Rechts: Gert De schutter van PUC

Wat is er mis met die digital dump?

Gert De Schutter, mede-oprichter van PUC, legt uit: “Ik ben tegen het verschepen, soms zelfs onder het mom van humanitaire hulp, van onze oude PC's naar de Derde Wereld. Wij moeten ze in de Eerste Wereld hergebruiken. Wij zijn via recupel goed georganiseerd om de recyclage van die oude computers te doen. Maar wat gebeurt daar? Er komen in Azië en Afrika grote containers vol PC's toe. Daar zit een grote maffia tussen. Die worden daar in de fik gestoken, in de grond geduwd, ze maken het drinkwater onbruikbaar,... Ik geloof natuurlijk wel dat PC's voor het onderwijs in een schooltje ergens in Afrika nuttig kunnen zijn. Maar schenk die mensen dan geld waarmee ze PC's kunnen kopen, als ze dat zelf willen, maar waarvan ze ook kunnen zeggen: 'nee, we bouwen er eerst een waterput mee want dat is dringender'. Nu worden er massaal PC's 'geschonken', maar de mensen hebben zelfs geen electriciteit! Eigenlijk sturen we gewoon ons afval naar de Derde Wereld. Ondertussen denken we dat we genereus zijn... Dat noemen wij digital dump.”

Maar ons PC-probleem gaat verder dan dat, zegt Gert. In elk van de levensfasen van onze computers gaat het mis. “Al bij de productie loopt het fout. Weinig mensen weten het, maar het energiegebruik van een computer is ongeveer 75 procent bij de productie, 25 procent tijdens het gebruiksleven. De meeste mensen denken bij afval alleen aan de afgedankte PC zelf, maar eigenlijk wordt er veel meer afval en vervuiling gecreëerd bij de productie.”

Dat productieproces kan anders?

Gert: “Het grootste probleem is vooral dat het totaal de verkeerde richting uitgaat. PC's worden alsmaar kleiner en er worden steeds meer laptops verkocht. Maar hoe kleiner je product, hoe meer vervuiling. Gisteren, 23 september, was de aarde opgebruikt, las ik in de krant. De computerindustrie is zeker een deel van dat probleem. Er wordt zelfs gesteld dat de computerindustrie even vervuilend is als de luchtvaartindustrie... Dan weet je hoe laat het is.”

“Te weinig mensen weten dat. Neem nu schermen. Vroeger hadden we dikken bakken. Nu hebben we platte schermen. Die verbruiken minder energie, dus heel wat mensen, waaronder de Nederlandse regering, zeiden: die moeten we nemen. Maar in de productie van een plat scherm kruipt zoveel méér energie dat alle ecologische winst al aan de bron dubbel en dik wordt verloren. Dat wil niet zeggen dat je geen platte schermen mag gebruiken, maar wel dat de redenering van de Nederlandse overheid verkeerd was. Natuurlijk wordt er in Nederland zelf minder energie verbruikt... Die schermen worden immers ergens anders gemaakt. Maar dat is niet echt globaal denken.”

“Onderzoekers van de Verenigde Naties hebben het leven van een PC eens helemaal getraceerd. Er wordt een stukje in Korea gemaakt, een stukje in China, een stukje in Spanje enzovoort... Dat wordt dan allemaal vervoerd naar Frankrijk, waar het geheel wordt inééngevezen. Daarna wordt hij vanuit Frankrijk weer vervoerd naar de rest van de wereld om te worden verkocht... Alleen al dat transport is vreselijk vervuilend.”

“Conclusie van de onderzoekers van de VN: onze computers moeten zo lang mogelijk gebruikt worden. Dat is de enige manier om milieuvriendelijk met computers te werken. Een paar weken geleden was ik bij een milieuvereniging. Wat hadden ze gekocht? Nieuwe computers! Eigenlijk zouden ze de tweedehandsmarkt moeten stimuleren. Tweedehands kopen: dàt moet je doen als je als organisatie milieuvriendelijk wilt zijn.”

Maar zijn tweedehands computers wel goed genoeg?

“Wat doen we op onze computer? Vooral tekstverwerking en surfen op internet. Maar voor internet is niet de snelheid van je PC bepalend maar de kabel, de snelweg waarmee je surft. We hebben vroeger testen gedaan waarbij we Pentium 1 en Pentium 4 PC's vergeleken: dat ging even snel. Hetzelfde met tekstverwerking: je mag nog zo snel typen als je wil, de snelheid van je PC maakt geen verschil. Er zijn natuurlijk uitzonderingen: mensen die films bewerken enzo. Maar de meeste mensen hebben voor hun behoeften aan een tweedehands computer meer dan genoeg. Het levert je bovendien een flinke besparing op...”

Er is dus een mentaliteitswijziging nodig?

“Het verhaal is heel simpel: we moeten onze PC's zo lang mogelijk gebruiken en/of upgraden. Maar wat is het probleem met nieuwe PC's? Ze zijn steeds minder 'upgradeable', omdat alles op het moederbord zit. Nog iets: als je vandaag naar de winkel stapt, dan biedt men je niet meer spontaan een desktop aan, maar een laptop. Zo'n laptop heeft echter een aantal nadelen, én hij gaat veel sneller stuk. Bovendien is de productie van die laptop sowieso meer vervuilend.”

Maar een laptop is wel handiger: klein, licht, draagbaar,...

“Dat hangt ervan af. Als je een reporter bent die ergens in een wei verslag moet uitbrengen over een festival, of als je elke dag op de trein moet zitten schrijven, dan heb je natuurlijk een laptop nodig. Dan ben je een mobiele gebruiker. Maar hoeveel procent van de mensen zijn mobiele gebruikers? Als we aan 10 procent komen is dat volgens mij al veel, terwijl vandaag de dag wel 70 tot 80 procent van de verkochte PC's laptops zijn. Eigenlijk kopen de mensen dus niet naar behoefte. Maar zo'n laptop ziet er op al die reclame natuurlijk lekker flashy uit. We worden daar harder door beïnvloed dan we denken. Terwijl een gewone desktop met een groot keybord en een groot scherm op ooghoogte is in feite veel comfortabeler is dan een klein laptopje met een klein schermpje dat eigenlijk iets te laag zit.”

Hoe past het kampioenschap sier-laptop-slingeren in dit verhaal?

“Om al die dingen in de kijker te zetten hebben we een paar jaar geleden het Belgisch kampioenschap PC-werpen uitgevonden. Dit jaar werken we samen met TROC. Zij zijn gespecialiseerd in de verkoop van alle soorten tweedehandsproducten. Wist je dat maar 6 procent van onze gebruiksobjecten hun weg vinden naar de herverkoop? Omdat PUC dit jaar 10 jaar bestaat, dachten we: 'we gaan eens iets meer kunstigs doen, met meer stijl'. Vandaar sier-laptop-slingeren."

"De bedoeling is dat de mensen mooi en precies gooien, naar een doel. We laten ze naar de wereld gooien. Het is de bedoeling dat ze naar Europa gooien, en niet naar Afrika en Azië zoals in de realiteit. Ook de elegantie waarmee ze gooien is heel belangrijk: een achterwaartse worp, een discusworp,... En tot slot bekijken we de toestand van de laptop nadat hij geland is. Het geheel wordt aan elkaar gepraat door Sven Speybrouck, bekend van Jongens en Wetenschap en van zijn rubriek 'De Encyclopedie van de Interessante Kennis' in de De Laatste Show.”

Het Belgisch Kampioenschap sier-laptop-slingeren gaat door op zaterdag 27 september van 15u tot 17u bij TROC.COM, Boomsesteenweg 937, 2610 Wilrijk

www.puc.be