Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

[Interview] Riccardo Petrella: “Het recht op water vloeit voort uit het recht op leven”

[Interview] Riccardo Petrella: “Het recht op water vloeit voort uit het recht op leven”

BRUSSEL – Een duurzame en rechtvaardige mondiale verdeling van de levensnoodzakelijke grondstof water veronderstelt dat we breken met zowel de marktlogica als met de nationalistische belangen van individuele staten. Dat zegt professor Riccardo Petrella.

Petrella.jpg

Petrella strijdt al jaren tegen de privatisering – vaak onder druk van Europese multinationals – van ’s werelds watervoorzieningen. Hij is één van de drijvende krachten achter de Mondiale Vergadering van Verkozenen en Burgers voor Water (MVVBW), die vandaag in Brussel haar laatste dag ingaat.

Waarom mag water geen koopwaar zijn? Wat is het dan wel?
Petrella:
“Lucht, water, zonlicht en kennis – dat zijn zaken die voor het leven ‘essentieel en onvervangbaar’ zijn. Zonder water kan je niet leven. Daarom vloeit uit het ‘recht op leven’ ook het recht op water voort. En omdat rechten universeel zijn – anders dan veranderlijke ‘noden’ – zijn ze een collectieve verantwoordelijkheid: ze kunnen niet geprivatiseerd worden, niet worden ondergeschikt aan de logica van de markt. Het water behoort toe aan de mensheid als geheel, niemand mag ervan worden uitgesloten.”

“Maar juridisch bestaat ‘de mensheid’ niet. Momenteel behoort de soevereiniteit op vlak van grondstoffen toe aan de nationale staten. Veel landen misbruiken die soevereiniteit: ze gedragen zich als eigenaars van ‘hun’ water. Turkije zet bijvoorbeeld Syrië en Irak droog. In mijn boek Une nouvelle narration du monde stel ik voor dat ‘de mensheid’ juridisch en politiek erkend zou worden – als nieuw juridisch subject dat verantwoordelijk zou zijn voor de ‘publieke mondiale goederen’ (‘les biens communs mondiaux’) zoals de lucht, het water,…”

Wat een mondiale staat veronderstelt?
“Wat op z’n minst mondiale politieke structuren veronderstelt – niet noodzakelijk een staat. Ik spreek liever van de ‘georganiseerde mensheid’ dan van een ‘mondiale staat’.”

Omdat de strategie die U voorstelt wordt gekenmerkt door een ‘bottom-up’-aanpak?
“Inderdaad. De ‘internationale’ aanpak – zoals in de VN – streeft naar akkoorden tussen regeringen. Maar als je vandaag in Azië, Afrika of Latijns-Amerika gaat zeggen: ‘laten we een mondiaal pact sluiten’, dan zijn ze bang – en terecht, als je de geschiedenis van de laatste 200 jaar bekijkt – dat dat betekent: een door het Westen opgelegd pact. Daarom moeten we de mondiale politieke architectuur voor het beheer van water opbouwen van onderop. We moeten vertrekken van de lokale gemeenschappen. Zonder in de val te trappen te denken dat het daarbij kan blijven – het is het begin.”

De MVVBW – die in Brussel 650 verkozenen, syndicalisten en ngo’ers uit de hele wereld samenbrengt – valt niet uit de lucht: deze samenkomst past in een proces dat is ingezet in Firenze in 2003. Wat is er ondertussen zoal gerealiseerd?
“We zijn er alvast in geslaagd om de politico-culturele interpretaties – het denken over water – te doen opschuiven. En daarnaast zijn er – onafhankelijk van ons maar voor een deel toch het product van waar we al jaren mee bezig zijn – een aantal zaken aan de gang in Latijns-Amerika, zoals het feit dat Uruguay bij referendum de privatisering van het water heeft verworpen, of dat Bolivia en Venezuela het ‘recht op water’ hebben erkend. Ook maatregelen – in sommige Europese landen – zoals een heffing op flessenwater om projecten voor toegang tot drinkwater in Afrika te financieren, zijn nieuw – dat was ons idee.”

“In Italië staat de regering Prodi onder druk om te erkennen dat het bezit en het beheer van Italië’s watervoorzieningen publiek moeten zijn – waarmee het reeds vergevorderde privatiseringsproces zou worden teruggedraaid. En er zijn steeds meer steden en gemeenten in Europa die water als ‘gemeenschapsgoed’ (‘bien commun’) erkennen, en de toegang tot water als een mensenrecht – iets wat vijf jaar geleden ondenkbaar was.”

“We hebben het tij nog niet gekeerd – de Europese watermultinationals zijn nog steeds aan de slag – maar vanuit cultureel oogpunt hebben we de basis gelegd voor een nieuwe aanpak.”