"Congo heeft 200 George Forresten nodig" - Bernard de Gerlache in de Senaat

Raf Custers06 februari 2007 – 15:03

De Belgische ondernemers met activiteiten in Congo verwelkomen de nieuwe Congolese regering. "Op de sleutelposten zitten competente mensen met een goed verleden", aldus bedrijfsleider Bernard De Gerlache vanochtend in de Senaat. De Gerlache liet zich voorzichtig uit over heikele onderwerpen zoals een herziening van dubieuze mijncontracten en de privatisering van Congolese overheidsbedrijven. Hij loofde wel de omstreden Belgische ondernemer George Forrest. "Congo heeft 100, 200 ondernemers zoals hij nodig".

Bernard de Gerlache, van de beursgenoteerde groep Texaf, sprak de Senaatscommissie Buitenlandse Betrekkingen toe als voorzitter van de Kamer van Koophandel België-Luxemburg-ACP (KvK-BL-ACP).

Hij reageert positief op de nieuwe Congolese regering. Die is gisteren (5 februari) voorgesteld. De Gerlache ziet competente, integere mensen op sleutelposten. Hij noemt Olivier Kamitatu (minister van het Plan), Athanase Matenda (Financiën), Jeanine Mabunda (Portefeuille), Simon Mboso (Industrie). Matenda en Mboso komen uit de Congolese patroonsorganisatie FEC (Fédération des Entreprises Congolaises).

De KvK herschrijft momenteel een memorandum met aanbevelingen voor de nieuwe regering. Het dateert van 2001 en is in 2004 al eens geactualiseerd. De Kamer van Koophandel verwacht o.m. dat de veiligheid van mensen en contracten (ook de verzekerde betaling van ambtenaren) wordt geragandeerd en dat de infrastructuur (havens, luchthavens, wegen, spoorwegen en de Congo-stroom) dringend wordt hersteld.

(Nog) geen privatisering

Privatisering van de openbare bedrijven in Congo is niet aan de orde, volgens de Gerlache, want hun bezittingen zijn waardeloos. Wel zou het management in privé-handen moeten komen. De Gerlache noemt SNEL (elektriciteit), RVA (luchtwegen), RVN (waterwegen), Ontra (transport, met o.m. de havens van Matadi, Kinshasa en Kisangani), SNCC (spoorwegen).

In 2004 heeft Texaf, de Gerlache's eigen onderneming, samen met SNBA vruchteloos aangestuurd op een gedeeltelijke privatisering van de vijf drukste luchthavens in Congo. Een privé-bedrijf, met 20% participatie voor Congo, zou de afhandeling van bagage en passagiers en de catering uitbaten. De Congolese staat zou ook inkomsten krijgen uit huur en royalties. Maar "we hebben de 'composantes' niet kunnen overtuigen", aldus de Gerlache. De bevoegdheden waren toen versnipperd over de vijf met elkaar rivaliserden fracties van de regering en toenmalig minister Olengankoy haalde persoonlijk voordeel uit het vliegwezen.

Congo globaliseert

In de economie moeten, volgens de Gerlache, de informele en formele sectoren gelijker worden behandeld. Dat zou voode formele sector - "waartoe alle Belgische bedrijven behoren" - een verlaging van belastingen en heffingen betekenen, terwijl de informele sector zwaarder getaxeerd zou moeten worden. "Ik denk dan niet aan de straathandelaars of de 'mamans'", aldus de Gerlache, "maar wel aan Libanese, Pakistaanse, Kazakstaanse of Chinese ondernemingen die zich aan regels en belastingen onttrekken".

De Congolese economie was de voorbije periode nog tamelijk afgesneden van de wereldeconomie. Maar dat is voorbij, het land zal de komende tijd fel de invloed van de globalisering ondervinden, aldus de Gerlache. Belgische ondernemingen blijven er bescheiden aanwezig. Omdat er niet veel grote Belgische ondernemingen meer zijn - "de beslissingsmacht ligt in het buitenland" - of vroegere grote spelers zoals Umicore zich uit Centraal-Afrika hebben teruggetrokken. Dat geldt ook voor Suez-Tractebel dat nochtans opnieuw interesse voor Congo zou hebben.

Het is dus aanpassen of verdwijnen, aldus de Gerlache. Hij noemt in dat verband George Forrest met naam, die in de mijnbouwsector met de concurrentie van reuzebedrijven te maken zal krijgen.

Toegevoegde waarde

De (gemeenschaps-)senatoren Lionel Vandenberghe (Spirit), Josy Dubié (Ecolo) en Christian Brotcorne (CDH) stelden vragen over de integriteit van Forrest, dubieuze mijncontracten, en het groeiend belang van Chinese en Zuid-Afrikaanse ondernemingen in Congo.

Over de mijnsector antwoordde de Gerlache vooreerst dat de staatsmaatschappij Gécamines "een soort van privatisering" heeft ondergaan. Goed een jaar geleden is de Canadees Paul Fortin door de Wereldbank met de leiding van Gécamines belast, "om het bedrijf te revitaliseren en contracten te herzien. Men is daarmee bezig", aldus de Gerlache. "Tussen 1991 en 2001 is er tussen 150.000 en 200.000 ton ertsen als heterogeniet de grenzen overgegaan. Dat heef duizenden mijnwerkers wel een inkomen verschaft", maar het heeft Congo verder niets opgebracht. Belangrijk is daarom dat het mogelijk wordt om ertsen ter plaatse te verwerken zodat er in Congo zelf toegevoegde waarde uit de mijnbouw wordt gehaald. In dat opzicht heeft Congo volgens de Gerlache nood aan "honderd, tweehonderd ondernemers zoals George Forrest".

Visa geven

De voorzitter van de Kamer van Koophandel heeft tot slot één grote verzuchting: de interpersoonlijke relaties tussen Belgen en Congolezen mogen niet verslappen! "In Congo is er plaats voor iedereen", aldus de Gerlache. "Er gaan grote ondernemingen in Congo investeren. Zij zullen een beroep doen op Belgen vanwege onze kennis. Omdat echter te laten voortduren, moeten we onze relaties onderhouden".

Dat betekent concreet dat Congolese zakenlui en studenten makkelijker een visum voor België krijgen en aan de grenspost in Zaventem niet meer als criminelen worden behandeld. Daarnaast zou de Franstalige Gemeenschap het Congolese getuigschrift van Middelbaar Onderwijs voor de volledige cyclus van zes jaar moeten erkennen. "Anders", aldus de Gerlache, "gaan die mensen naar Canada, Groot-Brittannië of andere Europese landen". En daar is op de lange duur het Belgische bedrijfsleven de dupe van.