Pol Van Camp18 februari 2009 – 14:48

De financiële crisis is zeer moeilijk te volgen en te begrijpen. Zelfs de deskundigen raken het niet eens. Over één zaak lijkt iedereen het wel eens te zijn: het kapitalistisch model heeft in deze financiële crisis zijn dramatische uitwassen getoond. Omwille van het puur kortzichtig winstbejag hebben bankiers onverantwoorde risico's genomen. De gevolgen zijn wereldwijd nog steeds onvoorspelbaar. Niet alleen voor de financiële instellingen maar voor gans het bedrijfsleven, de aandeelhouders en werknemers, en ten slotte voor elke burger. Zelfs liberale tenoren zoals Rik Daems en Bart De Somer schreven in een artikel (DS 9-2-2009): “Toch vloeit de ontzetting over de recessie vooral voort uit de bijzondere manier waarop ze werd veroorzaakt: .....door een ontsporing van de financiële markten.....”

Het verbaast me dan ook ten zeerste dat de vakbonden noch de politieke partijen die gekozenen hebben in het parlement, geen debat durven aangaan om de vrije markt in vraag te stellen. Is de huidige crisis geen uitgelezen kans voor socialisten, groenen en vakbondsmensen om dit debat op gang te trekken?

Blijkbaar wil men niet verder gaan dan een tijdelijke nationalisatie om de belangen van de spaarders, van de werknemers en aandeelhouders veilig te stellen. Men is nog wel bereid om te debatteren om wat spelregels en controles te verstrengen maar daar houdt het dan ook bij op. Zijn er dan echt geen grotere fundamentele wijzigingen nodig om het systeem rechtvaardiger te maken en te zorgen voor het welzijn van de werknemers en van alle burgers? Hebben we nog niet genoeg dramatische voorbeelden gehad van multinationals die omwille van misplaatst winstbejag, milieurampen veroorzaken, kinderen uitbuiten, wraakroepende vergoedingen en bonussen uitbetalen aan Ceo's, of zoals nu de ganse markt in de dieperik sleuren...?

De multinationals mag men niet langer overlaten aan de willekeur van het kapitalisme. Het kan niet langer zijn dat zij de winsten en voordelen opstrijken en de verliezen en lasten leggen op de werknemers en de bevolking. Daarom moet er een ander en rechtvaardiger marktmodel komen. Ondertussen moeten we niet bij de pakken blijven zitten. We moeten zorgen dat bepaalde zaken niet kunnen gebeuren tegen de wil in van diegenen die ook de gevolgen dragen van de beslissingen van het bedrijfsleven: de werknemers en alle burgers (het algemeen belang).

We zouden de vennootschapswet kunnen wijzigen en voorzien dat de werknemers en de overheid in de multinationals een toezicht en controle krijgen, met vetorecht over de belangrijkste levensmomenten van het bedrijf. Het gaat dan niet over de dagelijkse uitbating van het bedrijf. Voor het operationele hebben we specialisten nodig, bekwame directies en kaderleden en bekwame werknemers. Het gaat over grote ingrijpende beslissingen die het leven van de multinational bepalen. We denken dan aan het sluiten van afdelingen, grote herstructureringen, het bepalen van wat en hoe er geproduceerd wordt, het aan- of afstellen van de directie, de maximale loon spanning enz...

Een veel gehoord argument is dat de werknemers dan alles gaan blokkeren en alleen aan hun eigen zullen denken. Het omgekeerde is tot op heden bewezen: het waren steeds de werknemers die inleverden en bezorgd waren voor hun bedrijf. Dat kon men niet altijd zeggen van de CEO's, bestuurders en aandeelhouders.
Hoe ook, een grondig debat over de markt en de plaats van de werknemers en de overheid daarin is dringend nodig.

Pol Van Camp
gepensioneerd werknemer en
vakbondsafgevaardigde DVV ( nu Dexia)