Martijn Lauwens09 februari 2009 – 22:23

Sharon Dolev is al meer dan 25 jaar actief in de Israëlische vredesbeweging, ze was onder meer betrokken bij een mensenrechtenorganisatie die getuigenissen uit Gaza verzamelde, de linkse Meretz partij, Greenpeace en een Hebreeuws-Arabische krant. Vandaag is ze het hoofd van een kleine organisatie die het Arabisch Vredesinitiatief wil promoten onder de Israëlische bevolking.

Het Israëlische vredeskamp
Sharon Dolev: "Algemeen gesproken kan je stellen dat het ‘vredeskamp’ eigenlijk alles is vanaf Labor (de centrumlinkse partij van o.a. defensieminister Ehud Barak, nvdr) naar links toe. Of beter gezegd, dit was zo in het verleden want vandaag wordt Labor eigenlijk niet meer bij het vredeskamp gerekend. Op partijpolitiek vlak is er verder nog Meretz, Hadash, en enkele kleinere, hoofdzakelijk Arabische partijen. Geen politieke partij, maar een sterke beweging in het vredeskamp is Peace Now. Dit is een grote NGO, met veel financiële middelen, ideologisch gezien ligt ze tussen Meretz en Labor. Daarnaast zijn er nog tal van kleine NGO’s, bewegingen en organisaties."

"De grootste breuklijn in het Israëlische vredeskamp is deze tussen het Zionistisch vredekamp, of Zionistisch links, en Post-Zionistisch, niet-Zionistisch of anti-Zionistisch links. Historisch gezien is deze kloof steeds aanwezig geweest, en er is gewoonlijk ook weinig samenwerking tussen beide kampen."

Post-Zionisme
"Er bestaat niet echt een duidelijke definitie van wat Post-Zionisme nu juist is. Algemeen wordt aangenomen dat Post-Zionisten er van uitgaan dat het Zionisme haar doelstelling bereikt heeft met de oprichting van de staat Israël in 1948 en dat Zionisme niet meer gebruikt mag worden als excuus voor een bepaalde politiek. De beste manier om dit te omschrijven is door te zeggen dat Zionistisch links in elke discussie het thema ‘veiligheid’ zal laten primeren (hiermee bedoelt ze uiteraard de veiligheid van de Israëlische burgers, nvdr)."

"Ik beschouw mezelf niet als een Post-Zionist, maar ook niet als Zionist. Het hangt er eigenlijk een beetje van af hoe je Zionisme definieert. Als Zionisme inhoudt dat de Joden het recht hebben op een eigen staat waar ze veilig kunnen leven, dan ben ik Zionist. Maar als Zionisme betekent dat niet-Joden niet dezelfde rechten hebben in dit land, als het betekent dat we een ander volk bezetten in de naam van het Zionisme, als het betekent dat er een legale politieke campagne gevoerd kan worden tegen de Arabische Israëli’s en dat hun levens minder waard zijn dan de onze, dan ben ik geen Zionist. Dan noem ik mezelf een burger tegen het Zionisme."

"Kijk, Israël bestaat nu eenmaal en heeft in mijn ogen ook het recht om te blijven bestaan. Als dit Zionisme is, ben ik een Zionist. Maar als dat idee heiliger wordt dan het leven en als excuus gebruikt wordt voor allerlei misdaden, dan ben ik geen Zionist meer."

"Als je dit aan andere mensen vraagt, zal je trouwens misschien heel andere antwoorden krijgen. Er zijn mensen binnen het linkse kamp in Israël die zeggen dat Israël geen bestaansrecht heeft, en dat de staat moet worden ontmanteld, of dat Israël en Palestina samen één staat moeten vormen waar Palestijnen dan in de meerderheid zullen zijn. Voor mij doet dit er eigenlijk niet toe, zolang dat iedereen maar kan samenleven, en iedereen overeenkomt."

De oorlog in Gaza en waarom het stil bleef in Israël
"Eerst en vooral is het een beetje problematisch om wat in Gaza gebeurde, een oorlog te noemen. Oorlogen worden uitgevochten tussen legers, tussen staten, en dit was hier duidelijk niet het geval.
Binnen Israël was de tegenstand tegen de operatie in Gaza bijzonder klein. Er waren wel dagelijks betogingen, meestal met slechts enkele tientallen deelnemers, een paar honderd op zaterdag. Er was één betoging met 100.000 mensen (in Umm El Fahm, nvdr), maar dat waren Arabieren, dus daar werd geen rekening mee gehouden…"

"Het merkwaardige was dat Zionistisch-links, wat de grote meerderheid van het ‘vredeskamp’ vormt, niet tegen de oorlog was. Maar liefst 94% van alle Joodse Israëli’s waren voorstander van deze oorlog, inclusief het voormalige vredeskamp. We zijn op een punt gekomen waar de kaarten plots helemaal anders liggen, het hele spectrum is naar rechts verschoven en er is duidelijk iets gebeurd in de Israëlische samenleving dat dit heeft mogelijk gemaakt."

"Enerzijds is er het gebrek aan informatie. De meerderheid van de Israëli’s zal je zeggen dat Hamas het bestand als eerste heeft geschonden, terwijl in de realiteit Israël hiervoor verantwoordelijk was. De mensen hier denken dat Israël haar deel heeft gedaan door de nederzettingen in Gaza te ontmantelen. Dit was echter een unilaterale terugtrekking zonder enige vorm van overleg met de Palestijnen, laat staan een vredesovereenkomst. Ze denken dat Hamas slecht is omdat het al 8 jaar raketten op ons afschiet, maar weten niet welke verstikkende en mensonwaardige politiek Israël voert ten opzichte van de Palestijnen in Gaza. Als mensen geloven dat dit de waarheid is, is het zeer moeilijk om hen ervan te overtuigen dat deze oorlog niet alleen een vergissing was, maar een misdaad."

"Anderzijds is er de bezetting die nu al 40 jaar duurt, en die ons geleerd heeft hoe we de levens van andere mensen kunnen controleren en hoe we hen als minderwaardig kunnen beschouwen. Want dat is de vreselijke realiteit in Israël. Als je de Israëlische kranten leest, wordt het je heel gemakkelijk gemaakt om te begrijpen waarom we een samenleving zijn waar een Palestijns leven als minderwaardig wordt aanschouwd. En het zijn niet alleen de negatieve verhalen die dit veroorzaken. Zelfs als er goede dingen over hen worden geschreven, over hoe weinig zij toch nodig hebben om te overleven, dat ze al tevreden zijn met shoarma en humus, ook dat kleineert de Palestijnen als volk, ook dat zorgt ervoor dat we hen als minderwaardig bekijken."

"40 jaar bezetting, systematisch verdraaide informatie en 8 jaar vernedering door de raketten uit Gaza, want zoals je weet is eer zeer belangrijk in het Midden Oosten. Als je dit allemaal optelt komt je volgens mee dicht bij een verklaring van wat we nu zien gebeuren in de Israëlische samenleving."

Vrijheid van meningsuiting? Democratie?
"Er is slechts één krant die de waarheid min of meer beschrijft, met welgeteld twee journalisten die weten wat er echt gebeurt in de Palestijnse Gebieden, dat is Ha’aretz. De mensen hier slagen er blijkbaar in om totaal te negeren wat er echt gebeurt in de Bezette Gebieden, zelfs mensen aan de linkerzijde."

"Vrijheid van meningsuiting is trouwens niet algemeen aanvaard hier. Als het over veiligheid gaat, mag en kan hier alles. Op dat vlak gedraagt Israël zich ook helemaal niet zoals de democratie die het beweert te zijn. De kranten hier moeten overleven, net zoals overal ter wereld. Maar als ze de dingen zouden schrijven zoals ze echt zijn, zullen minder mensen ze nog lezen en zullen ze uiteindelijk op de fles gaan, dit is trouwens al gebeurd in het verleden."

"Israëli’s groeien op in een klimaat waar angst en het streven naar veiligheid alles domineren. Het idee dat we omringd zijn door volken en landen die ons willen vernietigen zit hier diep in ieder’s hoofd en de media spelen hier een actieve rol in. Want het streven naar veiligheid wordt hier nu eenmaal vereenzelvigd met patriottisme, en dat is nog altijd een heilige zaak in Israël. Het gaat dus niet enkel over censuur. Uiteraard bestaat hier ook censuur, veel zelfs, maar het gaat meer over welke dingen we willen horen of niet."

Soldaten vermomd als Palestijnse stenenwerpers
"Elke week zijn er in de Westelijke Jordaanoever vreedzame demonstraties tegen de diefstal van land en de bouw van de Israëlische scheidingsmuur, en dit al sinds verschillende jaren. Deze betogingen worden steevast opgewacht door Israëlische militairen die terugslaan met traangasgranaten, kogels met rubberen omhulsels en soms zelfs echte kogels. Hierbij vallen af en toe dodelijke slachtoffers maar ook elke week verschillende gewonden. Onder hen Palestijnen maar ook Israëlische en buitenlandse activisten. Dit haalt zelden of nooit de media."

"Enkele jaren geleden ben ik op een betoging in het Palestijnse dorpje Bil’in tweemaal in mijn buik geschoten door Israëlische soldaten. Ik weet dat Channel 10 (Israëlische nieuwszender, nvdr) dit op camera had, maar het is nooit uitgezonden. Dit soort gebeurtenissen halen enkel de media als er soldaten of politieagenten gewond geraken. De Israëli’s die hier naartoe gaan worden aanzien als verraders die ‘mee stenen gooien met de Palestijnen’."

"Op een keer toen ik daar was, ontdekten we iets vreselijks. Toen enkele jongeren stenen begonnen te gooien naar de Israëlische soldaten, spraken de ouderen van het dorp hen hier op aan en zegden dat dit een vreedzame betoging was. Omdat ze de gemaskerde jongeren niet kenden vroegen ze naar hun identiteit en op die manier kwamen we er achter dat het hier ging om Israëlische soldaten die vermomd waren als Palestijnse jongeren en zo de betoging trachtten te doen ontsporen. Na afloop gaven we een persconferentie om dit schandaal wereldkundig te maken, er kwam niemand op af."

"De oudere mannen werden gearresteerd wegens geweld tegen Israëlische soldaten, en het enige wat er van heel de zaak in de Israëlische media kwam was dat er Palestijnen opgepakt waren voor het gooien van stenen. Als niemand er over bericht, hoe wil je dan dat de mensen in Israël weten wat er echt gebeurt?"

En toen waren er…verkiezingen
"Ik ben bang dat deze verkiezingen op een ramp zullen uitdraaien. Alle polls voorspellen een winst van rechts en extreem rechts. Zelfs een ultra nationalistische, en openlijk anti-Arabische partij als Yisrael Beitanu van Avigdor Lieberman maakt een goede kans om de derde grootste partij van het land te worden. Ergens hoop ik nog wel dat de polls fout zijn, ze waren immers al zo dikwijls fout in het verleden."

"Ik ben zeer pessimistisch over wat er te gebeuren staat in de Israëlische samenleving. Als ik Liebermans slogan hoor ‘Geen loyaliteit: geen burgerschap’ vrees ik dat de dingen wel eens grondig uit de hand kunnen gaan lopen voor de Israëlische Arabieren. En na hen zal het aan ons zijn, de linkerzijde, Zionistisch-links."

"Ik ben niet bang voor mezelf, ik ben bang voor de atmosfeer in Israël. Maar aan de andere kant, als Bibi (Benyamin Netanyahu van de rechtse Likud partij, nvdr) eerste minister zou worden, krijgen we waarschijnlijk opnieuw verkiezingen binnen twee jaar of minder, hij is namelijk een verschrikkelijke premier. Maar wat de geschiedenis van Israël ons leert is dat de mensen die in staat zijn om vredesovereenkomsten te verkrijgen, altijd uit het rechtse kamp komen, spijtig genoeg. Dit komt omdat niemand hen er van verdenkt zwak te zijn. In elk geval, nadat we een regering zullen hebben gehad onder Bibi, denk ik dat er een kans is voor het vredeskamp om opnieuw op te staan. Bibi zal ons verenigen."

"Ook in de Palestijnse gebieden zouden er normaal gezien binnenkort verkiezingen moeten zijn, al is het nog niet zeker wanneer deze zouden doorgaan. In elk geval hoop ik dan op een winst voor Fatah (de partij van huidig president Mahmoud Abbas, nvdr). Maar ook hier ben ik bang. Ik ben bang dat de mensen op de Westelijke Jordaanoever, na het zien van wat er in Gaza is gebeurd, zich zullen willen wreken en op Hamas zullen stemmen."

"Ik hoop echter dat ze zullen onthouden dat Hamas in totaal al meer Palestijnen heeft vermoord dan dat het Israëli’s heeft vermoord. En dat Hamas in de eerste plaats een slechte keuze zal zijn voor de Palestijnen zelf. Al besef ik ook dat Fatah ook een gebrek aan legitimiteit heeft in de Palestijnse gebieden."

"Fatah is corrupt en veel Palestijnen voelen zich in de steek gelaten door de partij, en Hamas doet inderdaad veel op vlak van sociale voorzieningen en liefdadigheid. Maar wanneer je gaat stemmen, moet je aan de toekomst van iedereen denken. Wie kan je een betere toekomst bezorgen, en wie zorgt voor meer lijden en zorgen? Spijtig genoeg hebben de Palestijnen voorlopig slechts twee opties, en zullen ze daar de juiste moeten uit kiezen."

"Wij, in Israël, hebben ook al heel lang geen regering meer gehad die niet corrupt was, en toch blijven we stemmen. Omdat we blijven hopen dat de dingen kunnen veranderen, ten goede of ten kwade."

Het Arabisch Vredesinitiatief: is er dan toch nog hoop?
"Het Arabisch Vredesinitiatief stamt uit 2002 en werd in Beirut opgesteld door 21 Arabische staten plus de Palestijnse Autoriteit. Het is een document van slechts één pagina waarin de Arabische ondertekenaars erkennen dat vrede de beste strategie is, en waarin ze Israël uitnodigen om hetzelfde te doen. De belangrijkste voorwaarden zijn: een terugtrekking van Israël naar de grenzen van 1967 (de grenzen van voor de Zesdaagse oorlog, dus zonder Bezette Gebieden), Oost Jeruzalem als Palestijnse hoofdstad, en een overlegde oplossing voor de Palestijnse vluchtelingen. Indien Israël aan deze voorwaarden voldoet, bieden de 22 ondertekenaars een einde van het conflict en een normalisering van de betrekkingen."

"Dit is ontegensprekelijk een historische kans, het is nooit eerder gezien dat een einde van het conflict en een normalisering mogelijk waren. Dit document wordt ieder jaar aan het einde van maart opnieuw ondertekend door alle 22 staten, maar ik vrees dat het dit jaar na de Gaza-oorlog misschien wel eens niet het geval zou kunnen zijn. Dit document werd geschreven voor Israël, maar tot drie weken geleden heeft de Joodse staat hier nooit een officiële reactie op gegeven. Er werden in het verleden wel al ideeën uit het plan aangehaald maar het werd nog nooit als basis voor onderhandelingen gebruikt."

"De voorwaarden lijken in mijn ogen zeker haalbaar. Een overlegde oplossing voor het vluchtelingenprobleem, dat wil zeggen een oplossing waar Israël zich ook kan in vinden. Oost Jeruzalem als hoofdstad voor de Palestijnen lijkt me ook haalbaar, als je alleen al bekijkt welke voordelen we er mee zullen bekomen: een einde van het conflict en een normalisering van de betrekkingen! De grootste discussie gaat wellicht over de terugtrekking naar de grenzen van ’67, dit houdt in dat alle nederzettingen in de Bezette Gebieden moeten worden ontmanteld. Toch heb ik ook hier een goed oog in, want ik geloof dat de meeste Israëli’s de settlers redelijk beu zijn. Ze kosten Israël handen vol geld, ze vallen soldaten aan en ze claimen de Israëlische zaak zonder goedkeuring van de meerderheid van de Israëli’s. Wanneer dit plan bediscussieerd zou worden, denk ik dat de settlers heel boos zullen zijn, maar ik geloof niet dat ze veel steun zullen hebben. Dit is geen overeenkomst tussen Israël en de Palestijnen zoals we er al zoveel hebben zien mislukken. Het belang van dit plan is dat 22 staten Israël iets aanbieden wat uniek is. Een einde van het conflict en normalisering, daar hebben de meeste Israëli’s wel iets voor over. Het stopzetten van de bezetting en het ontmantelen van de nederzettingen lijkt zeker haalbaar in dit opzicht. Een 3-tal jaar geleden werd er een enquête gepubliceerd waaruit bleek dat 64% van de Joodse bevolking van Israël bereid was om terug te keren naar de grenzen van ’67 als daardoor echte vrede zou kunnen worden bereikt. Ik ben er van overtuigd dat grote meerderheid van de Joden in Israël bereid is om over de Bezette Gebieden te zeggen ‘we horen daar niet thuis, we moeten daar weg’, in ruil voor een echte vrede. Want echte vrede is iets wat de meeste mensen zich hier niet kunnen voorstellen, maar ik denk dat een einde van het conflict al een heel eind op de juiste weg is. Wat de Bezette Gebieden betreft zou je dus kunnen stellen dat de meerderheid van de Joodse Israëli’s tot het ‘vredeskamp’ behoort."

"Tot slot wil ik ook even vermelden dat ik bezorgd ben om hoe de wereld naar ons kijkt, en daarmee bedoel ik niet ons, Israëli’s, maar ons, Joden. De wereld moet beseffen dat Israël niet de Joden vertegenwoordigt, en ik denk dat de meeste Joden buiten Israël ook niet akkoord gaan met wat Israël uitricht. Maar elke keer dat er een synagoge wordt beklad, elke keer dat er een Jood wordt aangevallen buiten Israël, is dat gewoon antisemitisme. En elke keer dat er zoiets gebeurt, haalt dit de krantenkoppen in Israël, waarmee ze nog eens benadrukken dat ‘Israël de enige plaats in de wereld is waar Joden veilig zijn’ en nationalistische gedachten nog extra worden ondersteund. Al wie denkt dat hij de Palestijnen een dienst bewijst met zulke domme antisemitische daden, vergist zich dus duidelijk."