christophe10 februari 2006 – 18:28

Na een laatste onderhandelingsronde op woensdag bereikten vertegenwoordigers van de socialistische en christen-democratische fractie een compromis over de richtlijn-Bolkestein. De richtlijn - genoemd naar de vorige Europese commissaris voor Interne markt Frits Bolkestein – beoogt de liberalisering van de dienstensector in Europa.

“De oorspronkelijke richtlijn was een startschot voor een 'race to the bottom',” zegt John Monks van het Europees Vakverbond. Vooral het oorspronglandbeginsel baarde de vakbonden zorgen. Het beginsel houdt in dat dienstverleners uit het buitenland hier hun diensten kunnen aanbieden volgens de wettelijke normen van hun thuisland. Concreet: een plastische chirurg uit Hongarije voert in België een neuscorrectie uit en moet zich daarbij enkel laten leiden door de wettelijke bepalingen van Hongarije. Of nog: een Letse bouwfirma komt in België huizen bouwen, maar moet zich niks aantrekken van Belgische arbeidsvoorwaarden. “Het is een aansporing voor alle dienstenbedrijven om zich te vestigen in de landen met de laagste voorwaarden. Een vrijgeleide om alle hoogstaande sociale wetten en regels te omzeilen,” aldus John Monks.

In het compromis zou het oorspronglandbeginsel verdwijnen. “In de laatste rechte lijn van de onderhandelingen is het oorspronglandbeginsel gesneuveld,” zegt europarlementslid Anne Van Lancker (SP.A) die samen met Marianne Thyssen (CD&V) een belangrijke rol speelde in de totstandkoming van het compromis. “Nu staat er dat lidstaten het recht van dienstverleners zullen respecteren en dat ze daarbij geen onverantwoorde of discriminerende obstakels zullen opwerpen. Waar het gaat om bescherming van leefmilieu, consumenten, openbare veiligheid of sociaal beleid hebben de lidstaten het recht om hun eigen regels op te leggen,” aldus Van Lancker.

“Er zijn natuurlijk inderdaad onzinnige obstakels. De eis om tien exemplaren van hetzelfde formulier bij tien verschillende diensten in te dienen is onnozel. Maar werkgevers en werknemers hebben natuurlijk wel niet altijd dezelfde visie op wat onzinnig is en wat niet onzinnig is,” zegt Jozef Niemiec van het Europees Vakverbond. “De lijst is indicatief en niet limitatief en dat maakt me een beetje bang,” zegt ook europarlementslid Bart Staes (Groen!). Staes vreest ook een reeks procedures bij het Hof van Justitie over welke regels al dan niet kunnen.

Volgens Staes voelt de groene fractie in het Europees parlement meer voor het voorstel van de commissie interne markt van het EP. “Daar maakt men een onderscheid tussen toegang en uitoefening van diensten. Bij de uitoefening zou steeds het land van bestemmingsprincipe gelden.” Dat lijkt ook het standpunt te zijn van de linkse fractie GUE-NGL die in een verklaring stelt dat het bestemmingslandprincipe duidelijk vermeld moet worden in de richtlijn.

Openbare diensten
De richtlijn-Bolkestein is een horizontale richtlijn. Dat betekent dat ze alle diensten tegelijk in het vizier neemt. De vakbonden waren daar niet zo gelukkig mee en vroegen uitzonderingen. “Een heel aantal diensten hebben we er uit gekregen,” zegt Anne Van Lancker. “Veiligheidsfirma's, uitzendkantoren, de havendiensten, allemaal er uit.” Diensten van algemeen economisch belang zoals energie, water, gas of afvalverwerking zijn er niet helemaal uit. De Europese vakbond van openbare diensten (EPSU) heeft daar al verontrust op gereageerd. Algemeen secretaris van de EPSU Carola Fischbach-Pyttel waarschuwt: “Het compromis is voldoende ambigu om de openbare diensten bloot te stellen aan de commerciële kracht van de richtlijn.”

Anne Van Lancker geeft toe dat dat een minpunt is. “Diensten van algemeen economisch belang mogen niet worden gezien als puur commerciële diensten en horen volgens ons niet in deze richtlijn. We blijven dus eisen om ze er uit te halen,” aldus Van Lancker. Door dat ene minpunt krijgt het compromisvoorstel 6 op 7 van het Europees Vakverbond dat vooraf zeven breekpunten had opgesteld.

Betogen
Vraag is nu of dit voorstel het zal halen in het Europees parlement. Het Europees Vakverbond blijft voorzichtig. De betoging van 14 februari waar 25.000 manifestanten op worden verwacht, blijft dan ook noodzakelijk. “We zijn op de goede weg, maar we zijn er nog lang niet. We blijven gemobiliseerd,” zegt John Monks van het EVV. “Natuurlijk moet er betoogd worden. Zolang de tekst niet gestemd is, moet de druk op de ketel blijven,” zegt ook Anne Van Lancker.

De weerstand tegen het compromis is niet gebroken. Van Lancker: “Dit is het werk van acht onderhandelaars. Aan beide zijden klinkt er protest. Bij de socialisten klagen sommigen dat ze het niet meer krijgen uitgelegd. Bij de Europese Volkspartij vinden ze dat de richtlijn helemaal is uitgehold. Maar het zou voor de socialisten onverstandig zijn om tegen het compromis te stemmen. Dan geef je dat duidelijk signaal aan de Commissie niet. En vergeet niet: De sociale splinterbom die de richtlijn-Bolkestein was, is totaal van de baan. Dat hebben we met 75 veiligheidsgordels veilig gesteld.”