Naam: Wereldhandelsorganisatie (WTO)
Geboortedatum: januari 1995
Geboorteplaats: Marrakesh (Marokko)
Woonplaats: Genève
Functie, naar eigen zeggen: liberalisering van de wereldeconomie, met meer welvaart voor iedereen
Functie, volgens critici: eenzijdige liberalisering van de wereldeconomie, met winst voor de multinationale ondernemingen en verlies voor Derde Wereld, werknemers en natuur
Directeur-generaal: Pascal Lamy, voormalig Europees commissaris van Handel

Waarover gaat het?
Multinationals willen zo weinig mogelijk obstakels tegenkomen als ze naar andere landen trekken om te investeren of handel te voeren. Dat betekent dat ze liever niet belemmerd worden door sociale of milieuwetgeving en door handelstarieven. Anderzijds willen diezelfde grote bedrijven hun eigen troeven niet zomaar prijsgeven. Zij willen patenten op hun producten of uitvindingen en al te sterke concurrenten uit het Zuiden zien ze ook niet graag komen. Over al dat soort zaken wordt onderhandeld in de Wereldhandelsorganisatie. De WTO legt dan de regels vast die de leden moeten volgen. Als één van de leden in de regels overtreedt, kan het een sanctie oplopen.

Leden?
De WTO telt 149 leden waardoor 95 % van de wereldhandel onderworpen is aan de regels van de WTO. België is één van die leden. Maar het is Eurocommissaris voor Handel Peter Mandelson die binnen de WTO onderhandelt in naam van de 25 lidstaten van de Europese Unie.

Hoe werkt de WTO?
De Ministeriële Conferentie is het hoogste beslissingsorgaan van de WTO. Ze bestaat uit de ministers van Buitenlandse Handel van de 148 lidstaten. De Conferentie komt minstens om de twee jaar bijéén. Na Singapore (1996), Genève (1998), Doha (2001) en Cancun (2003) volgt in 2005 Hong Kong. Verder is er ook nog de Algemene Raad die een aantal keer per jaar vergadert in Genève. Ook daar zijn in principe alle landen vertegenwoordigd. In principe dus want een aantal landen uit de Derde Wereld beschikt niet over de middelen om aan alle vergaderingen deel te nemen.

Concreet?
Een minder bekend dispuut draaide rond babyvoeding in Guatemala. In 1983 besloot de regering van Guatemala borstvoeding aan te moedigen, wegens zoveel gezonder en voordeliger dan flessenvoeding. In 1988 werd een wet van kracht die het gebruik van afbeeldingen met baby’s aan de fles verbood. Unicef prees Guatemala omdat het er daarmee in geslaagd was de kindersterfte gevoelig te doen dalen. In 1993 dreigde de multinational Gerber Food ermee klacht neer te leggen bij de WTO - die toen nog niet eens officieel was opgericht. Dit dreigement was al voldoende: in 1995 ging de regering van Guatemala door de knieën uit angst voor sancties. Ze schrapte de wettelijke bepaling tegen reclame voor flessenvoeding.

Democratisch?
Heel veel wordt beslist op informele vergaderingen waarin enkele Westerse landen het op een akkoordje gooien. Critici klagen ook aan dat er geen scheiding van machten is: de WTO is zowel wetgevende, uitvoerdende als rechterlijke macht. In het WTO-hoofdkwartier in Genève hebben de VS permanent 250 goedbetaalde en overgediplomeerde lobbyisten rondlopen. Dertig van de 134 WTO-leden hebben geen enkele lobbyist. Bijna één op drie van de zowat honderd klachten die de WTO al behandeld heeft, waren neergelegd door de VS. Zij wonnen negen keer op tien. Multinationals trokken voor de WTO-top in Seattle bijna 500 miljoen frank uit om de deelnemers in de watten te leggen. “Vijftien landen van het Zuiden hebben voorstellen gelanceerd om de WTO transparanter en democratischer te maken. Alle voorstellen werden door de VS en Europa verworpen,” zegt Raoul Marc Jennar van Oxfam Solidariteit.

Waarom zijn NGO's en vakbonden zo hard tegen de WTO?
Wel, om zowat alle redenen die hier boven al werden vermeld. De WTO wordt gezien als hoeder van het neoliberalisme. Het is de enige internationale organisatie die regels kan afdwingen met zware sancties. De WTO staat daardoor boven organisaties als de Internationale Arbeidsorganisatie, de Wereldgezondheidsorganisatie en de VN-milieuconferenties. “De balans van de globalisering à  la de WTO is sociale afbraak, minder jobs en meer flexibiliteit. Rijke landen snoeien in hun sociale zekerheid om te kunnen concurreren en arme landen schrappen alle regels om investeerders aan te trekken,” zegt Ilse Rubbrecht van het ACV.

En ontwikkeling dan?
“De Doha-ronde is zogezegd een ontwikkelingsronde, maar ontwikkeling was wel de laatste zorg. Tot twee weken geleden. De onderhandelingen zitten in een impasse en dan wordt ontwikkeling er bij gehaald om de bittere pil voor de derde wereld te vergulden,” zegt Thierry Kesteloot van Oxfam Solidariteit.

De eertste betogers stromen toe in Hong Kong (foto www.gomediaction.net)