Dakloos in New York - dag 8 - Wie brengt volgende winter op straat door?

Vandaag starten we onze werkdag in een driehoekig parkje waar een zevental mensen ligt te slapen. We herkennen Thomas en zijn vriendin van enkele dagen geleden in Midtown. De rest zijn nieuwe gezichten. Alweer ben ik verwonderd dat de meesten het niet erg lijken te vinden dat ze gestoord worden in hun slaap. Ze reageren vriendelijk en behulpzaam, ook vóór we de tien dollar vermelden. De gast die ik als eerste interview, zou je zo kunnen overflitsen naar een Belgische festivalweide. Hij ziet er zo gewoon uit, maar belandt iedere keer opnieuw op straat. Hij kent Common Ground, de non-profitorganisatie waarvoor wij op pad zijn. Een vriend van hem had niet zo lang geleden een woonst verkregen via hen. Hij hoopt dus dat hij ook in aanmerking zal komen.

Terwijl ik aan het eerste interview bezig ben, arriveren er drie mannen in het parkje, waarvan een met een behoorlijk wilde blik in de ogen. Ik zie hem naar het slapende meisje gaan. Hij port in haar buik en probeert haar wakker te maken. Daarna gaat hij haar nog een drietal keer lastig vallen, trekt de jas weg die over haar hoofd ligt, enzovoort. Op zich doet hij haar eigenlijk niet echt kwaad, maar de rillingen lopen over mijn rug bij de gedachte wat er zo’n meisje allemaal kan overkomen. Tijdens de training werd er al op gewezen dat dakloze vrouwen vaak afkeriger zijn om mee te werken dan mannen. Ze zijn veel meer op hun hoede omdat het leven op straat voor hen vaak extra zwaar is en ze heel vaak lastig gevallen worden. De drie jongens komen naar ons toe en willen ook geïnterviewd worden, maar daarin moeten we erg strikt zijn: we mogen niemand interviewen die zelf op ons afstapt. De gasten zijn teleurgesteld en hoewel ze niet echt boos zijn, lijkt het ons beter om eerst een ander deel van onze kaart af te werken en het niet te provoceren door de andere mensen in het parkje wél te interviewen.

Iets wat me ook al opviel, en wat ik niet verwacht had, is dat veel daklozen - iets minder dan de helft ongeveer – toch een ziekteverzekering hebben. Toen wij zelf in het begin van ons verblijf in Amerika de rekening van onze ziekteverzekering kregen, vielen we haast stijl achterover. Ik was er dus van overtuigd dat armere mensen geen verzekering konden betalen. Dit is ook voor een groot deel zo, er zijn enorm veel onverzekerde Amerikanen. Maar er bestaat hier ‘Medicaid’, een staatsgestuurde ziekteverzekering voor mensen die zich geen verzekering kunnen permitteren. Er zijn wel een heel aantal voorwaarden vooraleer je zo’n verzekering krijgt, waardoor bijna zestig procent van de arme Amerikanen niet in aanmerking komt. Het bestaan van die verzekering is dus wel positief, maar voldoet duidelijk niet aan de noden. De daklozen die via Medicaid verzekerd zijn, kunnen dus medicatie krijgen (zoals Pedro zijn insuline) of op consult gaan bij een psychiater.

Ik interview Willie, die zeer optimistisch gestemd is. Hij heeft straks een afspraak bij de daklozenorganisatie en hoopt dat ze een kamer voor hem zullen hebben. Een wat oudere vrouw die door Ella wordt geïnterviewd is pas twee dagen geleden voor het eerst op straat beland. Ze ziet er wat verloren uit en we hebben allebei de neiging om ‘IETS’ te doen, maar wat? Ik herinner me dat er op de training verteld werd dat diegenen die al het langst op straat leven, eerst in aanmerking komen voor een woning. Toen leek dat inderdaad fair. Nu krijg ik daar twijfels over, want veel ‘anciens’ leven al zo lang op straat, terwijl zo’n dame die twee dagen geleden nog een huis had, misschien beter kan aanpassen aan een nieuwe woonst dan aan het leven op straat. Het moet voor de mensen van de organisatie keihard zijn om te moeten beslissen: wie wel en wie niet? Wie brengt volgende winter op straat door en wie krijgt een kamer?

Eerder gepubliceerd op www.mo.be

"WIJ ZIJN WOEST..."

Koen Calliauw, 27/08/2009 – 14:42

Linde,

Proficiat voor deze berichten uit New York. Ik merk je voortdurende verbazing dat dergelijke situaties mogenlijk zijn in een land dat zich arrogant als voorbeeld en hoeder van de "vrije wereld" verkoopt. Je weet dat ook in België volgens Europees onderzoek 17.000 daklozen trachten te overleven. Het aantal vrouwen met kinderen neemt toe.

Er bestaan hier slechts enkele kleine, militante organisaties in Wallonië, Brussel en Vlaanderen die zich specifiek op deze groep richten. Eén er van is het Daklozen Aktie Komitee (DAK)uit Antwerpen, dat ik oprichtte en dat nu 12 jaar actief is als "luis in de pels" van politiek en beleid. We zijn niet paternalistisch. We werken al heel die periode met "kraakpanden". Nu een enorm groot verlaten klooster in het Centrum van Antwerpen, naast het Centraal Station.

We doen veel wat overheidsdiensten aan hun laars lappen. Met deze mensen, daklozen, werken kan geen nine tot five job zijn. We bieden niet alleen hulp. We zijn vooral een gevreesde drukkingsgroep die straatacties voert en burgerlijke ongehoorzaamheid als tactiek gebruikt. Deze enigzins agressieve tactiek (bezetting van overheidsgebouwen, openbaar vervoer lamleggen, de gemeenteraad verstoren, alles wat naar overheid en gezag ruikt wantrouwen, de media, ook TV inzetten,...) levert resultaat op. Wij hebben dan ook slechts onze ketenen te verliezen.

We leerden veel van feministes, die vorige eeuw uitriepen: "Wij zijn niet kwaad, wij zijn woest !" We zijn woest omdat net als in de VS, in België zieke armen geweigerd worden in ziekenhuizen. Wat soms de dood tot gevolg heeft. De zo gelauwerde sociale zekerheid en gezondheidszorg gaat er in dit landje sterk op achteruit. Armen kunnen de huisarts, tandartsen, apothekers niet betalen.

Armoede, extreme armoede is een vorm van terroristisch geweld. De Nederlandse filosoof Hans Achterhuis beschrijft in "Met alle Geweld" (over alle vormen van geweld) de idee dat de aanslag op de Twin Towers moet bekeken worden in het kader van de 25.000 mensen die wereldwijd per dag van honger sterven. Van de tientallen miljoenen die slechts een "half leven" leiden (jong sterven) omdat "wij" in de rijke landen een "volledig" leven zouden kunnen leven. Door de arme volkeren te beroven.

Ook de daklozen in de VS en in Europa, België leiden slechts een "half leven" of minder. De burgers willen zelfs niet weten dat ze bestaan. Behalve met Kerstmis, wanneer ook wij (DAK) overstelpt worden door idioten die hun jaarlijkse "goede daad" willen plegen.

We zijn geen destructieve anarchisten, al moet je "respect" voopr normen en waarden, voor "de burger boven alle verdenking" bij ons niet zoeken. Onze doelstellingen zijn opbouwend. De armsten, de daklozen, prostituees, illegalen, druggebruikers, psychiatrische patiënten kwamen al meerdere keren samen in grote groepen op straat tijdens niet toegestane acties. We werden voor de rechter gedaagd en kregen gelijk.

We zijn Belgisch, niet "Vlaams" of "Waals", niet nationalistisch. Ongeveer 18% van de bevolking is arm, 8% extreem arm. Van generatie op generatie, overgeërfde generatie armoede. Bestaat een vergelijkbare, militante, politieke manier van werken ook in New York, de VS ?

In 2010 is België voorzitter van het Europees jaar van de armoede. Het DAK zal haar steentje bijdragen, maar kritisch en wantrouwend tegenover de vetbetaalde, zwaar gesubsidieerde "sector" van de zogenaamde hulpverlening. Wij zijn ervaringsdeskundigen en vrijwilligers, die loonsubsidies weigeren om onze autonomie te kunnen behouden. We waren bvb. zelf dakloos en drugverslaafd, werkten in de wereld van de prostitutie, zijn psychiatrische patiënten,...

Ik publiceerde op deze site veel over sociale uitsluiting, dakloosheid en alles wat er bijhoort. Deze artikels staan op mijn Blog:

http://www.indymedia.be/user/koencalliauw

De site van het Daklozen Aktie Komitee (DAK) met veel linken naar verwante organisaties:

http://www.daklozenaktiekomitee.eu

We zijn benieuwd naar je verdere ervaringen.

Groeten,

Koen.

("Met alle Geweld"/Hans Achterhuis/Leminiscaat/2008/780 pag.)

Dag Koen, dankjewel voor je

Linde, 28/08/2009 – 03:52

Dag Koen,

dankjewel voor je interessante reactie.

Echt verbaasd door de toestand van de daklozen was ik niet, want ik had er al wel over gelezen en had ook al veel daklozen gezien in de straten. Ik was eerder geraakt omdat ik het dit keer zo van dicht meemaakte en hoorde. Rechtstreeks met die mensen in aanraking komen is toch nog heel anders dan erover lezen. Het worden stuk voor stuk persoonlijke verhalen, het is geen cijfermateriaal meer.

In NYC alleen al zijn er ongeveer 35.000 daklozen waarvan 8.000 gezinnen met 16.000 kinderen (!!). Volgens velen heeft het daklozenbeleid van burgemeester Bloomberg -die in het begin van zijn regeringstermijn beloofde om de dakloosheid met minstens 2/3 te minderen- zwaar gefaald, want het aantal daklozen nam ieder jaar toe [niet toevallig samen met de huurprijzen].

Er zijn hier ook heel wat groeperingen die zich inzetten voor de daklozen. Kleine initiatieven zoals Food Not Bombs (http://www.foodnotbombs.net/), die elke zondag een warme maaltijd klaarmaakt en uitdeelt in het naburige park (en blijft doorgaan ondanks het feit dat ze soms door de politie verjaagd worden). Grotere belangenverenigingen zoals Coalition For The Homeless (http://www.coalitionforthehomeless.org/index.html) waar ook advocaten bij betrokken zijn. Er is ook een vereniging die daklozen zelf oprichtten: Picture the Homeless (http://www.picturethehomeless.org/).

Het is wel schrijnend om in je reactie te lezen dat ook in Belgie mensen zorgverlening geweigerd wordt omdat ze arm zijn. Een regelrecht schandaal. Het is te hopen dat die veramerikanisering van ons sociaal systeem een halt toegeroepen wordt. En dat het een goed -en bovenal menselijk- opgebouwd systeem wordt waarbij mensen die hulp of zorg nodig hebben onvoorwaardelijk geholpen worden. Goed dat er verenigingen zoals jullie bestaan die daarvoor ijveren en dit blijven doen, ondanks de tegenstand die jullie ondervinden. Luizen in de pels zorgen uiteindelijk voor veranderingen, al is het traag en met veel moeite.

Veel succes met jullie werk!!

Linde

HOND...

Koen Calliauw, 29/08/2009 – 14:46

Linde,

Dat is nuttige info voor ons. Misschien kunnen we ze gebruiken in dat Europees jaar van de armoede, waarvan België in 2010 voorzitter is. Ik mail dit rond, ondermeer naar het kabinet van de Federale staatssecretaris voor armoedebeleid. (Magda De Meyer) waarmee we samenwerken. En een reeks organisaties in binnen- en buitenland.

Onze slogan luidt: "Armoede kent geen grenzen..." Solidariteit tussen armen dus evenmin. Reeds 12 jaar werken wij samen met gebruik van een mix van talen. En begeleidt door een meute straathonden... Deze beesten mogen meestal niet binnen in slaapgelegenheden van de overheid. Ook daar vechten we voor, dat de trouwe viervoeters hun baasjes mogen vergezellen. Heel wat daklozen slapen nog liever op straat, dan hun hond achter te laten...

Groeten,

Koen.