Marc-Antoon04 december 2007 – 18:24

Op haar rondtocht zag Piryns twintig kinderen. "Maar in totaal werden er vorig jaar meer dan tweehonderd kinderen opgesloten, sommige enkele dagen, andere veel langer," zegt ze. Piryns bezocht Merksplas, Melsbroek (127), Steenokkerzeel (127 bis), Brugge en het INAD op de luchthaven van Zaventem. "Vooral de situatie in Merksplas is heel precair: grimmig, grauw, angstaanjagend," vertelt ze.

Ongeschikt
"Dit zijn absoluut geen plaatsen om kinderen in op te sluiten," vindt Piryns. "Barakken, vaak gelegen vlakbij de landingsbaan van een luchthaven, met kamers zonder gordijnen, met veel te weinig privacy, met een strikt dagschema dat helemaal niet is aangepast aan kinderen... Ik kan me niet voorstellen dat kinderen in zo'n gevangenisregime voldoende kunnen slapen," zegt ze. Ze wijst ook op de vele onderzoeken die stellen dat deze vorm van opsluiting het psychische welzijn van de kinderen ernstig kan aantasten, zowel op korte als lange termijn. "De stress - onder meer door de uitzichtloosheid - is groot, en de kinderen voelen dat aan," zo stelde Piryns vast.

"Het feit dat de gesloten centra sinds kort zijn uitgerust met klaslokalen en ontspanningsruimten lost het probleem niet op. Het blijft vrijheidsberoving, en deze kinderen hebben niets misdaan," zegt Piryns. Maar ze richt haar pijlen niet op de directies of het personeel van de centra. "Zij zijn niet verantwoordelijk voor de politieke keuzes die België maakt, enkel voor de uitvoering daarvan. Mij gaat het om de politieke verantwoordelijkheid," benadrukt ze.

Onwettig
De opsluiting van kinderen is onwettig. "In 1992 heeft België het Internationaal Verdag over de Rechten van het Kind (IVRK) geratificeerd. Het IVRK kreeg daardoor kracht van wet. Maar kinderen opsluiten is in strijd met meerdere artikelen van dat verdrag," zegt Piryns. Dat stelde ook de Vlaamse Kinderrechtencommissaris Ankie Vandekerckhove vast, die in haar dossier Heen en retour onder meer spreekt van schendingen van Artikel 3 ("primaat van het belang van het kind") en Artikel 37 ("recht op bescherming tegen foltering, wrede of vernederende behandeling"). Bovendien stelt Artikel 2.2 dat kinderen onder geen beding gestraft mogen worden voor iets waarvoor niet zijzelf maar wel hun ouders verantwoordelijk zijn.

Het opsluiten van kinderen is ook strijdig met het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). België werd voor haar schendingen van het IVRK en het EVRM al meermaals veroordeeld, zowel door het artbitragehof als door verschillende internationale instanties, waaronder het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (het 'Tabitha-arrest').

Wetsvoorstel
Samen met Ecolo-senator Carine Russo schreef Piryns een wetsvoorstel 'tot instelling van een verbod op het vasthouden van minderjarigen in gesloten centra'. "We vragen hun onmiddellijke vrijlating," legt ze uit. "En neen, ik ben niet bereid om te zoeken naar alternatieven waarbij de kinderen toch nog opgesloten zouden blijven. Dat is gewoon onwettig, hierover kunnen geen comprimissen gemaakt worden. Een meerderheid moét gevonden worden."

Is dat haalbaar? "Caroline Gennez zegt dat de sp.a niet meer loyaal is tegenover het beleid van Dewael. Ik juig dat toe, ook al vind ik het na vier jaar Paars wel wat laat. En ook de CD&V zegt nu principieel tegen de opsluiting van kinderen te zijn", aldus Piryns. "Dat ze dit dan stemmen ook!"

Oplossingen
Voorstanders van de huidige opsluitingspolitiek zeggen dat er 'geen alternatief' is. Piryns betwist dat. "In heel wat Europese landen zetten ze die alternativen zelfs in de praktijk," zegt ze. Ze stelt drie maatregelen voor.

Ten eerste moeten gezinnen met kinderen een coach krijgen die onafhankelijk is van de Dienst Vreemdelingenzaken en enkel handelt met het oog op de belangen van het gezin, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt in Zweden. Ten tweede moet de asielprocedure de maximumtermijn van één jaar respecteren. En vooral: er moet een gespecialiseerd open centrum komen voor gezinnen met kinderen. "Een plek waar ze in een huiselijke sfeer en met respect voor het gezinsleven kunnen verblijven zolang de procedure loopt, en waar al hun rechten gerespecteerd worden," aldus Piryns.