Jan Blommaert09 juni 2009 – 11:40

De commentaren over de verkiezingen van 7 juni gaan uitsluitend over Vlaanderen. de hele focus van de verkiezingen lag trouwens op Vlaanderen. Voor wat er inmiddels in Wallonië gebeurde was er nauwelijks enige belangstelling van de media, de experts en de opiniemakers. Op de verkiezingsdag zelf was er op de Vlaamse zenders nauwelijks aandacht voor uitslagen in Wallonië, en het duurde vele uren vooraleer de eerste gegevens uit Wallonië werden vermeld. Op RTBF daarentegen werden alle uitslagen, ook de Vlaamse, meteen vertoond.

We krijgen, en kregen, zo het beeld dat enkel Vlaanderen naar de stembus trok, en dat deze verkiezingen een exclusieve Vlaamse bezigheid waren. Vanuit die idee is iedereen conclusies beginnen trekken: conclusies over verder oprukkende verrechtsing, de achteruitgang van Groen, de nederlaag van het Vlaams Belang, de triomf van het nationalisme van de NVA.

Da's allemaal juist en terecht natuurlijk, maar één ding lijken we over het hoofd te hebben gezien. Dit waren verkiezingen in België. Verkiezingen, ja, voor één Belgisch bestuursniveau - de deelstaten - en één bestuursniveau boven België - Europa. Maar Belgische verkiezingen waren het zeker, en ze hebben het Belgische politieke landschap hertekend, niet enkel het Vlaamse. Het zijn niet alleen de federale verkiezingen die over België gaan, ook de deelstaatverkiezingen gaan over België.

Wanneer je deze verkiezingen vanuit het perspectief van België bekijkt, dan merk je heel andere dingen. Je merkt dan dat één deelstaat rechts heeft gekozen, en een andere links. De PS is versterkt uit de verkiezingen gekomen, ondanks percentenverlies, en Ecolo is in België dé grote overwinnaar, op een veel verbluffender en invloedrijker manier dan NVA in Vlaanderen.. Ook in Brussel was de keuze van de kiezer merkelijk linkser dan in Vlaanderen.

Links komt dus, paradoxaal genoeg, als winnaar uit de verkiezingen. Vanuit Vlaanderen gezien klinkt dit ongerijmd, maar het is een feit. De PS heeft een nieuw mandaat als grootste - onbedreigd grootste - partij van Wallonië, en Ecolo speelt zeker geen tweede viool in Brussel en Wallonië. Zij zullen voor de komende vijf jaren het beleid mee bepalen in België.

Het zou best kunnen zijn dat de Vlamingen zich daarover nog zullen kunnen verheugen. Ondanks alle communautaire tamtamgeroffel zullen de deelstaatregeringen zich de komende vijf jaar moeten bezig houden met de crisis, en niets dan de crisis. Er worden vandaag crisisregeringen gevormd, en in Vlaanderen zal men deze crisis te lijf gaan met rechtse recepten, in Wallonië met linkse recepten. Voor de Vlamingen zal dat afzien betekenen, want we kennen de rechtse reepten goed genoeg: besparingen op de sociale zekerheid, verder gaande privatiseringen, het wegwerken van begrotingstekorten.

Dat dreigt dus weer een sociaal bloedbad te worden. Want ook al klimt 'de economie' tegen volgend jaar uit het dal, dan nog zullen we blijven zitten met een enorme werkloosheid, waarvan een groot deel structureel zal zijn, dus blijvend. Wie in zo'n situatie de werkloosheidsuitkeringen en ander sociale opvangsystemen afbouwt, die schept niet enkel chronische sociale problemen, die schept regelrechte armoede.

De versterking van links in Franstalig België is goed nieuws voor de Vlamingen, want het valt te verwachten dat de Waalse en Brusselse politici niet meteen een sociaal bloedbad zullen willen. Het zal hun sociale strijdbaarheid zijn dat er hopelijk voor zorgt dat ultra-liberale recepten er niet door raken. De Vlamingen zijn voor hun sociale bescherming aangewezen op de versterkte Waalse linkerzijde, en dat is voor mij één van de voornaamste uitkomsten van de verkiezingen.

Voor de SP.A betekent dat een kans. Het zou best kunnen dat zij nu, net omdat hun Waalse collega's versterkt uit de verkiezingen komen, ook sterker aan de meet komen. Er zal op Belgisch niveau een clash ontstaan tussen linkse en rechtse crisis-oplossingen, en de SP.A kan daarin scherprechter spelen. Hopelijk kiest die partij dan ook resoluut voor een linkse koers. Ik zeg dit zonder veel hoop of illusies, en enkel als uitkomst van de analyse, maar ik zie dit als de opdracht voor de SP.A: de regering in, en daar zorgen voor een afstemming tussen Vlaamse en Waalse oplossingen.

In Vlaanderen kunnen we intussen constateren dat de brulapen van rechts even de mond zijn gesnoerd. Het onnozele ultraliberalisme van De Decker heeft geen indruk gemaakt. De partij van Jean-Marie is ongeveer even groot als Groen!, de standpunten van Groen! zijn electoraal ongeveer even veel waard als die van Lijst De Decker. En het Vlaams Belang heeft nu ook kennis gemaakt met het begrip Zwarte Zondag, en zal wel voor even een toontje lager zingen. Extreem-rechts komt dus verzwakt uit de verkiezingen, en samen met de linkse overwinning over de taalgrens schept dat hoop op beterschap. De angst voor De Decker en Dewinter zal bij de andere partijen wat geminderd zijn, ze hoeven zich dus niet meer plat te leggen voor extreem-rechts. Ze kunnen het nu eens voor links proberen.