn hun hele lichaam gratis en voor niks aan die faculteiten “schenken”. Gestimuleerd door een TV programma en mijn wonderbaarlijke heropstanding na vier overbruggingen, nam ik de stier bij de horens. Vulde een simpel “contract” of testamentje in en verstuurde dat naar de Antwerpse Universiteit. Mijn familie en vrienden weten nu wat te doen. Dood is dood, vliegensvlug mijn “ontzielde” resten naar de diepvries. Mijn lichaam kan dan gemiddeld twee jaar dienst doen. Dan hier een onderdeel, dan daar een ander. Tot meerdere opbeuring van de studenten, de wetenschap en de patiënten na mij. Simpel, niet ?

Blijkbaar niet. In België bereiken per jaar slechts enkele tientallen “geschonken” lichamen de snijzalen. Waarom ? Onwetendheid, schroom, de familie,… Het zal wel. Maar ook, vooroordeel, angst, egoïsme, het-is-mijn-lijf-en-daar-blijven-ze-af, onverschilligheid en gebrek aan sociale geëngageerdheid. Voor een communist is dit evenwel de allerlaatste kans om zich, steendood, belangeloos in te zetten voor de gemeenschap. Wanneer het een motivatie kan zijn, zijn lichaam aan de wetenschap “schenken” behoort helemaal tot de geest van de stellingen van Marx, Engels, Lenin en Heraclitus. Ik “schonk” het met plezier aan de wormen. Aan de wetenschap lijkt me nuttiger. Zo verplichten we de huidige studenten niet zoals de anatomie wetenschapper Andreas Vesalius (16°eeuw) om ’s nachts lichamen van de galg te roven.

(Bron “Solidair” 9/4/09)