Die van de Antwerpse wijk St.Andries, niet ver van de Grote Markt, zijn nooit “gewone” zielen geweest. In de “Parochie van Miserie” werden “De Neus” en “De Schele” geboren,mythische volksfiguren die lak hadden aan gezag,kerk en staat. De jongerenbendes van deze wijk waren beroemd, net als die van “de Vismarkt” op het Zuid en die van “Schoolplak” in het Noord.”De Neus” en “De Schele” leven door in de folklore én het dagelijkse leven. De Baljuw had er zijn handen vol mee,nu zijn er de “overlast” boetes wegens pissen tegen een boom of te luid gezang in de ochtenduren. St.Andries werd bewoond door schippers, zeelieden, dokwerkers, hoeren, visverkopers, enkele verdwaalde kunstenaars en lui die met onduidelijke handeltjes hun kop boven water hielden. De café’s draaiden er overuren. De pastoor wist niet waar eerst toesnellen en St.Andries werd aan het einde van de 19° eeuw een rood nest. Wat niet belet dat nu nog leden van de bloeiende socialistische fanfare mee zingen in het kerkkoor en atheïsten en gelovigen samen op de bres staan voor de armen.

“Ik ben fier !”
Ook in de “Parochie van Miserie” arriveerde de Nieuwe Tijd, sloeg de renovatie golf van huizen toe en verrees nieuwbouw. De huurprijzen stegen en de miserie is minder zichtbaar. Toch blijft deze wijk een der armste van de stad met veel oudere bewoners. Uit een recent onderzoek blijkt dat de hersenziekte Alzheimer er verhoudingsgewijs meer voorkomt dan elders. Veel ouderen doorliepen slechts de lagere school, lazen en lezen weinig of niet en doen dus niet aan de “hersengymnastiek” die Alzheimer een tijdje kan vertragen. Deze ouderen,maar niet alleen zij,isoleren zich en vereenzamen. Een actieve,solidaire buurt kan daar aan verhelpen.

“St.Andries” kent heel wat “blokken” met sociale appartementen,nog net betaalbaar voor hen met een laag inkomen. Aan de Willem Lepelstraat verrijzen een paar van die “blokken” rond een groen,golvend plein. Een oase in de binnenstad. De bewoners vechten er al jaren tegen zwerfvuil,onderhouden het groen zelf en winnen de strijd tegen verloedering met glans. De Bewonersgroep daar heet poëtisch “Onze Tuin”. Het gaat om een in oppervlakte beperkte gemeenschappelijke tuin,maar symbolisch om een heel bos waar senioren en kinderen thuis zijn. Deze Bewonersgroep heeft een web site met een zo mogelijk nog mooiere naam: www.ikbenfier.be . Ik bén fier ! Het doet denken aan Nelson Mandela, aan de kreet van een bevrijdingsbeweging en dat is deze Bewonersgroep op haar beperkte territorium. Oud en jong, van welke nationaliteit ook,men leeft er om het met de woorden van de voorzitter van “Onze Tuin” – Johan Rouffaer – te zeggen: “Gelukkig,samen,trots en weerbaar”. Als waardige nazaten van “De Schele” en “De Neus”, waarvan van de laatste achter de hoek een monumentje staat.

“Onze Tuin” organiseerde vrijdag 4 januari haar jaarlijkse nieuwjaarsreceptie voor bewoners, politici en media. Zo’n receptie zonder actie kent “Onze Tuin” niet. Het protest ging over de stilaan onbetaalbaar geworden energieprijzen. Gas, elektriciteit, water. Samen met de stijgende huurprijzen – ook voor sociale woningen – en die van de dagelijkse basisproducten leidt dit tot een zichtbare verarming. Mensen met een laag inkomen weten het: blijf binnen ! Buiten komen kost geld en voor je het beseft ben je een pak € kwijt aan een krant,de tram,een koffie in je stamcafé en verdwaal je in de supermarkt. Binnen ben je veilig voor die verlokkingen. Maar…binnen moet je verwarmen,ga je stofzuigen en je wasmachine gebruiken,een potje koken en TV kijken. En dat kost zo langzaam aan méér dan de stap naar buiten zetten. Tenslotte kan je met een paar tassen koffie uren in je stamcafé zitten,warm en wel terwijl thuis de verwarming uit staat en niets kost. Het is om er het heen en weer van te krijgen…

De fik er in
“Onze Tuin” had een wat artistiek aandoende allesbrander klaargezet op het grasplein. Hij werd goed opgestookt,want stond paraat om er symbolisch de dure energiefacturen van de bewoners mee in de fik te zetten. Jos Thijs, zo wat de “burgemeester van St.Andries”, ex Gemeente raadslid en ex Districtsraadslid voor Groen! gaf commentaar bij de tien eisen van de Bewonersgroep. (Kijk bij de foto reportage van John Mossiaux op deze site). De schoorsteen rookte. De media keken toe en filmden.Net op deze dag werd bekend dat de nieuwe minister van Klimaat Paul Magnette (PS) de inkomensdrempel tot het verkrijgen van subsidies uit het stookoliefonds wil verhogen tot een jaarlijks belastbaar netto inkomen per gezin, van 22.800 €. Dat zal nog niet van een leien dakje lopen,vermits begin december liberalen en christendemocraten een dergelijk PS voorstel in de Kamer wegstemden.

Er stond tussen de bewoners een pak journalisten te dringen rond de allesbrander van “Onze Tuin”. De actie kwam op de plaatselijke ATV én op het VRT-TV nieuws,in de kranten en alhier. Het thema is dan ook “hot”. Ook de plaatselijke politici gaven acte de présence. We hoorden Schepen Leen Verbist (Wonen & Samenlevingsopbouw – SP.a) de actievoerders gelijk geven, Dr.Dirk Van Duppen, Districtsraadslid in Deurne (PVDA) liep er patiënten op het lijf, Erik De Bruyn was er als voorzitter van SP.a Rood, Lieve Stallaert als ex “mini schepen” van het Antwerpse District voor Groen!, Fauzia Talhoui (ex Senator) voor Spirit en we vergeten er nog. Als die aanwezigheid resulteert in maatregelen die de ongebreidelde winsthonger van de multinationals op de geprivatiseerde energie markt kan indijken, is er hoop.

“Electrabel”: 2,3 miljard € winst
Waarom stijgen de energieprijzen zo fors? De Partij van de Arbeid (PVDA) verdeelde een nummer van het weekblad “Solidair” waar in een en ander duidelijk gezegd wordt. Electrabel maakte 2,3 miljard € winst. De gasprijs steeg met 17%. Basisproducten als energie worden tegen 21% belast,terwijl de diamanthandel daarvan vrijgesteld wordt. Deze partij eist een BTW verlaging op energie tot 6%. De neo liberale privatiseringsgolf is koren op de molen van het “wilde kapitalisme”, dat haar winsten maximaal ziet stijgen terwijl de mensen koude lijden.

Schepen Leen Verbist (SP.a) had nog een oplossing. Steden en gemeenten kunnen grote hoeveelheden energie aankopen van de leveranciers aan verminderde prijzen. Ze kunnen die dan goedkoop door leveren aan gezinnen met een laag inkomen. Zo zou de rol van de vroegere Intercommunales (“gemengd” of zuiver openbaar bezit) enigszins hersteld kunnen worden in het voordeel van de burgers. Benieuwd of dit niet slechts een door de koude geïnspireerde gedachte was van Leen Verbist en een voorstel van de SP.a in de Antwerpse bestuursmeerderheid wordt…

In ieder geval, “Onze Tuin” trakteerde niet alleen op een glas wijn tijdens haar nieuwjaarsreceptie,maar vertolkte op het ideale moment de angst van de mensen voor barre tijden.