Aagje07 juni 2009 – 01:31

De SP.a is toch al rood

'SP.a Rood?' vroeg iemand mij onlangs toen ik tijdens het lezen van dit boek er een korte uitleg over gaf; 'De SP.a is toch al rood?' Ook mij is het aanvankelijk niet duidelijk. Links, linkser, extreem links? Wat bedoelt Erik De Bruyn eigenlijk met dat SP.a Rood? En waarom die aparte benaming? Het lijkt wel een partij in een partij. Dus wat houdt de Bruyn tegen af te scheuren van SP.a of over te stappen naar pakweg SLP of de Groenen? Op de SP.a Rood-campagnesite lees ik: 'SP.a Rood is een tendensbeweging binnen de partij. We willen de SP.a van koers doen veranderen en democratiseren. Buiten de partij is dat onmogelijk.' De Bruyn wil de basis van de SP.a opnieuw een stem geven, want deze komt volgens hem niet meer aan bod. Terug naar een 'authentiek socialisme', dat is wat hij wil.

Als jongeling zette de partij hem enkele malen aan de deur. De Bruyn heeft namelijk zo zijn eigen idee over socialisme. De Bryun is een adept van Marx. In zijn boek legt de auteur de huidige samenleving uit in termen als arbeid versus kapitaal, socialisme als strijd, en internationale solidariteit. Ouderwets? Volgens De Bruyn is het actueler dan ooit. Al bestaat de arbeidersklasse nu uit arbeiders die tewerkgesteld zijn in kleinere bedrijven en bedienden van o.a callcenters en distributieketens. De auteur haalt er een artikel uit de Franse krant Le Monde bij. Hierin staat omschreven hoe de huidige arbeidersklasse zijn loon ziet stagneren, te maken krijgt met hogere werkdruk, zijn werkzekerheid ziet dalen en uiteindelijk 'vergeten' wordt als klasse. 'In Vlaanderen is het niet anders' schrijft De Bruyn; 'De werkende klasse wordt niet meer erkend en vertegenwoordigd door de politiek.' En neen, ook niet door de huidige SP.a. Dat De Bruyn met zijn SP.a Rood verandering in de zaak wil brengen is een understatement.

Politiek van angst

De politiek van vandaag is gebaseerd op het creeëren van angst schrijft de auteur. Politici vertellen ons dat we bang moeten zijn voor migratie, voor het verlies van onze economische concurrentiepostitie of voor de Franstaligen in ons land. Op dat draagvlak van angst bouwen politici hun beleid. Het verschil tussen Walen en Vlamingen is tè groot schreeuwt de politiek: Walen zijn lui, corrupt en er valt niet mee te onderhandelen. En de enige oplossing daarop zou een doorgedreven splisting van ons land zijn. Akkoord met de staatshervorming zegt De Bruyn. Maar de communautaire polarisatie gaat niet over taal of cultuur, maar verdoezelt een tegenstelling tussen arbeid en kapitaal: Het communautaire debat insinueert het valse beeld van een Wallonië dat de rijkdom en welzijn van Vlaanderen in gevaar brengt. En dat terwijl 'Antwerpse havenarbeiders meer gemeen hebben met de Luikse staalarbeiders dan met het havenpatronaat'. Een splitsing zou dus een uitholling van de solidariteit betekenen.

Revolutie van de economische democratie

Na de val van de Berlijnse muur kondigde Francis Fukuyama 'the end of history' aan: Het kapitalisme werd aanzien als de ultieme bekroning van de menselijke geschiedenis. De Bruyn gruwelt bij deze fixatie van de wereldgeshiedenis die enkel de 'heersende elite' gunstig is. Hij plaats er de 'doorstart van de stilgevallen geschiedenis' tegenover. De Bruyn ziet het heden als een goed tijdstip voor een nieuwe democratische revolutie, deze van de economische democratie. Hoe deze eruit moet zien? De syndicale tegenbeweging is de kiem, zegt DB. Maar we moeten er ook zelf aan werken. De 'Straten-Generaal' en 'Ademloos' zijn goede voorbeelden van democratische netwerken van onderuit. DB wil ook meer initiatieven in de handen van de staat zien. Hij pleit voor een nationale bank en gaat in tegen de privatisereing van de energiesector en gezondheidsindustrie. De vrije markt wil hij strenge en ecologische spelregels opleggen en ook van 'overheidsplaning' is hij niet vies. Waarom hij dit wil? Omdat de staat en niet de privé-sector zou domineren in het bepalen van de noden en behoeften van de samenleving. M.aw. : de privé- sector gaat enkel voor de winst, maar de staat kan kiezen voor sociaal kapitaal: Meer ecologie en welzijn. In hoeverre de staat 'statigheid' kan vermijden in het voeren van een anticiperend beleid werkt de auteur niet uit. De Bruyn countert dit onrechtstreeks door een angst voor het communisme aan te kondigen. Maar dat is te licht als antwoord op een essentiële vraag.

Erik De Bruyn geeft in dit boek een frisse kijk op de huidige samenleving. Je hoeft het zelfs niet eens te zijn met de auteur om te merken dat zijn visie een aanzet is tot een echt debat. De Bruyn is kwistig met voorbeelden en breekt niet af zonder ook zelf met alternatieven over de brug te komen. Enkele malen is zijn betoog te technisch en blijft het bij een chaos van overtuigingen. Maar is alles lees je zijn besluit: 'Naar links en dan vooruit.'

Rooddruk voor een nieuw socialisme. Erik De Bruyn.
Uitgeverij EPO vzw, 2009.
ISBN: 978 90 6445 062 4
www.epo.be