In memoriam Walter De Bock: ''onvermoeibaar militant tegen extreem rechts''

pvl03 december 2007 – 00:43

Eind dit jaar verschijnt van Klaartje Schrijvers van UGent een doctoraalscriptie over extreem-rechts rond de Tweede Wereldoorlog. ''L'Europe sera de droite ou elle ne sera pas'', luidt de titel. Klaartje Schrijvers draagt haar werk op aan Walter De Bock, als erkenning voor de onschatbare bronnen uit het archief van Walter De Bock. ''Zonder zijn bronnen en zijn systematiek, zonder de warme en stimulerende gesprekken die hij met me voerde, zou dit werk niet tot stand gekomen zijn'', schrijft ze in haar voorwoord.

Dit werd bekend tijdens de herdenking van de vorige week overleden Walter De Bock. Journalist, onderzoeksjournalist, archivaris en 'een onvermoeibare militant tegen extreem-rechts'. Enkele honderden mensen, familie en vrienden, mensen uit de media en politieke activisten waren samen in de Hallen van de KU-Leuven op zaterdag 1 december om hulde te brengen aan Walter De Bock, aan zijn werk en zijn belang voor de journalistiek.

Ingetogen maar ferm klonk de oproep van Paul Goossens, wapenbroeder van Walter en zijn hoofdredacteur op De Morgen, voor een betekenisvol initiatief rond onderzoeksjournalistiek. ''De samenleving, de mediawereld en deze universiteit zijn het nu aan zichzelf verplicht om een gevolg te geven aan deze schenking. Om dit journalistiek engagement waar te maken.''
Goossens wees ook op de dubbele symboliek: ''Dit is het hart van de KU-Leuven. Hier begon het militantisme van Walter. We zijn hier samen, uitgerekend op 1 december''. Waarop Goossens zweeg. Het was op 1 december 1978, negenentwintig jaar geleden, dat de eerste ''De Morgen'' van de persen rolde.

Zowat een jaar geleden schonk Walter De Bock zijn enorme archief – het resultaat van dertig jaar onderzoeksjournalistiek - aan de faculteit Hedendaagse Geschiedenis van de KU-Leuven. Met de bedoeling dat studenten en onderzoekers een beroep kunnen doen op het archief voor verder onderzoek en actie. De toegang tot het archief werd toevertrouwd aan de Raad voor de Journalistiek.
Flip Voets, secretaris-generaal en ombudsman van de Raad voor de Journalistiek, is nu belast met de toegang tot het archief: ''Dit nalatenschap vormt tegelijk een opdracht voor allen. Er moet geld, tijd en ruimte vrijgemaakt worden voor de onderzoeksjournalistiek.''

Maar het was de goede vriend, advokaat Georges-Henri Beauthier, die sprak over de mens Walter De Bock: ''Zijn zachtheid, als het om echt belangrijke zaken ging. Zijn humor die een uitweg bood uit moeilijke contradicties. De slappe lach die we hadden aan het einde van onze nachtelijke discussies. Walter était attaché à la Flandre. Mais il abhorrait le nationalisme et le mépris des autres. (Walter was gehecht aan Vlaanderen. Maar hij verafschuwde het nationalisme en het misprijzen voor de anderen.) ''
Beauthier legt de nadruk op het lange-termijn engagement van Walter De Bock: ''hij was een onvermoeibaar militant tegen extreem-rechts. En hij had een nog grotere afkeer van de hoge bourgeoisie die extreem-rechts ondersteunde en ervan profiteerde.''

Dat De Bock zijn sporen verdiende bij het weekblad Knack en bij De Morgen is algemeen bekend. Minder geweten is hoe hij in de tijd van administrateur-generaal Van den Bussche 'clandestien' werd binnengehaald op de VRT, toen nog BRT.
Walter Zinzen, die in de kern zat van het toenmalige onderzoeks- en duidingsprogramma Panorama bij BRT, vertelde in zijn hommage hoe de omroep de kwaliteiten van Walter De Bock wel wenste te benutten, maar het naar de buitenwereld niet geweten wilde hebben. ''Het had alles te maken met het politieke karakter van de omroep in die periode. Hij werd wel gevraagd om de dossiers voor te bereiden. Hij was zowat onze clandestiene onderzoeker die de dossiers voorbereidde. Bij mijn weten is zijn naam nooit vermeld in de generiek.''
''Het onderzoekswerk van De Bock leidde ertoe dat Panorama een illegaal wapentransport van Poudreries Reunies Belges (PRB) naar het toenmalige Rhodesie (nu Zimbabwe) van Ian Smith in kaart en in beeld kon brengen. Het is een ironische speling van het lot dat Walter De Bock en Ian Smith op dezelfde dag overleden zijn.''

Ex-vakbondsmilitant Jan Scholiers bracht een vroeger engagement van Walter De Bock in herinnering. '' Ik was in de jaren zeventig arbeider op Cockerill-Yards in Hoboken. Walter zette bij ons een arbeiderskern op poten. Hij heeft samen met ons een nieuwe vorm van arbeiderswerking ontwikkeld. Walter heeft mij leren spreken in het openbaar.''

Er waren ook de onvergetelijke Gedichten-Liederen van Brecht-Eisler. Gebracht en gezongen door Viona Westra.

En dan. Een gedicht van Walter De Bock. 1964.

'' . . . de dood . . . als koud marmer
. . . mijn hersenen als groen mos
. . . voedsel voor dode vogels...''