Marc-Antoon28 april 2008 – 19:02

"De volgende keer dat 1 mei en Rerum Novarum samenvallen is in 2160. Zo lang willen we niet wachten om te onderstrepen dat we een duidelijke gemeenschappelijke visie hebben op de samenleving. Onze voorgangers hebben vaak samen - over ideologische grenzen heen - hard gestreden om ons sociaal model te maken tot wat het is: een toegankelijk, kwalitatief en solidair model. Vandaag willen we samen opkomen tegen de gevaren en uitdagingen die erop wegen," aldus ACW-voorzitter Jan Renders in zijn welkomstwoord. Die gevaren zijn vooral een gevolg van de sluipende commercialisering van dat sociaal model. "Vermarkting creëert ongelijkheid: de sterken worden sterker en de zwakken zwakker," legde Renders uit.

Draagvlak
Aan een panel van vier academici de taak om dat probleem (en haar oplossingen) scherp te stellen. Waar komt die sluipende commercialisering van o.m. de gezondheidszorg vandaan? Bea Cantillon, Mark Elchardus, Erik Schokkaert en Carl Devos wezen vooral de talrijk aanwezige politici op hun verantwoordelijkheid. "De sluipende privatisering is een gevolg van de onderfinanciering," zei Mark Elchardus. Alle vier pleitten ze voor een betere financiering, maar ook voor meer regulering. "Een regulering die kansen geeft aan de non-profit om te bewijzen dat ze het eigenlijk beter doet," aldus Elchardus.

Maar hoe verzeker je het maatschappelijke draagvlak voor ons sociaal model? "Door te vechten voor universaliteit," zie Bea Cantillon. Maar staat de publieke opinie wel achter die eisen? "De publieke opinie, dat zijn niet de kranten en tijdschriften," wist Erik Schokkaert. "Uit enquêtes lees ik af dat de steun voor de solidariteit en het collectieve verzekeringsprincipe van onze sociale zekerheid zeer groot blijft."

"Te waardevol voor uitverkoop"
En zo werd het tijd voor de ondertekening van de gemeenschappelijke verklaring. Maar wat zijn nu die gezamelijk strijdpunten van ACW, ABVV, ACV, CM en SM? In korte duointerviews met kopmannen en -vrouwen van die organisaties werden de tien prioriteiten van de verklaring voorgesteld.

Om te beginnen het feit dat ons sociaal model te waardevol is voor uitverkoop. Het werkt immers goed en heeft bovendien de solidariteit als hoeksteen - dat moet zo blijven, ook federaal. We moeten ook vermijden dat de sociale zekerheid een armoedig bijstandsstelsel wordt. Daarvoor is een solidaire, stabiele financiering nodig die de lasten niet alleen op arbeid legt.

De sociale bewegingen vinden ook dat het aandeel van de lonen in het bruto binnenlands product omhoog moet: de welvaartsgroei moet rechtvaardig worden verdeeld. En een geïntegreerd beleid van armoedebestrijding moet zorgen dat er geen plaats is voor armoede in onze welvaartsstaat. Voorts mogen de sociale zekerheid en de sociale diensten niet ondermijnd worden door de commerciële markt, want het winstprincipe staat haaks op de waarden van ons sociaal model. Daarom ook moet de overheid een sterke, regulerende rol blijven spelen, zeker in de sectoren waar de vermarkting als zijn intrede heeft gedaan.

Speciale aandacht gaat ook naar de rol van het sociale middenveld. Sociale bewegingen, vakbonden en ziekenfondsen zijn onmisbaar voor de samenleving. Ze zijn geknipt om problemen aan de basis te detecteren en voorstellen tot verbetering te formuleren. Daarom moet ook hun recht om vrij actie te voeren gevrijwaard worden.

En internationaal? België moet een grotere betrokkenheid tonen bij het Europese beleid, zodat dat een sterke sociale sokkel krijgt met afdwingbare sociale basisnormen op voldoende hoog niveau. Wereldwijd ten slotte moet de globalisering een duurzaam en sociaal karakter krijgen, aldus de verklaring, onder meer door milieunormen, internationale solidariteit (de 0,7%-norm) en de strijd voor de 'decent work'-agenda van de vakbonden.

Het document werd onder luid applaus ondertekend door Jan Renders (ACW), Rudy De Leeuw (ABVV), Luc Cortebeeck (ACV), Guy Peeters (SM) en Marc Justaert (CM).