(foto:John Moussiaux)

Ongeveer 140.000 inwoners van Hiroshima verloren hun leven bij de ontploffing van de atoombom op 6 augustus 1945. Met dit nieuwe wapen wilde Amerika Japan dwingen om zich over te geven. Dat deed Japan pas nadat de VS op 9 augustus een tweede atoombom op de stad Nagasaki wierp. Met de overgave van Japan was de Tweede wereldoorlog afgelopen. Dit gebeurde op 14 augustus 1944.

De tentoonstelling kwam mede tot stand in samenwerking met de gemeente Nagasaki, de gemeente Hiroshima, het Vredescentrum Hiroshima, het atoommuseum Nagasaki, de Stichting ter bevordering van de Vrede Nagasaki, de Japanse ambassade in België en de nationale Vredesgedenkhal voor de slachtoffers van de atoombom te Hiroshima en het Nationaal vredesgedenkteken voor de Atoomslachtoffers in Nagasaki.

Deze laatste heeft zich ertoe verbonden de vreselijke werkelijkheid van de atoomaanval bekend te maken aan zoveel mogelijk mensen ter wereld; dit in de hoop dat toekomstige generaties lessen trekken uit het verleden en mee bouwen aan een vredevolle wereld vrij van nucleaire wapens.

Op de tentoonstelling is vanalles te zien, waaronder fotopanelen met foto’s van collecties uit Nagasaki en Hiroshima, Ze illustreren de vernielingen veroorzaakt door de atoombombardementen.

(foto:John Moussiaux)

(foto:John Moussiaux)

(foto:John Moussiaux)

(foto:John Moussiaux)

Ook overblijfselen zijn te bezichtigen, dit zijn voorwerpen blootgesteld aan de atoomaanval, ze vormen het onbetwistbare bewijs voor het persoonlijke lijden veroorzaakt door de atoombommen.

Waaronder bijvoorbeeld de broodtrommel van de destijds 12 jaar oude Reiko Watanabe.Toen de atoombom op Hiroshima viel, zat zij in de eerste klas van de Eerste stedelijke Middelbare meisjesschool.Ze bevond zich op 550 meter van het hypocentrum.Ze werd blootgesteld aan de straling en de broodtrommel werd later aangetroffen op de plek waar ze aan het werken was, hoewel haar lichaam nooit gevonden is.De inhoud van de broodtrommel, onaangeroerd door Reiko, was volledig zwartgeblakerd.

Of de veldfles van Shiregu Orimen, destijds 13 jaar.Ten tijde van de explosie op Hiroshima was hij aan het puinruimen.Zijn moeder heeft wanhopig de verwoeste stad naar hem afgezocht en uiteindelijk, op de negende augustus 1945, vroeg in de ochtend, zijn ontzielde lichaam gevonden,dubbelgeslagen rond zijn veldfles en zijn lunchbox.

Er zijn ook documentaire films over de vernielingen veroorzaakt door de bombardementen en ook geschreven getuigenissen.Veel overlevenden voelden zich genoodzaakt te schrijven over de doorgemaakte verschrikkingen en de manier waarop hun leven beïnvloed werd door de bombardementen. Een selectie van deze geschriften is geïntegreerd in de tentoonstelling.

Hiroshi Matsuzoe

(foto: John Moussiaux)

Er is tijdens de eerste week van de tentoonstelling ook een overlevende van de atoomaanval op Nagasaki meegereisd naar Antwerpen, Hiroshi Matsuzoe, die zijn verhaal wil delen met jong en oud.

Een deel van zijn getuigenis:

“Ik zat in de derde klas van de middelbare school toen de atoombommen vielen.Ik was als middelbare scholier opgeroepen om te werken in de Mitsubishi staalfabriek, in de buurt van Mori-machi. Ik weet nog goed hoe verschrikkelijk bang ik was toen er bij ons in de buurt bommen ontploften tijdens de eerste echte luchtaanval waarbij de fabriek het doelwit was, op 1 augustus.Het was precies daarom dat ik op 9 augustus niet in de fabriek was.Ik was die ochtend wel op mijn werk verschenen, maar toen het luchtalarm afging, ben ik gelijk weer naar huis gestuurd, ongeveer 3,8 kilometer van het hypocentrum. Iets over elven hoorde ik het gebrom van een vijandelijk vliegtuig en ik keek naar boven.

Plotseling was er een lichtflits en werd ik getroffen door een intens stralende hitte.Omdat ik op dat moment mijn hemd al had uitgedaan, liep ik aan één kant van mijn bovenlichaam brandwonden op. Rondom mij zag ik mensen, verbrand, bebloed, op zoek naar water ter verkoeling.Bij een nabijgelegen rivier staken mensen hun hoofd in het water, en zij stierven haast onmiddellijk. De lichamen gleden in de rivier en vormden in het midden van de rivier een soort dam. Het was afgrijselijk om te zien hoe vlug de rivier rood kleurde en meer en meer lichamen de “dam” vergrootten. Ik maakte er een schilderij over.

(foto:John Moussiaux)

Tegen de avond ben ik naar het huis van een vroegere legerdokter gegaan om mijn brandwonden te laten verzorgen. Op het erf van dat huis zag ik verschrikkelijke dingen die ik nog nooit eerder had gezien: afgrijselijk verbrande mensen, mensen van wie de kleren verkoold waren en van wie de huid volledig was afgestroopt en mensen die helemaal gehuld waren in bloed.Elke centimeter van het erf was bedekt met deze lichamen; je kon geen stap verzetten.Ik dacht dat dit letterlijk een levende hel moest zijn.Dat tragische tafereel koos ik als het onderwerp voor één van mijn schilderijen.

(foto: John Moussiaux)

Tien dagen later gebeurde er nog iets anders. Terwijl ik in de buurt rondliep, zag ik 2 jonge meisjes met kimono's aan die mooier waren dan de mooiste die ik ooit gezien had. Ze lagen op een stapel kruislings opgestapelde planken . Ik ging even kijken of ik ze misschien kende, maar toen ik hun subtiel opgemaakte gezichten zag, net traditionele Japanse poppengezichtjes, kon ik ze niet herkennen. Dit was net voor ze gecremeerd zouden worden.Na hun vroege dood hadden deze meisjes voor het eerst make-up en kimono’s met lange mouwen mogen dragen; De aandacht die de mensen die hieraan besteed hadden, wekte in mij een diep gevoel van medeleven op; Daarom heb ik een schilderij gemaakt van deze trieste scène, zodat de wereld er voor altijd een herinnering aan zou hebben. Deze 2 schilderijen zijn in het bezit van het Atoombommuseum, waar ze tot de permanente expositie behoren.(Het schilderij van de 2 meisjes is ook te bezichtigen op de tentoonstelling).

Deze beide schilderijen zijn ook gebruikt in een aantal boeken over de atoombombardementen. Een Japanse vrouw nam een paar van deze boeken meet terug naar de Verenigde Staten, waar ze woonde, en liet ze zien aan mensen die van de Universiteit van Texas, die mij op hun beurt vroegen of ik mee wilde doen aan een tentoonstelling van schilderijen over atoombommen in 1985.Van mei tot oktober schilderde ik elke dag,soms de hele nacht door, tot ik 18 schilderijen af had.Zeven over de atoombom en de rest met het huidige Nagasaki als onderwerp.In november heb ik deze schilderijen ingepakt en ben ik alleen naar de Verenigde staten vertrokken.

De tentoonstelling in het expositiecentrum van de universiteit zou een maand duren, maar de tentoonstelling werd verleng tot anderhalve maand. Het bracht een flinke reactie teweeg, met aardig wat belangstelling van televisie en kranten .2 jaar later, nadat er een programma over wie die meisjes in mij n schilderij nou eigenlijk waren, was uitgezonden op de nationale televisie, begonnen mensen over het hele land geld te sturen voor de constructie van een bronzen beeld standbeeld met de titel: “Meisjes in kimono's met lange mouwen”.In april 1986 was dit standbeeld gereed voor de opening van het nieuwe Nagasaki Atoombommuseum, waar het staat opgesteld op de hoger gelegen delen van het terrein”.

(foto: John Moussiaux)

Een tentoonstelling om stil van te worden,…..

De tentoonstelling loopt van 2 oktober tot en met 12 december 2008 in het Vredescentrum en is alle werkdagen geopend voor het publiek van 9u30 tot 17u00.

Meer info:

Vredescentrum provincie/Stad Antwerpen vzw
Lombardenvest 23 2000 Antwerpen
Tel: 03 202 42 91
www.vredescentrum.be

Meer info:

Hiroshima National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims:

http://www.hiro-tsuitokinenkan.go.jp/

Nagasaki National Peace Memorial Hall for the Atomic Bomb Victims :

http://www.peace-nagasaki.go.jp/