Meyrem Almaci, Nadia Fadil, Herman De Ley, e.a.21 mei 2006 – 12:50

Op twee weken tijd zijn we getuige geweest van verschillende racistisch geïnspireerde gewelddaden, met als tragisch hoogtepunt de racistische moordaanslag op Luna, Oulemata en Songül door de 18-jarige Hans op klaarlichte dag in hartje Antwerpen.

Vlaanderen is multicultureel, en die multiculturaliteit is een onomkeerbaar feit. Dat geldt helaas niet voor het democratische karakter van onze samenleving. We stellen vast dat de laatste decennia, in België en andere Europese landen, racisme en vreemdelingenhaat om zich heen grijpen. De realiteit en wenselijkheid van een multiculturele samenleving wordt steeds meer in vraag gesteld, waardoor het samenleven alleen maar wordt bemoeilijkt.

Hiertegen zeggen wij: NEEN! Het wordt tijd dat het racisme erkend wordt als een structureel en maatschappelijk probleem. Iederéén dient verantwoordelijkheid te erkennen en op te nemen. De strijd tegen racisme moet de klassieke en vrijblijvende retoriek overstijgen. Te lang hebben we een gedoogbeleid geduld t.a.v. een racistisch en islamofoob discours dat sociale spanningen en problemen herleidt tot culturele verschillen, en bevolkingsgroepen tegen elkaar opzet. Te lang hebben we de ogen gesloten voor de realiteit van een geïnstitutionaliseerd racisme. Te lang hebben we lijdzaam toegekeken en aanvaard dat Ali’s of Ayşe’s worden gediscrimineerd – in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, op de woonmarkt - louter en alleen omwille van hun naam, hun uiterlijk of hun hoofddoek. Te lang hebben we aanvaard dat verschillende politieke beleidsverantwoordelijken met woorden het racisme afkeuren, maar in hun daden soms de weg plaveien voor het racistische discours. Hoeveel tragedies moeten er nog plaatsvinden voordat we beseffen dat racisme elke kans op een democratische en vreedzame samenleving kapot maakt?

Daarom roepen wij alle democraten op een halt toe te roepen aan het gedoogbeleid tegenover het racisme en de discriminaties die nu al jaren onze samenleving kapot maken. Media en politici dragen hierin een verpletterende verantwoordelijkheid. Het gedoogbeleid van de gevestigde partijen en de media heeft ervoor gezorgd dat het racistische gif zich in alle lagen van de bevolking heeft kunnen vestigen. De demagogische en hatelijke woorden tegen de multiculturele samenleving, tegen “allochtonen”, tegen vluchtelingen en asielzoekers, die met de regelmaat van de klok worden afgevuurd door het VB en sommige mandatarissen van de gevestigde partijen lokken nauwelijks nog afkeuring of zelfs maar verbazing uit. Op donderdag 11 mei 2006 heeft een dolgedraaide adolescent écht met scherp geschoten, met dodelijke slachtoffers als gevolg.

Het is hoog tijd voor een collectieve, politieke én maatschappelijke bezinning. Als we een democratische toekomst wensen voor ons land en onze kinderen, moeten we daar dringend werk van beginnen maken. Discriminatie en racisme moeten als fundamentele problemen worden erkend en als dusdanig aangepakt. Racisme en discriminatie zijn niét het werk van enkele kwade of misleide individuen of zelfs van één enkele partij: ze zijn een vast onderdeel geworden van ons bestel, van onze dagelijkse leefwereld, onze manier van handelen en soms zelfs van ons taalgebruik. Deze realiteit moet dringend worden doorbroken, op verschillende fronten.

1. Op het politiek-juridische vlak dienen bestaande wetten en reglementen effectief te worden toegepast, óók ten aanzien van het VB. Te lang kreeg deze partij, nochtans veroordeeld voor het aanzetten tot racisme, van andere partijen een politieke vrijbrief voor haar haatcampagnes.
2. Daarnaast dient echter ook vooral de strijd tegen discriminaties in de verschillende maatschappelijke sectoren de absolute prioriteit te krijgen die ze verdient, wat tot nu toe te weinig het geval is.
   • Discriminatie moet gemeten, en dus zichtbaar gemaakt, worden. Dit staat toe de effectiviteit van het beleid te evalueren. We houden onvoldoende de vinger aan de pols.
   • Ondanks alle goede intenties om het probleem te verhelpen blijft discriminatie bij aanwerving een wijdverspreide realiteit. Praktijktesten, contractclausules en aanwervingquota, te beginnen bij de overheid, zijn middelen om de systematische uitsluitingen van etnische minderheden op de arbeidsmarkt te bestrijden. Ook discriminaties op bijvoorbeeld de woonmarkt en in het onderwijs moeten performanter aangepakt worden. Scholen die moedwillig met allerlei trucjes hun deuren gesloten houden voor kinderen op basis van hun afkomst, moeten harder aangepakt worden. Niet willen ingrijpen, is toestemmen of op zijn minst schuldig verzuim.
   • In alle gevallen moet de overheid het onberispelijke voorbeeld geven, in het personeelsbeleid (afdwingbare cijfers) en in de strijd tegen discriminatie bij ambtenaren en politiediensten. Dat is vandaag niet het geval.
3. Tot slot moet het alledaagse racisme en de banalisering van het racistische discours worden bestreden. Het kan niet zijn dat onder het mom van ‘taboes doorbreken’ racistische vertogen een vrijgeleide krijgen in onze samenleving.
   • De media moeten zich, als belangrijkste berichtgevers over onze multiculturele samenleving, dringend bezinnen over hun verantwoordelijkheid in het mede verspreiden van het alledaagse racisme, en het voeden van een vertoog waarin de ‘andere’ wordt gezien als parasiet en als profiteur, zo al niet als crapuul en “roofdier”. Niet willen duiden en niet tegenspreken, is toestemmen.
   • De multiculturele realiteit van Vlaanderen, Brussel en België moet in alle scholen worden onderwezen zodat al onze kinderen doordrongen zijn van deze realiteit en er daadwerkelijk mee leren omgaan.

Problemen in de (multiculturele) samenleving moeten niet onder de mat geveegd worden maar geanalyseerd en verholpen worden. Iedereen heeft daarbij een stem. Medemensen als minderwaardige wezens beschouwen of behandelen staat echter elke humane oplossing in de weg. Vlaanderen is multicultureel, of (democratisch) Vlaanderen zal niet zijn. Racisme en uitsluiting maken een samenleving kapot. Dit bestrijden is nu zelfs letterlijk een “kwestie van leven of dood”.

---

Initiatiefnemers:
Meyrem Almaci (Cultuurwetenschapper VUB), Sarah Bracke (Genderstudies Universiteit Utrecht/University of California Santa Cruz), Bambi Ceuppens (Antropoloog, KUL), Herman De Ley (Classicus UGent; Ex-directeur CIE), Nadia Fadil (Sociologe KUL), Dirk Jacobs (Socioloog ULB – KUB), Meryem Kanmaz (Politicoloog, UGent), Hendrik Pinxten (Voorzitter Humanistisch Verbond, Antropoloog UGent)

---

Onderschrijven deze tekst:

Koen Abts (Socioloog, KUL); Yves Aerts (Het Roze Huis – Antwerpse Regenboogkoepel) ; Dirk Adriaensens (Coordinator SOS Iraq, lid Brussells Tribunal); Peter Algoet (Adj.-dir. Humanistisch Verbond Vlaanderen); Karel Arnaut (Vakgroep Afrikaanse Talen en Culturen, UGent); Omar Ba (Afrikaans Platform); Keltoum Belorf (Journaliste Indymedia); Selamet Belkiran (Unie van Turkse Verenigingen); Abdelhay Ben Abdellah (Lid Moslimexecutieve); Ruben Benoot (BettR Logistics NV); Saliha Berhili (Voorzitster Actiecomité Moslimvrouwen Vlaanderen); Jan Blommaert (University of London); Tyl Bossuyt (De Veerman Kunsteducatie); Hakim Boutkabout (Student KUL); Geert Buelens (Universiteit Utrecht & auteur); Lucas Catherine (Auteur); Bart Cambré (socioloog, KUL); Ridvan Can (Federaties Zelforganisaties Oost-Vlaanderen); Rifat Can (Turkse Unie van België); Karen Celis (Hogeschool Gent); Mohammed Chakkar (coordinator Federatie van Marokkaanse Verenigingen); Naïma Charkaoui (Forum van Etnisch-Culturele Minderheden); Eric Corijn (Cultuurfilosoof, VUB); Bert Cornillie (Taalkundige, K.UL-UA); Noël Clycq (Communicatiewetenschapper, UA); Geertrui Daem (Auteur); Helge Daniels (Docent Arabisch, KUL, HIVT); Lut de Block (Dichteres); Filip De Boeck (Antropoloog, KUL); Patrick De Laender (Secretaris-Generaal De Munt/La Monnaie); Jean Delbeke (Cineast); Johan de Koning (Standaard Uitgeverij/Manteau); Patrick Deboosere (Drs., VUB, Interface Demografie); Gita Deneckere (historica, UGent); Wim Deneuter (Publicist); Didi de Paris (Kunstenaar); Guido Deraeck (Sociaal wetenschapper/ KHL); Dominique Deruddere (Filmmaker); Luc de Schepper (Rector Universiteit Hasselt); Luc Desmedt (Alg. dir. Humanistisch Verbond Vlaanderen); Ida Dequeecker (Ambtenaar en lid Vrouwen Overleg Komitee); Raymond Detrez (Balkanoloog UGent, bestuur Arkprijs); Pol De Vos (Instituut Tropische Geneeskunde); Hans De Witte (Professor Arbeidspsychologie-KUL); Nadia Diraठ(Ibn Ruschd Stiftung); Gert Dooreman (vormgever,Gent); Sonja Eggerickx (Voorzitter Unie Vrijzinnige Verenigingen); Mark Elchardus (Socioloog, VUB); Saïd El Majdoub (Voorzitter Student Focus); Mohamed El Omari (Voorzitter Divers & Actief); Hatim El Sghiar (Kif Kif); Laila Ekchouchou (Blijfvanmijnhoofddoek); Jan Fabre (Kunstenaar); Fouad Gandoul (Vzw Internationaal Comité); Jos Geudens (Kinderen zonder papieren); Leen Gochet (Fiëbre; Multicultureel Platform); Willy Gochet (Prof. Em. KULeuven); Eric Goeman (Voorzitter Democratie 2000); Gie Goris (Hoofdredacteur MO*); Zeynep Göktepe (Agora, Strategisch Project Vrouwen, Gent); Johan Grimonprez (Filmer); Amir Haberkorn (Union des Progressistes Juifs de Belgique); Karim Hassoun (Voorzitter AEL Belgie); Rosalie Heens (Motief vzw); Kristien Hemmerechts (Schrijfster); Stefan Hertmans (schrijver en Hogeschool Gent); Greet Heslinga (Motief vzw); Mark Janse (Classicus, Roosevelt Academy Middelburg/UGent); Gerrit Janssens (Auteur); Ivo Janssens (Coördinator Kunst en Democratie); Erik Kennes (KMMA, Tervuren); Paul Kerstens (KVS / Green Light); Jaap Kruithof (Filosoof); Yilmaz Koçak (Cagdas Dernekler Federasyonu); Rudi Laermans (Socioloog, KUL); Marc Laquière (Pedagogisch Stafmedewerker FMV); Rachida Lamrabet (Juriste); Eric Laureys (Historicus SEGES-SOMA); Kris Lauwerys (Docent Nederlands, Mons); Johan Leman (Hoogleraar KUL); Joyca Leplae (Meldpunt discriminatie Holebifederatie); Matthias Lievens (Filosoof, KUB); Ching Lin Pang (Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding); Patrick Loobuyck (Dr-Ass Wijsbegeerte & Moraalwetenschap, UGent); Marc Loos (Predikant Verenigde Protestantse Kerk Rabot Gent); Fred Louckx (Socioloog, VUB); Nicolas Malevé (Constant vzw); Loredana Marchi (Directrice Foyer vzw); Albert Martens (Em. Hoogleraar, Socioloog KUL); Michael Meeuwis (Docent, UGent); Johan Mertens (Ecologie, UGent); Frank Meys (Lector SCW Ehsal); Réginald Moreels (Medicus); Wendy Morris (Visual Artist); Erwin Mortier (Auteur, Gents stadsdichter); Freddy Mortier (Ethicus, decaan fac. L&W); Cas Mudde (Politicoloog, UA); Tom Naegels (Schrijver en publicist, Antwerpen); Ramsey Nasr (Dichter); Dany Neudt (Coördinator Kif Kif vzw); Christopher Oliha (Forum van Etnisch-Culturele Minderheden); James Ololo (Uitgever, Mamboleo); Lieve Orye (Antropoloog, UGent); Paul Pataer (Eresenator, jurist); Gert Pauwels (Managing Director Atmosphere BBDO); Axl Peleman (Muzikant); Roland Pepermans (Gewoon Hoogleraar, Arbeids- en Organisatiepsychologie, VUB); Judith Perneel (Steunpunt Allochtone Meisjes en Vrouwen); Jean Pestieau (professeur de physique, UCL); Piet Piryns (zonder meer); Peter Prinsen (Art-director Vlaamse Media Maatschappij); Axelle Red (Artiest); Olivia Rutazibwa (Politicologe, IUE-Firenze); Mong Rosseel (Podiumkunstenaar/De Vieze Gasten); Mien Roymans (Assistant Project coordinator /CAST Inc.); Mark Saey (Filosoof, Blokwatch); Pieter Saey (Geograaf, UGent); Marie Scheirlinck (medewerkster Vermeylenfonds/ docente VSPW-Gent); Nadia Scheys (Radiomaker); Isabelle Schoepen (Recensent); Björn Siffer (Adjunct-dir. Hum. Verbond Vlaanderen); Jessy Siongers (Sociologie VUB); Johan Soenen (Erevoorzitter A. Vermeylenfonds) Han Soete (Indymedia); Youssef Souissi (voorzitter VOEM); Ruth Stokx (Directeur Vlaams Minderhedencentrum); Marc Swyngedouw (Hoogleraar KUL); Marleen Temmerman (Prof. Gyneacologie UGent /Ark Prijs vh Vrije Woord 2006); Peter Theuns (Psycholoog, VUB); Kim Tibos (Pedagoge, VUB); Jo Tollebeek (Gewoon hoogleraar KUL); Peter Tom Jones (Postdoc. Onderzoeker KUL); Sam Touzani (Acteur); Monika Triest (Pedagogisch coördinator, A'pen,) Chika Unigwe (Schrijfster); Jean-Paul Van Bendegem (Filosoof, decaan L&W, VUB), Diny Van Beylen (FC Poppesnor); Benjamin Van Camp (Rector Vrije Universiteit Brussel); Gie van den Berghe (Ethicus, UGent); Paul Vanden Bavière (Uitpers); Jan Vandersmissen (Het Roze Huis- Antwerpse Regenboogkoepel); Alexander Vanderstichele (Socioloog, KUL); Elke Vandeperre (Werkplaats voor Theologie en Maatschappij); Gertrudis Van de Vijver (Filosofe, UGent); Ellen Van den Bulck (Fiëbre; Multicultureel Platform); Eefje van der Linden (Motief vzw); Katrien Vandermarliere (Directeur Vlaams Architectuurinstituut); Eric Vanhaute (Historicus, UGent); Hein Vanhee (Hoofd Collectiebeheer KMMA); Henk Van Hellem (Gecoöpteerd Bestuurder VUB); Martine Vanherck (Federatie Wereldvrouwen vzw); Annemie Van Kerckhoven (Kunstenares); Joke van Leeuwen (auteur, tekenaar, performer); Jim Van Leemput (voorzitter vzw Fugitive in Exile; Alg. dir. VUB); Gregory Van Lier (Postdoctoraal onderzoeker UCL); Bart Van Loo (Publicist); Lode van Outrive (Criminoloog, KUL); David Van Reybrouck (Schrijver); Koen Van Synghel (Architect-criticus); Jan Vandersmissen (Het Roze Huis – Antwerpse Regenboogkoepel); Guy Vanthemsche (Historicus, VUB); Raf Verbeke (vakbondsafgevaardigde Carnoy Gent); Irina Veretennicoff (Professor Fysica en Fotonica, VUB); Tom Verschaffel (historicus, KUL, campus Kortrijk); Remi Verwimp (Werkplaats voor Theologie en Maatschappij); Raf Walschaerts (Kommil Foo); Peter Westenberg (Constant vzw); Dominique Willaert (Victoria Deluxe, Gent); Gudrun Willems (Centrumverantwoordelijke Gemeenschapscentrum Elzenhof); Els Witte (Historica, oud-rector VUB); Barbara Wyckmans (Het Paleis); Hilal Yalçin (Steunpunt Gelijke Kansen, UA); Söhret Yildirim (Cultuurwetenschapper); Sami Zemni (Politicoloog UGent, directeur C.I.E); Walter Zinzen (Ex-VRT journalist).