Bleri Lleshi23 september 2009 – 10:42

Calais is de bekendste oversteekplaats omdat de vluchtelingen hun eigen kamp hebben opgericht en leven er in erbarmelijke omstandigheden. Voor de 500 vluchtelingen heb je drie douches, een dokter en vooral veel paracetamol. Naar eigen zeggen heeft de woordvoerder van de VN, William Splinder, nog nooit dergelijke sanitaire omstandigheden in een vluchtelingenkamp als die van Calais gezien. Behalve een aantal organisaties met beperkte middelen die de vluchtelingen eten brengen zijn deze mensen aan hun lot overgelaten. Volgens Coordination Française pour le Droit D’ Asile moeten deze vluchtelingen niet alleen zien te overleven in die omstandigheden maar zitten ook vast tussen maffiapraktijken van mensensmokkelaars en de politie die hen opgesloten heeft in deze uithoek van Frankrijk. Na zes uur ’s avonds durft niemand nog in hun kamp te komen. Griezelige beelden middenin Europa. Maar hier komt nu dus een einde aan.

De Franse minister van migratie Eric Besson doet hetzelfde als Sarkozy in 2002. Calais moet afgebroken worden. Gisteren zijn de politietroepen aan de afbraak begonnen. Volgens Franse NGO’s dit betekent dat de vluchtelingen binnen de kortste tijd teruggestuur zullen worden. Ook al heeft Frankrijk de Conventie van Genève lang geleden ondertekend en komen deze vluchtelingen uit gebieden die weinig twijfel laten over de legitimiteit van hun ballingschap, toch maken ze geen kans om asiel te krijgen. Besson heeft humanitaire oplossingen beloofd maar in Frankrijk weten ze heel goed wat dat betekent: terugsturen. Franse NGO’s hebben al scherp gereageerd op deze beslissing. Ze beseffen dat deze mensen onmogelijk terug kunnen keren. De vluchtelingen van hun kant zijn al op vlucht geslagen. Ze zijn de ‘jungle’ van Calais aan het verlaten.

Ja, de ‘jungle’. Zo is die plek bekend geraakt. Ook de politici schuwen deze benaming niet en gebruiken ze zonder enige schaamte. Zelfs Besson spreekt over de ‘jungle’. Voor een minister is dit onverantwoord en toont het een totaal gebrek aan respect. Deze vluchtelingen worden als uitschot behandeld door zijn staat, als zouden het geen menselijke wezens meer zijn. Terwijl hij praat over erkenning van asiel en afspraken met Engeland ziet hij de vluchtelingen als dierachtige wezens, ver van zijn beschaafde wereld die hij zal beschermen.

Dit is geen overdrijving of gebruik maken van retoriek maar pure realiteit. Ik som even de (basis)rechten op die onthouden worden aan deze vluchtelingen: geen onthaal en levensomstandigheden, geen gezondheidszorg en geen degelijke informatie over de asielprocedure. Om asiel aan te vragen moeten de vluchtelingen naar Arras en dat is 100 km van Calais. Meestal durven de vluchtelingen niet want zoals gezegd staan de politietroepen om de hoek klaar om ze op te pakken en terug te sturen. Als ze geholpen worden door andere mensen, zeg maar door de gewone Fransman, riskeren deze laasten een geldboete en zelfs gevangenisstraf omdat ze illegalen helpen. Wordt de aanvraag (als die toch ingediend wordt) afgekeurd dan worden de vluchtelingen gecriminaliseerd omdat ze weigeren terug te keren.

Besson zelf vermeldde tijdens zijn afkondiging hoge cijfers van criminaliteit in Calais en bedrijven die hun werk niet in de gewenste omstandigheden kunnen doen. Volgens de NGO’s op het veld klopt dit hoegenaamd niet. Er is een hele politiemacht die deze vluchtelingen omsingeld. Meestal zijn er om en bij de 500 vluchtelingen in de kamp. In de buurt van het kamp zijn 480 politiemannen ingezet om deze vluchtelingen en de vluchtelingenstroom in Calais te volgen. De vluchtelingen worden als zondebok gebruikt door hen als gevaarlijk, delinquent en ongewenst te bestempelen.

Dat Frankrijk er een dergelijke politiek op nahoudt wat vluchtelingen betreft, is niet nieuw. Laten we kijken naar wat andere instanties voor deze vluchtelingen doen. Op z’n zachtst uitgedrukt: niet veel. De VN geven daar overdag soms raad over de asielprocedure in Frankrijk. Voor vijf uur zijn ze daar al weg met hun dure jeeps. De Engelse regering heeft al meegegeven dat ze geen enkel van die vluchtelingen binnen zal laten. Vanuit de Europese Unie is er ook geen hoop want de commissaris voor veiligheid, vrijheid en justitie en tegelijk vicepresident van Europese Commissie is niemand minder dan Jacques Barrot, lid van de UMP, de partij van Sarkozy. Het valt niet te verwachten dat hij hier zich zal achter zetten.

Op lokaal niveau wordt het probleem ook niet aangekaart want zonder middelen en bevoegdheden kunnen ze niet veel doen. De burgemeester van Calais denkt dat dit een nationaal probleem is en dus op nationaal niveau opgelost moet worden. Dus wat wel gebeurt is een ping pong spelletje waarin de overheden en andere instanties de verantwoordelijkheid naar elkaar proberen toe te schuiven. Geen oplossing in zicht. Integendeel. Van de ‘jungle’ van Calais naar een grotere jungle: die van gevangen blijven in hopeloosheid. Het probleem zal zich herhalen en de ‘jungle’ zal zich naar elders verplaatsen.

Ondertussen is Besson regelmatig te gast bij zijn Europese collega’s om het beleid rond illegale migratie harder te maken. Het blijkt nog steeds niet duidelijk te worden voor Besson en zijn collega’s dat het Europees beleid gefaald heeft en aan het falen is. De Dublin II regulering brengt steeds meer slachtoffers en geen oplossingen. Men moet afstappen van dit beleid en er voor zorgen dat deze mensen menswaardig behandeld worden en aanspraak kunnen maken op hun rechten. Het individuele recht op asiel en migratie moet gerespecteerd worden. De autoriteiten moeten ook de nodige informatie over de asielprocedure tijdig bezorgen. Ook het recht om te klagen over hun situatie en het recht om vrij te bewegen zodat ze de juiste stappen kunnen ondernemen voor hun asielprocedure moet mogelijk gemaakt worden. De verschillende autoriteiten moeten samen zitten om een oplossing te zoeken. Dit zijn alvast een aantal cruciale stappen die nu genomen moeten worden maar de Conventie van Genève respecteren is vandaag in Europa teveel gevraagd.