Blair vóór de spin

De manier waarop de Britse regering van Tony Blair het publiek consulteerde over de plannen om nieuwe kerncentrales te bouwen was “misleidend, ernstig verkeerd, overduidelijk ontoereikend en wat de methodes betreft oneerlijk”. Anders gezegd de consultatie ging ten onder aan spin, zoals dat wel eens vaker gebeurt bij Tony Blair, meester van de spin. De harde woorden komen niet uit de mond van een woordvoerder van Greenpeace, dat nochtans hevig campagne voerde tegen de nuclaire plannen van Blair. Ze werden uitgesproken door een rechter van het hooggerechtshof.

Dezelfde woorden kan je ook gebruiken voor de manier waarop Blair de oorlog in Irak probeerde te verkopen. Het dossier over de massavernietigingswapens van Saddam Hoessein bevatte passages die overgeschreven waren van een studententhesis op het internet. Betrouwbaarheid was immers geen punt, wel verkoopbaarheid. Hetzelfde gold voor de bewering van Blair dat Hoessein maar 45 minuten nodig had om biologische wapens in te zetten.

Sultans of spin
Kritische Britse journalisten keken het met lede ogen aan. Tussen hen en de regering stond voortaan Alastair Campbell, de godfather van de spin. Of beter één van de sultans of spin, zoals oud-BBC-journalist Nicholas Jones hen noemde in zijn gelijknamige boek. Blair en Campbell maakten volgens Jones handig gebruik van de intense concurrentie tussen de Britse tv-zenders en kranten door hen selectief off the record-informatie in te fluisteren. Kranten konden daardoor één voor één uitpakken met voorgekauwde en netjes gespinde scoops. Journalisten die niet meespeelden kregen ook geen scoops.

Zo'n lange inleiding om maar te zeggen: Tony Blair is niet meteen goedgeplaatst om kritiek tegen op de manier waarop politici omgaan met media en omgekeerd. Toch deed hij het in een toespraak die de wereld rondgaat en ook in De Morgen werd gepubliceerd. De mediakritiek van Blair is dan ook ontstellend zwak. Aan zijn eigen rol besteedt hij één paragraafje waarin hij zich meteen vrijpleit. Blair kon niet anders dan spinnen want de media waren te vijandig. Hij waagt het zelfs te beweren dat het de schuld van de media is dat het parlement buitenspel staat. Terwijl dat net één van de evoluties is waar hij de volle verantwoordelijkheid voor draagt, ondermeer door belangrijk nieuws niet langer te melden vanop het spreekgestoelte van het parlement, maar in off the record-interviews.

Rupert Murdoch
Blair heeft alleen gelijk als hij wat mijmert over de gevolgen van de toenemende concurrentie in de media. Een concurrentie die hij zoals Jones schreef handig heeft uitgebuit. Al heeft hij zelfs die concurrentie niet helemaal begrepen. Volgens Blair zijn de media diverser geworden. Helaas klopt dat niet. De kranten en tv-zenders zijn in handen gekomen van een beperkt aantal mediagiganten. Blair haalt bovendien zijn eigen betoog onderuit door zijn pijlen te richten op één krant. The Independent, de enige krant ook die hij bij naam noemt. De krant die net werd opgericht door en bemand met journalisten die het mediamonopolie van Rupert Murdoch beu waren. “Een viewspaper en geen newspaper”, aldus Blair. Toevallig dat Blair net die éne krant in het vizier neemt die al vier jaar campagne voert tegen de door Blair aangestoken en aangewakkerde brandhaarden in Irak en de rest van het Midden-Oosten? Simon Kelner van The Independent vraagt het zich ook af. “Wat als we de invasie van irak gesteund hadden? Zou hij onze stijl van journalistiek dan ook aanvallen? Natuurlijk niet.”

Blair toont met zijn toespraak aan dat zelfs een mediakritiek op gespin perfecte spin kan zijn.