[opinie] De onderbuik van De Morgen

Ico Maly [KifKif MediaWatch]17 november 2005 – 17:07

Vorige week lanceerde Walter Pauli een frontale aanval op de persoon van Ramsey Nasr. De directe aanleiding was een opinieartikel van de Antwerpse Stadsdichter in De Standaard. Het gebruikte repertoire van Pauli spreekt boekdelen, het lijkt wel of wijlen Theo van Gogh verrezen is. “De echte opvolger van Cyriel Verschaeve is opgestaan. Hij heet Ramsey Nasr en lijkt net zo intolerant”, “een onverdraagzame allochtoon als cultuuricoon” of “een inquisiteur van Palestijns-Nederlandse afkomst”. Het zijn zinnen waarbij je je afvraagt of ze werkelijk afkomstig zijn uit de pen van een adjunct-hoofdredacteur van De Morgen, de zogenaamde ‘linkse krant van Vlaanderen’ en niet uit de laatste propagandafolder van het Vlaams Belang.

De aanleiding voor Pauli’s scheldtirade is Nasr ’s verontwaardiging over de aanwezigheid van de Israëlische ambassade op de boekenbeurs. De vragen van de stadsdichter zijn niet zomaar te beantwoorden met de weinig flaterende adjectieven van Pauli, het zijn pertinente vragen die het debat meer dan waard zijn. Wat doet een ambassade van een land dat de twijfelachtige eer heeft om het grootste aantal VN-veroordelingen te verzamelen, op een boekenbeurs met haar propaganda? Moet een boekenbeurs ruimte geven aan die ambassade om haar bezettingspolitiek te verantwoorden, te verschonen, te normaliseren? Wat doet een officieel orgaan van een regering op een boekenbeurs? Hebben folders die een apartheidsregime en de bijhorende koloniale houding propageren een plaats op een boekenbeurs? Is racisme dan geen misdaad meer? Mag een ambassade (de non-fictie) boeken aanprijzen van zijn (kritische) onderdanen zonder hun toestemming? De vraag ten gronde is of het wenselijk is dat de boekenbeurs steun geeft aan een apartheidsstaat door haar een (gerespecteerd) platform te bieden voor haar propaganda? De column van Nasr had het potentieel en de bedoeling om een debat op gang trekken. Een debat dat niet alleen bewustwording kon generen over de Israëlisch–Palestijnse kwestie, maar ook over cruciale items als vrijheid van meningsuiting, de rol van media en macht en de rol van literatuur, propaganda en het bestendigen van een bezettingspolitiek.

Het mogelijke debat wordt echter meteen gesmoord en dit op een bijzonder lage manier. Pauli speelt de man en niet de bal en hanteert hierbij de zogenaamd ‘vrijdenkende’ parler vrai: we moeten zeggen waarop het staat. De scheldtirade is bijgevolg een teken dat hij de waarheid spreekt. Geen rationele overpeinzingen, er is enkel plaats voor het onderbuikgevoel. Hij spreekt klare taal: Pauli zegt hoe het echt staat, Ramsey Nasr is een “progressieve provincialist”, een “intolerante en benepen” kerel of met andere woorden een “(onbesneden)eikel”. Daarenboven vergelijkt hij Nasr met Cyriel Verschaeve, een Vlaams-Nationale priester en notoir collaborateur die zijn sympathie voor het Derde Rijk niet kon bedwingen. De realiteit wordt op zijn kop gezet: opeens is Ramsey niet iemand die opkomt voor mensen(rechten), nee hij is blijkbaar de racist. Pauli zelf is daarentegen een voorbeeld van verdraagzaamheid, hij is verdraagzaam ook voor de onverdraagzamen. Alles moet kunnen, dat is de houding van Pauli. Het enige argument van Pauli is de zogenaamde onverdraagzaamheid van Nasr, hij is blijkbaar geen voorstander van de vrije meningsuiting.

Pauli’s argumentie is gebaseerd op dezelfde vooronderstelling die het Vlaams Blok/Belang hanteert met betrekking tot de vrijheid van meningsuiting. De vrije meningsuiting heeft hier niets meer van doen met zijn juridische en politieke betekenis: het is een vrijgeleide om ongefundeerde, onbeschofte, degoutante en andere gelijkaardige uitingen te verkopen. Wat men hierbij over het hoofd ziet is dat het recht op de vrije meningsuiting per definitie niet absoluut is en verschillende beperkingen kent. Openbaar geuite meningen mogen geen wetten overtreden, en zo zijn er nogal wat. Smaad, laster, valsheid in geschrifte, racisme, eerroof, majesteitschennis, meineed, samenzweren, plagiaat, overtreding van de copyright, niet-respecteren van de privacy, computer-hacking, pesten en ongewenste seksuele avances. Het zijn allemaal misdrijven die te maken hebben met uitingen, met spreken of schrijven. Vrije meningsuiting betekent niet dat het maatschappelijk debat herleid moet worden tot slagen onder de gordel. Moet verdraagzaamheid nu al zover gaan dat we standpunten/ideeën die indruisen tegen de wetten, moeten verdragen? Moeten we dit a priori aannemen?

De vragen van Ramsey Nasr zijn niet alleen principieel, ze raken de kern van onze democratie, ze handelen over de grenzen van de vrije meningsuiting, de rol van literatuur en de werking van de politiek vandaag. Zeker in deze tijden is een diepgaand debat hierover broodnodig. Sinds ruim een decennia zijn concepten als democratie, racisme en de vrijheid van meningsuiting, het speelterrein van één partij. Zij vullen de betekenis in van deze concepten: democratie wordt vernauwd tot verkiezingen, racisme is een fabeltje en vrijheid van meningsuiting is wanneer we allen gaan schelden.

Walter Pauli houdt er blijkbaar dezelfde invulling van de vrije meningsuiting op na als het door hem vergruisde Vlaams Belang. Het discours, of beter de scheldpartij van Walter Pauli is onaanvaardbaar. We hebben ons altijd verzet tegen dit discours en verzetten er ons ook tegen wanneer het gehanteerd wordt door de zogenaamde tolerante meerderheid, waartoe Walter Pauli zich ongetwijfeld rekent. Kritiek, hoe hard ook, is noodzakelijk voor een democratie, maar dient bedreven te worden binnen de grenzen van tact, fatsoen en respect. Sociaal engagement is geen doodzonde en zeker niet binnen de culturele sector; het is eerder een verademing. Misschien iets waarover Walter Pauli en De Morgen kunnen nadenken. Het zou geen overbodige luxe zijn...

www.kifkif.be

uitschuiver..

geertcalis, 17/11/2005 – 20:55

Inderdaad, als je 't mij vraagt een uitschuiver van formaat. Onbegrijpelijk. De verontrustende berichtgeving en opiniestukken in DM stapelen zich op..Mag het nu stoppen graag ?

Geert Calis, Evergem

progressieve krant of establishment krant?

Joske, 17/11/2005 – 23:04

“Wij proberen nog steeds een progressieve krant te zijn. We proberen andere, jonge, nieuwe kritische stemmen op alle mogelijke maatschappelijke vlakken aan het woord te laten."

Maar als ze een beetje te kritisch zijn ...

Nasr versus Pauli

nn, 22/11/2005 – 00:27

Met veel interesse het dispuut tussen Ramsey Nasr en Walter Pauli gevolgd. Wat beide heren delen, maar allicht zelf niet meer kunnen zien, is het diepe besef van de innige verstrengeling tussen politiek en literatuur. Woorden zijn weerloos en kunnen gebruikt worden voor het beste of het slechtste, dat heeft Pauli (in zijn stukje van woensdag 9 nov) afdoend aangetoond, zowel door auteurs als door alle soorten gebruikers (regeringen, ideologieën, organisaties links en rechts).
Zo zal Pauli allicht zijn gelijkschakeling van Nasr met Cyriel Verschaeve onder luid gejoel terugvinden in de publicaties van het Vlaams Belang, maar daar maalt hij niet om. Woorden zijn er om misbruikt te worden, lijkt de boodschap.
Nasr is zich even bewust van deze verstrengeling van literatuur en politiek, waarschijnlijk niet alleen in het geval van de Israëlische propaganda, maar veeleer vanuit zijn eigen positie als stadsdichter, waarbinnen elk woord van hem op politieke schalen gemeten wordt. Maar zijn verlangen om de literatuur misbruik-vrij te maken is irreëel, en eindigt trouwens niet bij het bannen van ambassades op de boekenbeurs.
Als de politiek de literatuur gebruikt voor haar eigen doelen, waarom zouden de spelers in het literaire veld in plaats van zich terug te trekken in ‘de zuivere literatuur’ van Nasr of de ‘vrijblijvende verdraagzaamheid’ van Pauli niet helder hun eigen politieke doelen voorop stellen? Daartoe hebben ze verschillende instrumenten ter beschikking.
Boek.be zou als organisator van de boekenbeurs bijvoorbeeld kunnen besluiten tot een simpele boycot van de Israëlische ambassade. Niet omdat de Israëlische ambassade het werk van Grossman en anderen misbruikt, maar omdat het de diplomatieke vertegenwoordiging is van een regime dat zich schuldig maakt aan staatsterrorisme en apartheid, ondanks (of dankzij) het bestaan van een Palestijnse Autoriteit. Het is een regime dat na de terugtrekking uit Gaza de Palestijnse bevolking daar terroriseert met geluidsbommen. Een regime dat de Palestijnse Westbank middels een Muur afgescheiden heeft, niet alleen van Israël, maar ook van de Palestijnse delen van Jerusalem, een regime dat de Palestijnse Westbank doorsnijdt met aparte wegen voor joodse kolonisten, en tegelijkertijd de Palestijnse bevolking verbiedt zich met privé-voertuigen van de ene Palestijnse stad naar de andere te begeven, een regime dat onder het mom van ‘zoeken naar Hamas’ willekeurig binnenvalt in Palestijnse woningen, zelfs als ze bewoond zijn door Palestijnse christenen.
Boycotten die boel! Niet Israëlische auteurs of hun boeken, van welke strekking ook, maar elke instelling die de huidige Israëlische regering vertegenwoordigt. Daar zit ik op te wachten: een politiek gebaar vanuit de literatuur om politieke redenen, dat op geen enkele manier aan de vrijheid annex het misbruik van woorden raakt.

Ja goed, maar wees dan

Anonymous, 24/11/2005 – 23:40

Ja goed, maar wees dan consequent en boycot ook de ambassades van Cuba en China en Noord-Korea en tutti quanti.

Waren die dan ook op de boekenbeurs?

joske, 25/11/2005 – 00:05

Had de Noord-Koreaanse ambassade dan een standje op de grote boekenbeurs??

Was er een standje van de Cubaanse ambassade?

Werd het Rode boekje verkocht aan de stand van de Chinese ambassade?

Of is bovenstaand commentaartje gewoon wat stemmingmakerij naast de kwestie?

In de knoop met de vrije meningsuiting

Elke Van Royen, 26/11/2005 – 16:50

Vrije meningsuiting is een woord waar we het in de afgelopen jaren heel erg moeilijk zijn beginnen krijgen. Dat is voor een deel te begrijpen als je weet dat het woord is opgeëist en veelvuldig misbruikt door een heel populaire partij die eigenlijk het tegendeel van vrijheid en democratie nastreeft, het Vlaams Blok = het Vlaams Belang. Dat creëert een heel ingewikkelde, verwarrende situatie voor iedereen die zich er niet professioneler, intensiever mee kan bezighouden. Een journalist van het formaat van Pauli hoort beter te weten wat vrijheid van meningsuiting wel en niet is. Daarom citeer ik nogmaals het stuk uit het bovenstaande artikel dat hij (en vele anderen) een keer of dertig zou moeten lezen:
"De vrije meningsuiting heeft hier niets meer van doen met zijn juridische en politieke betekenis: het is een vrijgeleide om ongefundeerde, onbeschofte (...) uitingen te verkopen. Wat men hierbij over het hoofd ziet is dat het recht op de vrije meningsuiting per definitie niet absoluut is en verschillende beperkingen kent. Openbaar geuite meningen mogen geen wetten overtreden, en zo zijn er nogal wat. Smaad, laster, valsheid in geschrifte, racisme, eerroof, majesteitschennis, meineed, samenzweren, plagiaat, overtreding van de copyright, niet-respecteren van de privacy, computer-hacking, pesten en ongewenste seksuele avances. Het zijn allemaal misdrijven die te maken hebben met uitingen, met spreken of schrijven."

Kritisch zijn, dat is wat Ramsey Nasr doet. Onbeschoft zijn, dat is wat Walter Pauli heeft gedaan.
Het incident past perfect in het plaatje van een samenleving die al jaren verrechtst, met de teloorgang van de media die gevangen zitten in die evolutie. De democratie ziet tegenwoordig serieus af.