Jos Geudens02 maart 2008 – 13:16

Het is eindelijk gelukt. Op 28 februari 2008, tekenden Raila Odinga en Kibaki onder grote internationale en persbelangstelling het langverwachte akkoord voor machtsdeling.

Na de opgeschorte onderhandelingen en terwijl de Kenianen het ergste vreesden, kondigde Annan aan dat na contacten met Kibaki en Odinga een akkoord uit de bus zou komen. Het werd tijd. Een mislukking van de onderhandelingen onder leiding van Koffi Annan zou ongetwijfeld nieuw geweld ontlokt hebben die Kenia en mogelijk de hele regio in vuur en vlam gezet zou hebben. Er waren reeds geruchten van bewapening en training van etnische milities.

Het is duidelijk dat de internationale westerse druk enorm is geweest. Dit tot ongenoegen van enkele hardliners binnen de regering die de reden van de westerse druk zagen in de goede economische contacten van Kenia met China en een nieuw kolonialisme.

Niets is echter minder waar. Uiteraard waren er de strategische en economische belangen van de grootmachten maar een ding is zeker; de Keniaanse publiek opinie wilde een oplossing van de crisis.

Kibaki wordt erkend als president maar moet een groot deel van zijn macht aftsaan aan een eerste minister (Odinga). Tot hiertoe had de president enome macht, wat nog dateert uit de Kenyatta-tijd van na de onafhankelijkheid. Daar komt nu een einde aan.

De oppositie krijgt daarenboven de helft van de ministers. Vreugdekreten in de Keniaanse straten. De hardliners binnen de PNU hebben verloren en het lijkt onwaarschijnlijk dat ze in staat zullen zijn om in het parlement het akkoord te boycotten.

Maar ook aan oppositiezijde is niet alles koek en ei. Raila Odinga wordt weliswaar eerste minister en Kibaki moet een deel vam zijn machtspositie afgeven (hoeveel is nog niet duidelijk) maar de bal ligt nu in het Odinga-kamp om de gedane beloften waar te maken: een verandering van de grondwet (met oa minder presidentiele macht), een waarheidscommissie die onrechtvaardigheden van het verleden bespreekbaar en ongedaan moet maken, de landkwestie, de corruptie en vnl de enorme kloof tussen arm en rijk binnen de bevolking en binnen de regio's. De verwachtingen zijn dus erg hoog.

Het is echter min of meer duidelijk dat de oppositie niet (of zeker niet volledig) de belangen zal dienen van degenen die hem nu zo steunen, namelijk de miljoenen werkloze jongeren die hopen op een ander bestaan en verandering. Raila Odinga zal niet veel veranderen aan de economische politiek van neo-liberalisering. Hij noemt zichzelf een Blairist en zal dus zeker geen radikale economische veranderingen doorvoeren... Ook wat betreft de corruptie heeft de oppositie boter op het hoofd.

Uiteraard zegt de oppositie dat de corruptie moet aangepakt worden: de elite moet schuld bekennen en het geld moet teruggehaald worden en ter beschikking van de Keniaanse bevolking gesteld. Maar ook enkele belangrijke oppositieleden zijn genoemd in corruptiezaken. Het zou alleszins nefast zijn indien de oppositie nu, zoals de voorbije machtshebbers, de kans grijpt om zichzelf te verrijken in plaats van iets aan de problemen te doen.

Indien niets aan de knelpunten gedaan wordt (oa de corruptie) is er geen oplossing mogelijk. Misschien heeft een deel van de elite wel zijn politieke macht verloren aan de oppositie maar hun economische macht is duidelijk niet aangetast.

Kenia likt nu zijn wonden. Etnische verdeeldheid steekt de kop op in universiteien, scholen, ziekenhuizen, bureaus enz... De vluchtelingen moeten een nieuwe toekomst aangeboden worden en liefst terugbegeleid naar de gebieden waar ze "etnisch gezuiverd" zijn.

Herstel zal moeilijk zijn. Veel wonden zullen geheeld mmoeten worden. Breuken zijn geslagen maar een ding is duidelijk: deze crisis heeft bijgedragen tot een groter bewustzijn bij een groot deel van de bevolking (en Kenia is een land met een enorm potentieel aan geschoolde mensen, niet in het minst bij de civil society). Men is overtuigd dat nu het moment van verandering gekomen is, dat het gedaan moet zijn met doofpotoperaties. Discussie over de landkwestie, over de groeiende ongelijkheid, over de nefaste neoliberalisering, over corruptie … moet leiden tot een andere maatschappij waar de elite verantwoordelijk gesteld wordt voor de huidige chaos. Dit is nu een taak van de civiele maatschappij om daarover te waken. Het Keniaanse leed van de voorbije maanden mag niet voor niets geleden zijn.

Jos Geudens 2.03.2008
Mombasa
00254736942080