Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Wouter Van Besien: "Verbergen dat we links zijn, heeft geen zin"

Wouter Van Besien: "Verbergen dat we links zijn, heeft geen zin"

ANTWERPEN -- Wouter Van Besien is de nieuwe voorzitter van Groen! Hij kreeg zondag samen met zijn running mate Björn Rzoska net geen 90 procent van de stemmen. De leden van Groen! kozen voor een spelverdeler. Geen tafelspringer maar iemand met oog voor de gevoeligheden van de leden en militanten. Zo treedt Van Besien toch nadrukkelijk naar voor in zijn maidenspeech. Een interview.

woutervanbesien.jpg

(foto jo)

Kleine smet op zijn verkiezing is het feit dat Groen! maar geen tegenkandidaat in stelling wist te brengen. Is het voorzitterschap van Groen! dan toch de minst begerenswaardige job van de Wetstraat?

Wouter Van Besien: “Een tegenkandidaat had een interessantere strijd opgeleverd en het schenkt ook de winnaar een grotere legitimiteit. Maar sommigen hadden persoonlijke redenen om geen kandidaat te zijn en er was blijkbaar ook voldoende vertrouwen in mijn kandidatuur. Bij sp.a hebben ze er vorige keer alles aan gedaan om de tegenkandidaat te dwarsbomen, wij hebben er alles aan gedaan om een tegenkandidaat te vinden en we zijn beiden mislukt. (lacht)”

Wijst dat op een grote eensgezindheid binnen de partij?

“Op personeelsvlak wel. De spannende periode is voorbij. Toen er bij de vorige federale verkiezingen een nieuwe fractie moest gevormd worden, waren alle stoelen vrij. Dan krijg je strijd en spanningen. Bij de Vlaamse verkiezingen was er ook een generatiewissel en ook daar krijg je mensen die zich niet gesteund voelen en wrevelig worden. Maar nu de fracties gevormd zijn, zal de rust terugkeren. Betekent dat ook dat iedereen op dezelfde lijn zit? Ik denk dat we daar nog meer werk hebben. Maar als de strijd rond de mandaten gevoerd is, kan je ook makkelijker en zonder verborgen agenda's het inhoudelijke debat voeren.”

De moeizame zoektocht naar kandidaten werd samen met het aangekondigde ontslag van Van Krunkelsven en de mail van de sp.a-top gezien als symbolen van de verharding van de politiek.

“De media gooien graag wat incidenten op een hoop om daar dan een maatschappij-analyse aan te koppelen. Maar het klopt wel dat de politieke partijen worstelen met een fundamentele crisis die veel dieper gaat dan een toevallige mail of een politicus die zich niet gewaardeerd voelt in zijn partij. De Franse politicoloog Manin zegt terecht dat de rol van politieke partijen grondig veranderd is. Partijen zijn niet langer de emanatie van een klasse of een groep in de samenleving met een vast kiezerspubliek. Nu heb je een electoraat dat shopt en politieke partijen gaan zich op de twijfelaars richten en gommen hun meest visionaire standpunten weg. Daardoor gaan alle partijen in het centrum op elkaar lijken waardoor het voor de twijfelende kiezer nog moeilijker wordt om een keuze te maken. In een steeds commerciëler medialandschap staat ook de mens achter de politicus meer centraal dan het inhoudelijk programma. Als partij kan je niet anders dan die wetmatigheden aanvaarden, maar anderzijds blijft ons programma hét onderscheidend punt van Groen!. We moeten een goede communicatiestrategie hebben, maar we mogen niet inboeten op ons programma.”

Uit onderzoek blijkt dat de vaste kiezerskern van Groen! klein is. Eigenlijk is het telkens weer een gevecht om over die kiesdrempel te geraken.

“Volgens onderzoek zijn we zeker van 3,5 à 4 procent. Dat bleek ook in 2003 de ondergrens (toen Groen! uit het parlement vloog, nvdr). Dat is een groep die - wat er ook gebeurt - voor Groen! stemt. De rest is volatieler. Eén van de analyses na de vorige verkiezingen is dat Groen! worstelt met haar geloofwaardigheid op korte termijn. Als wij zeggen dat onze huidige economie onhoudbaar is en dat we afstevenen op een klimaatcrisis die ernstige gevolgen zal hebben, dan geven heel veel mensen ons gelijk. Maar nu zijn mensen bang om hun job te verliezen en stemmen ze op iemand als Kris Peeters die helemaal geen programma heeft, maar die belooft de crisis te zullen managen. Op momenten van crisis zoekt men zekerheid en ons veranderingsverhaal wordt dan bijna bedreigend. Dan moet je kunnen aantonen dat wij ook op korte termijn voorstellen hebben die tewerkstelling creëren en dat onze structurele hervormingen geen avontuur zijn.”

Een andere analyse, gepubliceerd in Oikos, zegt: Groen! zal links zijn of niet zijn.

“Dat is nu één van de grote discussies binnen de partij. Over ons programma rond armoedebestrijding of mondiale herverdeling is iedereen het eens binnen de partij. Ook over diversiteit en multiculturaliteit is... (aarzelt) bijna iedereen het eens. Maar als je dan vraagt hoe we dat benoemen, is er geen eensgezindheid meer. Pas op, dat is geen haarkloverij want dat heeft te maken met identiteit en ook met strategie. Strijden tegen ongelijkheid en streven naar herverdeling is links, zeggen de enen. En dat moeten we dan ook zo benoemen, vinden ze. Anderen menen dat we niet met die vlag voorop moeten lopen want dan schrikken we een groep mensen af die ons programma wel ziet zitten, maar die zich niet links noemt. Mijn mening is dat het geen zin heeft te verbergen dat we links zijn. We worden door anderen nu eenmaal zo gedefinieerd. Het is een vermoeiende strategie om dat telkens recht te zetten. Dan kan je beter zeggen: ja, Groen! is links om daarna uit te leggen wat dat betekent.”

Groen! moet wel links zijn want over het milieuthema zijn jullie al lang de exclusiviteit kwijt.

“Ik vind dat een minder evidente stelling. Uit onderzoek blijkt dat het milieu voor zes procent van de kiezers het belangrijkste thema was bij de vorige verkiezingen. Onder die kiezers zijn wij marktleider. Het klopt dus wel dat we de exclusiveit niet kunnen claimen want ook andere partijen hebben een uitgebreid programma rond ecologie. Maar onze geloofwaardigheid op dat vlak is wel nog altijd zeer groot. Die zes procent moet omhoog, maar we moeten ook rond andere thema's wervend worden zoals we in het verleden aan de kar trokken rond democratie, rond welzijn of de kwaliteit van het leven. Het thema van de groene economie kan verbredend zijn, maar dan mogen we het zelf niet beperken tot milieu. Groene economie gaat ook over duurzaamheid, over de plaats van werknemers in de economie en over mondiale herverdeling.”

De link tussen milieu en sociale rechtvaardigheid is niet altijd evident. De vakbonden wijzen er op dat ecofiscaliteit soms zelfs anti-herverdelend kan zijn. Armen besteden een veel hoger aandeel van hun inkomen aan energie.

“Wij zijn voor een ecofiscaliteit, maar die moet wel sociaal zijn. De federale regering heft een taks op diesel en noemt dat groene fiscaliteit terwijl dat een ordinaire begrotingsmaatregel is. Ecofiscaliteit moet budgetair neutraal zijn. Alleen dan kan het sociaal rechtvaardig zijn.

Hoe dan?

“Je kan de belastingen verhogen op energie, maar die extra inkomsten moeten dan wel terugvloeien naar investeringen die voordelig zijn voor de lagere sociale klassen. Bijvoorbeeld door hun huizen te isoleren.”

Energiepremies komen ook niet terecht bij de groepen die ze het meest nodig hebben.

“De wirwar en de bureaucratie moet uit het systeem. Alles moet in één loket en de korting moet er komen bij de aankoop zodat minder koopkrachtige mensen geen twee jaar moeten wachten op hun belastingaftrek.”

Ondertussen loert het gevaar voor ecopopulisme om de hoek. Een Vlaams minister van Leefmilieu geraakt zelfs weg met uitspraken als “Straks mogen we hier niet meer ademen.”

“Dat is heel erg. Overdrijf niet met milieubeleid want dat schaadt de economie. Dat is de onderliggende gedachte, maar er is helemaal geen lineair verband tussen economische neergang en straffe milieumaatregelen. Landen met een goed uitgebouwd milieubeleid scoren economisch zeer goed.”

België en Vlaanderen lijken niet van plan een voortrekkersrol te spelen.

“In de vorige Vlaamse regering vond Kris Peeters daar zelfs een term voor uit: 'no gold plating'. Koplopersvrees hebben wij dat toen genoemd. Op bepaalde punten wil Vlaanderen de topregio van Europa zijn, maar als het over milieu gaat wil Peeters er alles aan doen om niet de beste van de klas te zijn.”

Boven de klimaattop in Kopenhagen pakken er zich donkere wolken samen.

“Tinne Van der Straeten geeft de hoop niet op. Je mag de chemie van zo'n top niet onderschatten. Obama zal zijn voortrekkersrol niet kunnen waarmaken. Europa moet dan maar het voortouw nemen en er voor zorgen dat de VS niet aan de kant kunnen blijven staan. Wie weet dat er dan misschien toch nog een dynamiek op gang komt.”

U wil Groen! ook profileren rond andere thema's dan het milieu.

“Een atypisch thema waarrond we willen werken is justitie. Justitie moet toegankelijker worden. Wij zijn bereid om daar als oppositie met de regering rond samen te werken. Veel prioriteiten van de regering overstijgen het managementsniveau niet. De computers moeten beter en de gerechtsgebouwen moeten meer beveiligd worden. Dat is allemaal juist, maar voor ons moet het verder gaan. Het gerecht moet zich veel meer openstellen zodat iedereen op een gelijke manier zijn rechten kan verdedigen. Rond onderwijs komt er een congres. Ook daar zie je de reproductie van sociale tegenstellingen. De twee voornaamste factoren die bepalen of je in een beroeps- of technische afdeling komt, zijn thuistaal en sociaal-economische achtergrond. In de ideale situatie moeten dat talent en interesse zijn. Daar zijn we nog ver vanaf.”

Binnenkort dreigt Patrick Janssens u hier in Antwerpen voor een verscheurende keuze te stellen. Doet u mee aan zijn stadspartij waarmee hij het wil opnemen tegen Bart De Wever en Filip Dewinter?

“2012 is nog ver af. Het is ook aan de leden om zich daar over uit te spreken. Mijn advies zou zijn om daar nu geen antwoord op te geven. Als we toch gedwongen worden om nu al positie in te nemen, zou ik het afraden. Ik heb liever Patrick Janssens als burgemeester dan Bart De Wever, maar Groen! is wel een oppositiepartij in Antwerpen. En terecht, denk ik. Rond mobiliteit en sociaal beleid zijn de ambities van de stad veel te mager. Door de crisis is het aantal leefloners toegenomen, maar de budgetten voor sociaal beleid en het OCMW zouden in 2010 naar beneden gaan. Ook de communicatie met allochtone gemeenschappen staat op een heel laag pitje. Dat zou in een diverse stad als Antwerpen een prioriteit moeten zijn. Om het project van Patrick Janssens dan nu te verdedigen door op zo'n lijst te staan... En gaat VLD dan op de lijst van Bart De Wever staan? Dat verwacht ik niet. We zijn in Antwerpen niet toe aan een tweestromenland.”

Driestromenland, bedoelt u. U vergeet Filip Dewinter.

“Ha, die was ik vergeten. Als je een alternatief wil bieden voor het gevoerde beleid, laat je de oppositie best niet alleen over aan extreem rechts.”

Er wordt door de interviewer

Er wordt door de interviewer op gewezen dat Groen! de exclusiviteit op het milieuthema kwijt zou zijn.
Allereerst heeft Groen! die exclusiviteit nooit gehad, in 1968 was de VU de enige partij (Agalev noch Groen! bestonden toen) die het milieuthema naar zich toe trok. En er achteraf niets mee aanving.
Logisch dat er dus een partij ontstond die zich wel profileerde in dat thema en dat was Agalev in 1979 n.a.v. de eerste rechtstreekse Europese parlementsverkiezingen.
Eén van de adagio's van die prille parij was niet het milieuthema koste wat koste behouden, we waren het liever kwijt dan rijk! Anders gezegd werd er aan de andere parijen gevraagd om het milieuthema a.u.b. op te pikken en er iets mee te doen. Die andere partijen pikten het op op en deden..er niets mee.
Ten tweede wordt er vanuit gegaan dat milieu een thema apart is naast de andere. Niets is minder waar, wie iets van leefmilieu, duurzame ontwikkeling en ecologie snapt, begrijpt dat alle andere thema's vanuit een ecologisch standpunt moeten worden bekeken.

Wouter Van Besien

Als"nieuwe" groeneparij zou ik zeker het verleden niet vergeten
door er zeker op te wijzen welke beleidslijnen de verschillende regeringspartijen gewoon gepikt hebben van de groenen

Tags