Nieuwsveteraan Dan Rather

In de VS krijgt de beweging voor de hervorming van de media stilaan de wind in de zeilen. In de Amerikaanse stad Minneapolis kwamen vorige week 3500 mensen samen om zich te buigen over de diepe crisis waar de media in verzeild zijn geraakt. Dat de mediacritici al lang geen marginaal clubje meer zijn in de VS kan je aflezen aan de deelnemerslijst. Twee absolute sterren van de Amerikaanse tv-journalistiek hesen zich op het podium en haalden ongemeen hard uit naar alles wat verkeerd loopt in de media. De organisatoren wisten zelfs één van de vijf commissarissen van de Federal Communications Commission (zeg maar de Amerikaanse mediaregulator) te strikken.

Michael Copps, de man die trouwens kans maakt om binnenkort aan het hoofd te komen van de FCC gaf zowaar een bijna revolutionaire toespraak: “On a night like tonight—with all the energy in this room—almost anything seems possible, doesn’t it? To tell you the truth, I feel like that a lot these days. I know we can get this done. We can climb into the bright uplands of real democracy. Because as we change media, we change everything. We empower 300 million Americans to deal with all those issues that Big Media has dumbed-down or just plain ignored at terrible cost to our democracy. There is no real democracy without media democracy.”

Ook de twee behaarde sterjournalisten lieten zich niet onbetuigd. Bill Moyers werkte voor de openbare omroep PBS en voor CBS en won meer dan 30 Emmy's. “De vierde macht zijn de vijfde colonne van de regering geworden”, zo wond Moyers er geen doekjes om. Moyers legde ook uit hoe dat zo gekomen is. “As conglomerates swallow up newspapers, magazines, publishing houses and broadcast outlets, news organizations are folded into entertainment divisions. The news hole in the print media shrinks to make room for ads, celebrities, nonsense and propaganda, and the news we need to know slips from sight.”

Zijn collega Dan Rather presenteerde 24 jaar lang het avondnieuws op CBS en heeft nu op 76-jarige leeftijd nog altijd een programma van een uur op de kabelzender HDNet. “In the current model of corporate news ownership, the incentive to produce good and valuable news is simply not there”, zei Dan Rather. “America's biggest, most important news organizations have, over the past 25 years, fallen prey to merger after merger, acquisition after acquisition... to the point where they are, now, tiny parts of immeasurably larger corporate entities — entities whose primary business often has nothing to do with news. Entities that may, at any given time, have literally hundreds of regulatory issues before multiple arms of the government concerning a vast array of business interests.
These are entities that, as publicly-held and traded corporations, have as their overall, reigning mandate: Provide a return on shareholder value. Increase profits. And not over time, not over the long haul, but quarterly.”

De aanwezigheid van belangrijke vertegenwoordigers van de mainstreammedia ging niet ongemerkt voorbij. De wel heel conservatieve presentator Bill O'Reilly van Rupert Murdochs Fox News stuurde een cameraploeg op de twee journalisten-veteranen af die hen tot laat in de nacht stalkte. In zijn show fulmineerde hij tegen de “real nuts” op de conferentie. The lunatic far left, fascists, dangerous, het waren maar een paar van de scheldwoorden die zijn panelleden in zijn show lieten vallen.
Zou het dan kunnen dat O'Reilly en Rupert Murdoch zich stilaan zorgen moeten maken? Volgens mediaprofessor Robert McChesney wel. McChesney is de drijvende kracht achter Freepress en organisator van de conferentie in Minneapolis. In een artikel in The Nation schrijft hij dat we historische tijden beleven. Vorige maand stemde de senaat tegen een voorstel van de FCC om de mediawetten te versoepelen. Mediagroepen mogen niet tegelijk kranten, tijdschriften en tv- en radiostations hebben in dezelfde lokale markt. De FCC (of althans de drie pro-big business commissarissen) wil daar komaf mee maken. Door het njet van de senaat is het voorstel nog niet helemaal van de baan. Ook het Congress moet zich nog over de zaak buigen en president Bush of zijn opvolger kunnen nog altijd met een veto afkomen. Maar de stemming in de senaat is wel historisch, zeker omdat het njet op steun kon rekenen van zowel de Republikeinen als de Democraten.

Pogingen om een einde te maken aan de 'netneutraliteit' botsten ook al op politiek verweer. Telefoon- en kabelmaatschappijen vinden al die vrijheid op het internet maar niets en zouden liever zelf beslissen welke websites er snel opgeladen worden en welke minder snel of zelfs helemaal niet. Als alles goed gaat komt er in de VS binnenkort een “Internet Freedom Preservation Act” die de netneutraliteit in de wet moet vastleggen.

McChesney wil nu op dat elan verder gaan. “De mediahervormingsbeweging moet een breed palet aan structurele hervormingen promoten die gaan over het verbeteren van de media in plaats van alleen over het verhinderen dat de media nog slechter worden.” McChesney denkt aan het afstoffen van oude antitrust-wetten, het opleggen van standaarden aan mediagroepen en het uitbouwen van een pluralistische niet-commerciële mediasector. FCC-commissaris Michael Copps lijkt een heel eind mee te gaan in die voorstellen. Of hij de nieuwe chairman wordt van de FCC zal afhangen van wie straks het Witte Huis zal bewonen. McChesney heeft weinig vertrouwen in John McCain die zich de voorbije jaren graag voor de kar van de mediagiganten liet spannen. Met Obama liggen de kaarten beter. Maar ook dan, benadrukt McChesney, zal een sterke mediabeweging nodig blijven om “de democratische media van de 21ste eeuw uit te bouwen”.

Of zoals Amy Goodman van DemocracyNow schrijft in een nabeschouwing van de conferentie: "Elected officials will not solve our media crisis alone. The grass-roots movement for media reform is growing, and with mass layoffs in newspaper and broadcast newsrooms, critical elections, burgeoning military budgets and multiple wars and occupations, and with emergent and accessible digital-media tools and networks increasingly available to most people, there is no better time to join it."