Om de zoveel tijd doet de hoofddoek in Antwerpen de temperatuur stijgen. Ook nu weer n.a.v. de beslissing van enkele Antwerpse scholen uit het Gemeenschapsonderwijs (GO!) die vanaf volgend schooljaar hun leerlingen zullen verbieden om nog langer openlijke tekenen en symbolen van hun persoonlijke religieuze of filosofische overtuiging binnen de schoolmuren te dragen.

Het gaat bij dergelijke kledingvoorschriften niét om een waardeoordeel over het al dan niet dragen van, bijvoorbeeld, een hoofddoek en de daarmee verbonden religie. Elke visie of mening daarover is overigens even waardevol. Het gaat ook niet om het verbieden op zich van het uiten van zijn of haar (geloofs)overtuiging. Godsdienstvrijheid is een fundament van onze democratische rechtsstaat. Wie beweert dat het Gemeenschapsonderwijs daar afbreuk aan doet, is onwetend of te kwader trouw.

Het gaat wél om de wijze waarop de overheid haar diensten aan het publiek aanbiedt en het publiek daarvan gebruik maakt. Op de overheid rust immers de absolute plicht om dit zonder discriminatie of vooringenomenheid te doen. Dit is de consequentie van het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel. In haar werking dient de overheid volstrekt levensbeschouwelijk neutraal te zijn, zowel naar de vorm als wat betreft de inhoud (de vorm bepaalt immers mee de inhoud). Het Belgisch staatsmodel is m.a.w. gebaseerd op een scheiding tussen overheid en religie, scheiding die er onder meer is gekomen om te vermijden dat de staat de religie overheerst (of vice versa).

Dit houdt niet alleen in dat de overheid een strikte vormelijke en inhoudelijke neutraliteit bewaart m.b.t. de eigen activiteiten (bv. geen loketambtenaren die openlijk hun religieuze of politieke overtuiging afficheren, zie bijvoorbeeld de kledingnota van de Stad Antwerpen,), maar ook dat in door de overheid gefinancierde of gesubsidieerde instellingen, zoals scholen, de gebruikers (hier de leerlingen) op gelijke wijze behandeld moeten worden.

En dat impliceert dat die gebruiker van overheidsdiensten zoals onderwijs vrijwillig of, als het niet vrijwillig gebeurt, gedwongen tijdelijk een deel van zijn persoonlijke vrijheid opgeeft in het algemeen belang en uit respect voor de ander. Eén van die vrijheden die dan tijdelijk – voor de duur van het verblijf binnen de schoolmuren – beperkt moet worden, is de vrijheid van mening en van geloof door middel van kledingvoorschriften omdat anders – in de situatie waar elke leerling vrij zijn overtuigingen mag ventileren via vestimentaire symbolen – een school kan verzanden in een sfeer van permanent conflict of spanning over ideeën en symbolen daar waar onderwijs, en met name gemeenschapsonderwijs, gericht dient te zijn op het delen van opinies en het opbrengen van begrip voor elkaars overtuigingen (zonder ze daarom te moeten overnemen).

Iemand die een christelijke kerk binnengaat, zet zijn hoofddeksel af. In de synagoge bedekken we ons hoofd. In een moskee doen we de schoenen uit. Uit respect. In een openbaar gebouw, zoals een school waar alle overtuigingen of religies gelijk zijn, aanvaarden we eenieders opinie door de eigen overtuiging niet via zichtbare symbolen te afficheren of op te dringen. Uit respect.

Wie daar moeite mee heeft, heeft eigenlijk een probleem met ons samenlevingsmodel en is toe aan een gewetensonderzoek. Gelukkig hebben de leerlingen van de betrokken scholen nu twee maanden om af te koelen.

Dat zeg jij. Ik vind het onzin.