han19 november 2005 – 21:46

En dat was met uw congres niet anders.
Waar moet het met de metaalsector naar toe, gegeven de ontwikkeling van de technologie, gegeven de stroomversnelling in de globalisering?
Welke plaats krijgt de metaalbewerker en de metaalbewerkster daarin in de toekomst?
Waar moet het met de vakbond naar toe? Met uw centrale ook, in relatie tot de andere organisaties van het ACV.

Toch bent u er alsnog in geslaagd een belangrijke aanzet te geven voor dit debat, met de activiteitsbespreking van eergisteren, met de drie fora van gisteren en nog meer met de rijke voorafgaande besprekingen met de militanten.

Ik nodig u uit dit debat verder te zetten. Omdat we van jullie, zoals gewoonlijk ook een belangrijke inbreng verwachten naar het vierjaarlijkse ACV-congres in oktober volgend jaar. Ongetwijfeld gaan veel van jullie discussievragen ook doorwerken in dat congres.

We zijn volop bezig dat in de steigers te zetten, vanuit één centrale vraag: is sociaal nog normaal? Wat voor ons, maar ook breed maatschappelijk, lang vanzelfsprekend leek, komt in vraag. Wat voor ons essentiële solidariteitsmechanismen zijn, wordt vandaag beschimpt. Sociale bescherming, sociale zekerheid, sociaal overleg… worden voorgesteld als overbodige ballast, die we snel moeten afwerpen als we de trein van de globalisering niet willen missen…

Herverdeling van de arbeid, door kortere loopbanen en een beperking van de wekelijkse arbeidsduur en de overuren, dat is ineens geen solidariteit meer naar de jongeren en de werklozen. Dat wordt nu ineens voorgesteld als kortzichtig groepsegoïsme van de oudere werkenden.

We pikken die verwijten niet.
Alsof wij de doodgravers zouden zijn van de solidariteit?
Het zijn wij, vakbonden, die samen met de brede arbeidersbeweging, de solidariteit hebben opgebouwd.
Het zijn wij die ze willen beveiligen.
Het zijn wij die ze verder willen uitbouwen.
Alsof wij de kortzichtigen en de hardhorigen zijn, blind en doof voor wat in de wereld gebeurt, voor wat bij de mensen leeft, voor wat de toekomst ons brengt?

Wij zijn begaan met de toekomst, meer dan zij die zich slechts laten leiden door de laatste beurskoers, de laatste kwartaalcijfers, het laatste krantenbericht, de individuele score bij de volgende verkiezingen.

Wij weten maar al te goed wat er in de wereld gebeurt, meer dan vele politici en beleidsmakers. Omdat vele van onze mensen werken in bedrijven die wereldwijd opereren. En omdat we permanent ook in contact staan met vakbonden in de andere landen, binnen Europa en breed mondiaal.
Volgende week zijn we in Houffalize trouwens gastheer van een historisch congres van het Wereldverbond van de Arbeid, dat de basis moet leggen van een geïntegreerde internationale vakbeweging.
Daar ontmoeten we de wijde wereld. Tel daarbij de contacten en bezoeken van vakbondsmensen wereldwijd. Daar krijgen we een reëel beeld van de wereld.

En dat is een ander beeld dan het opgepoetste beeld dat onze beleidsverantwoordelijken krijgen die ene keer dat ze op staatsiebezoek gaan. Veel politici en opiniemakers interesseren zich zelfs nog nauwelijks voor wat in het andere landsdeel leeft en beweegt.

Het is die combinatie van lokale inplanting en globale, wereldwijde actie, dat onze sterkte is. We moeten geloven in die sterkte, in die kracht. In onze “glokale” kracht, zoals jullie dat noemden, met – via een ampersant (waar hebben we dat nog gezien) – een link met “sociaal”. Het sociale heeft een toekomst. Solidariteit heeft een toekomst. Een solidair syndicalisme, zoals we dat als ACV willen beleven, heeft een toekomst.

Maar die toekomst zal ons niet in de schoot worden geworpen. Daar zullen we met zijn allen hard aan moeten werken. Solidariteit is niet zoals het weer, dat komt en dat gaat. Dat je ondergaat. Solidariteit, dat heb je niet, dat maak je, daar is werk voor nodig.

De vraag is niet: gaat de solidariteit teloor? De vraag is: doen we voldoende om de solidariteit te bevorderen?
Elke werknemer heeft zijn eigen individuele problemen, zijn eigen vragen naar de vakbond. Daar is niks mis mee.
Het is één van onze sterke ACV-punten elk individu te beluisteren en zijn/haar probleem op te lossen. Maar er is wel iets grondig mis met de vakbeweging als we er niet zouden in slagen die individuele problemen te smeden tot een groot, coherent, solidair project.

Dat is niet de gemakkelijkste weg. Gemakkelijker is elke individuele emotie, elk individueel belang, kortzichtig achterna te hollen. De moeilijke weg is het debat aan te gaan over prioriteiten. Over collectieve belangen. Over het belang van de zwakste werknemers. Over de werknemers zonder werk. Over wat belangrijk is naar de toekomst, niet die van morgen, maar die van overmorgen, van onze kinderen. Dat is onze opdracht en vooral die is aartsmoeilijk. En dat doet het ACV uitstijgen boven anderen.

De laatste tijd zitten we in het defensief. We zijn het aan onze leden echter verplicht opnieuw in het offensief te gaan, vanuit een breed gedragen, solidair project, met gedurfde voorstellen, gericht op de verdere uitbouw van de solidariteit.
De globalisering, de vergrijzing, de nieuwe managementtechnieken, brengen heel wat onzekerheid mee voor de werknemers.
Werknemers zoeken zekerheid. En die kan alleen worden gevonden in de solidariteit tussen werknemers en in de verdere uitbouw ervan. Glokaal voor sociaal.

En van de belangrijke debatten die u hield over de toekomst van de vakbeweging glijden wij haast ongemerkt in wat ons allen de laatste weken en maanden heeft beziggehouden, wat ons meermaals heeft gepakt, het zogenaamde generatiepact !

ACV-Metaal heeft toch een geweldige neus om te ruiken wat er aan komt. En om dan de datum van zijn congres vast te prikken. Heet van de naald.

En opnieuw gaat het over de toekomst: sociale zekerheid en pensioen, werk en brugpensioen in de 21e eeuw.

Samen met uw centrale hebben wij het eindeloopbaandebat op tijd voorbereid, met een Algemene Raad van het ACV eind juni 2004. Wees gerust, ik zal de ganse geschiedenis van dit megamoeilijke debat niet hernemen.

Maar gij herinnert u allen hoe eerst de regering lange tijd aan wal is gebleven en daarna ook een tijdje heeft geschipperd.
Pas in juni dít jaar zagen we een dikke nota van de minister van Werk Freya Vanden Bossche alleen – nota die wij op onze Algemene Raad van eind juni op 13 punten deden breken, onze 13 breek- en knelpunten. Daar werden wij mee naar de voorbereidende besprekingen en de onderhandelingen gestuurd.
Daarna volgde informeel overleg met de regering en discussie binnen de regering, en dat baarde op 21 september een nieuwe dunnere nota – deze keer van de regering zelf.

Over die nota hebben wij op aanwijzing van de Algemene Raad van 23 september stevig onderhandeld. Tot de laatste dagen en uren vóór 11 oktober, de beleidsverklaring van de eerste minister.
Na 11 oktober hebben wij de druk opgevoerd en samen met ABVV en ACLVB opgeroepen tot staken en manifesteren op 28 oktober. Vorige week werd gesproken en besproken tot de regering gisterochtend haar beslissingen heeft bekendgemaakt met 6 verbeteringen:
 voor jongeren worden de magere tewerkstellingsvoorstellen aangesterkt;
 landingsbanen (50+) zullen niet ontmoedigd worden met canada-dry bijdragen;
 bij de pensioenberekening straks mag een apart loonplafond zeker niet van toepassing worden op mensen die nຠin brugpensioen zijn;
 voor de beschikbaarheid na herstructurering mogen geen andere regelen gelden dan nu voor oudere werklozen;
 bovenal zullen in de loopbaan voor het brugpensioen meer periodes van tijdkrediet kunnen meetellen;
 laatst maar niet minst : de CAO’s – ook uw CAO’s – na 38 j. kunnen verlengd blijven.

Na al dat onderhandelen en praten zijn er op meerdere momenten besluiten gekomen. De meest recente dateren van gisteren. Intussen worden er teksten en amendementen gemaakt. Zelfs de specialisten geven toe het moeilijk te hebben al die besluiten vanuit die verschillende fases van onderhandeling in een duidelijke en begrijpbare tekst te gieten en uit te leggen.

Ik begrijp dan ook ACV-metaal als u voorstelt wat tijd te nemen om te informeren, zodat de mensen op de werkvloer echt begrijpen waar het over gaat en vooral de gevolgen van de genomen maatregelen kunnen inschatten. Ik weet niet hoe de Algemene Raad zal oordelen dinsdag, maar wij nemen uw voorstel zeker mee.

Er moet dus geïnformeerd, gewikt en gewogen worden. En dat wikken en dat wegen laat ik uiteraard aan u over. Maar ik durf u toch te vragen rekening te houden met de balans van de 13 breek- en knelpunten waarmee gij ons naar de onderhandelingen hebt gestuurd.

Ik heb altijd gezegd dat heel deze operatie beremoeilijk zou worden en wij wisten allen dat dit (op korte termijn) geen sociale vooruitgang zou opleveren. Ik zeg u niet dat er in het Generatiepact-laatste-versie geen vervelende ambetante punten staan. Ik zeg wel dat heel wat ambetants er niet meer in staat, en zeg zelfs dat er ook wat goeds instaat.

Ik permitteer mij de vergelijking met de 13 breek- en knelpunten samen met u door te nemen.

1. Brugpensioenen

1.1.: Eerst de conventionele. Weg is het brugpensioen enkel nog op 60 jaar. Het aantal loopbaanjaren wordt wel verhoogd, maar óók dan zal de meerderheid nog altijd op 58 jaar met brugpensioen kunnen, in 2008 en ook nog in 2012.

Het ABVV bazuinde uit dat vele duizenden brugpensioen zouden mislopen.
De waarheid is dat niemand brugpensioen zou rateren, 75 % zou nog altijd op 58 jaar kunnen, de resterende 15 % op 59 en de laatste 10 % op 60. Als u weet dat op een jaar er 3300 nieuwe bruggepensioneerden zijn, kunt u uitrekenen over hoevelen het gaat. De waarheid mag soms ook haar rechten opeisen.

1.2. De CAO’s lange loopbanen:
De 55-56-57 jaar: de oude CAO’s mits 38 jaar kunnen verlengd worden.
56 vanaf 2011,
57 vanaf 2013,
58 vanaf 2015.
Dit werd er voor u uitgehaald. Dit was tijdens de eerste
fasen van de onderhandelingen compleet ondenkbaar.

1.3. De zware beroepen
Brugpensioen kan van 58 jaar met 35 jaar dienst in geval van
zware beroepen (die nog moeten ingevuld worden,) maar in
elk geval bij wisselende ploegensystemen.

Vooral voor vrouwen met onderbroken loopbanen stelt zich het probleem van de gelijkstellingen. Tijdens de onderhandelingen wilden de werkgevers deze afbouwen, zodat een status-quo het enig haalbare was.
Na de actie van 28 oktober konden wij bekomen dit in het kader van het volgende IPA te onderhandelen. Ook voor deeltijdsen wil men dan een opening laten in die onderhandelingen. Dit wordt natuurlijk geen sinecure. Maar indien deze onderhandelingen niet lukken, dan ligt nu reeds vast dat 5 jaar kan gelijkgesteld worden, in dagen, wat een belangrijke vooruitgang is, voor deeltijds tijdskrediet (behalve voor deeltijdse landingsbanen.)

2. Herstructureringen

De herstructureringen vormen natuurlijk een gevoelig punt, maar laat ons niet kort van geheugen zijn. De bedoeling van regering en werkgevers was de leeftijden op te drijven.
Wij hebben gekozen voor het behoud van de huidige
leeftijden, zo hebben wij de mogelijkheid vanaf 50 jaar kunnen houden.

En dan is er de tewerkstellingscel. Die ligt bij velen van ons niet gemakkelijk, alhoewel de ervaringen vanuit het verleden zeker niet altijd negatief zijn. Natuurlijk, nu speelt een verplichting mee, maar zeg nu zelf. Gij zowel als ik maken mee, dat vijftigers getroffen door een herstructurering ons zeggen dat zij er liever nog enkele jaren zouden bijdoen.
Bijvoorbeeld omdat zij nog studerende kinderen hebben.
Zo’n tewerkstellingscel kan voor die mensen kansen bieden vooral wanneer de aanpak goed is. En op uw vraag haalden wij er ook uit dat wanneer een “brugpensionabele” persoon ander werk aanvaardt en het loopt mis, blijft zijn of haar recht op brugpensioen behouden. Wanneer het lukt met het nieuwe werk, blijft het supplement brugpensioen behouden voor de betrokkene. Dit recht tot behoud van het brugpensioen alleen heeft ons een week onderhandeling gekost, maar het is gelukt.
De kansen worden dus verhoogd en er hangt bij wijze van spreken een verzekering aan vast.

3. Beschikbaarheid.

En de beschikbaarheid dan? Ja, dat is een moeilijk punt.

En ik begrijp de vraag volkomen, waarom wij na zoveel jaar inzet na een herstructurering of bij een brugpensioen tot 58 jaar moeten bewijzen beschikbaar te zijn op de arbeidsmarkt. Wij hadden u graag vrijgesteld na bijvoorbeeld 38 jaar loopbaan.

Dat hebben wij niet gehaald en dat is pijnlijk. Wat wij er wel uithaalden is dat men u alleen een passende job moet aanbieden, een opleiding alleen volstaat niet en dat er eerst een verwittiging, dan pas een schorsing met uitstel, dan een tijdelijke schorsing en dan pas een definitieve schorsing kan komen. Dat is iets, maar het ergst daarbij is de psychische druk, dat is zo. Wij hadden het anders gewild. Maar wij moeten dit punt nu toch ook realistisch bekijken.

Eén, bij de oudere werklozen bestaat dat systeem al en heeft het geen noemenswaardige problemen of uitsluitingen opgeleverd.

Twee, heb toch ook wat vertrouwen in uw vakbond, in het ACV. Het opjagen van oudere bruggepensioneerden moet of kan toch geen prioriteit zijn in de arbeidsbemiddeling als er
zoveel jongeren werkloos zijn. Wij zitten toch in de beheerscomité’s van de VDAB, FOREM, BGDA en RVA. En er is toch onze dienstverlening en verdediging.
Als wij daar nu eens een punt van maken om dit goed te organiseren en op te volgen. Dan wil ik de houding van overheid en werkgevers nog wel eens zien wanneer wij goed geargumenteerde dossiers hebben.

Laten wij toch ook in onszelf geloven om dit op de efficiëntst
mogelijke wijze aan te pakken. Die waarborg moeten wij als
ACV toch kunnen geven.

4. Canada-dry (voor de nieuwe gevallen)

Wij hebben de sectorregelingen kunnen vrijstellen van
bijdragen in geval er minder dan 130 euro wordt bijbetaald
voor 55 plussers en boven de 130 euro wordt betaald zoals
bij het brugpensioen.

5. Landingsbanen

Bij landingsbanen van 1/5 tijdkrediet wordt geen bijdrage
geheven. Bij halftijds tijdkrediet in een sectorregeling wordt
geen bijdrage geheven indien enkele voorwaarden vervuld
zijn. Die twee maatregelen zijn nieuw van gisteren.

6. Fiscale discriminatie brugpensioen.

Dit hebben wij compleet opgelost en het ACV alleen, geen
andere organisatie, geen mens die hierin geloofde.
Vanaf inkomstenjaar 2005 is de maatregel weg en voor het
jaar 2004 zal men vanaf 2006 het teveel betaalde bedrag in
drie schijven terugbetalen. Dit gaat over veel geld dat terecht
terug zal komen daar waar het hoort. Over die realisatie
mogen de metallo’s bijzonder fier zijn.

7. Pensioen

Regering en werkgevers wilden een pensioenmalus voor
mensen die vroeger met pensioen vertrekken. Dit zou een
zeer negatieve maatregel zijn. Deze is van de kaart, weg.

8. Aanvullende pensioenen

De regering wou deze enkel uitbetalen op 65, de maatregel is
weg. De bedragen kunnen opgenomen worden vanaf 60.

9. Werkgelegenheid

Wij hebben op 28 oktober zwaar gereageerd tegen de
prutsmaatregelen tegen de jeugdwerkloosheid. Ik kan hier
niet in detail treden, maar wij hebben de
jongerenbanenplannen kunnen versterken en erg kunnen
bijsturen. Dat was toch ons aller vraag, niet?

10. Oudere werknemers.

Wat hing er hier niet boven ons hoofd, met maatregelen als inplacement (dwz minder loon bij aangepast werk voor een oudere werknemer): weg. Afbouw van de anciënniteitstoeslag voor oudere werklozen: weg. Lagere barema’s voor ouderen: weg en teruggebracht naar experimenten mits CAO dan nog wel.

11. Loopbaanbeleid.

Meer mensen in vorming en bedrijven die niet meedoen
zullen ervoor gesanctioneerd worden. Eindelijk.

Er komt een recht om van 55 jaar 1/5 tijdkrediet te hebben, en daarvoor telt de barrière van 5% niet en het kan al met een anciënniteit in de onderneming van 1 of 2 jaar.
Voltijds tijdkrediet boven 1 jaar blijft kunnen voor zorg,
bijscholing en opvoeding van kinderen tot 8 jaar en dat zijn
toch onze motieven voor tijdkrediet?

12 en 13. Sociale zekerheid (welvaartsvastheid en financiering.)

Verlaging van de bijdragen die tot werkgelegenheid moeten
leiden vooral voor jongeren, maar ook voor oudere
werknemers, voor ploegenarbeid en voor kennisjobs. Er zitten
positieve maatregel tussen maar ik geef toe dat ook de
werkgevers hier nog een lastenvermindering voor innovatie
uit de brand hebben gesleept.

Maar laat ons dan vooral niet vergeten wat wij hebben
gerealiseerd in de sociale zekerheid. Sommigen onder ons
beweerden voor de onderhandelingen dat dit het
belangrijkste punt voor hen was.

De welvaartsvastheid van de sociale uitkeringen: niet alleen het principe maar ook het geld ervoor is voorzien;

Wij kregen een doorbraak naar vaste andere
financieringsbronnen voor de SZ : 15 % van de opbrengst
van de roerende voorheffing, van kapitaal dus en 30 % van
de accijnzen op tabak. Na tientallen jaren een doorbraak in
een andere financiering van de sociale zekerheid zoals wij dit
in het ACV-plan vragen. Belangrijk of niet?

Durf te kijken en te vergelijken met onze 13 breek- en knelpunten.
Het is toch niet al kommer en kwel. Wij hebben de vuist van 28 oktober vertaald in praktische voorstellen en in gewijzigde regeringsbeslissingen.

Ik durf dan ook zeggen dat als geheel onze ACV-aanpak goed heeft gerendeerd. Eerst overleg, daarna actie, eerst praten dan roepen, eerst het hoofd en dan het hart en daarna de buik en de benen erbij. Het heeft dubbel gewerkt.

Maar ik moet, verdorie, ook wel zeggen dat wij de laatste weken en ook nog dagen overstelpt zijn met een geweldige diversiteit aan eindeloopbaanregelingen vanuit sectoren en ondernemingen, 1.000 bloemen blijken daar te bloeien, en al die bloemen willen niet graag verslensen vóór hun tijd.

Iedereen veronderstelt nu kennelijk van ons, confederatie, dat wij zo’n uitstekende bloemisten zijn dat al die bloemen ongemoeid en ongesnoeid kunnen blijven bloemen en dat niet één bloempje, hoe klein ook, zou sneuvelen onder het wieden en woelen van de regering.

We hebben dus een snelcursus bloemist gevolgd. En wel speciaal om te voorkomen dat die mooie bloemen van u – waarvan sommige al 20 jaar en meer bloeien – dat die mooie CAO’s van u met wortel en stengel zouden uitgeroeid worden tegen 2010. Maar wij kunnen het niet allemaal zelf. Er zal werk zijn voor u, voor uw centrale, voor militanten en secretarissen en voor de verbonden.

Nog een tip voor diegenen die in het kader van de Europese Ondernemingsraad contacten hebben met andere Europeanen, met Nederlanders bijvoorbeeld of met Duitsers. Spreek eens met hen over de plannen in België en vergelijk met wat daar bestaat of wat er voorligt.

Slotsom: wij hebben aan Verhofstadt gegeven wat Caesar toekomt – niet veel. En wij hebben aan de Metaal gegeven wat de Metaal toekomt – veel meer.

Het is aan u om te beslissen in autonomie en vrijheid zoals het hoort in het ACV maar ik ben u dankbaar dat ik het mocht zeggen.

Vriendinnen, vrienden,

Zonder de dubbele ACV-aanpak stonden we niet waar we nu staan. En vooral zonder uw aanpak had het helemaal niet gekund. Ik wil u dan ook van ganser harte prijzen en loven, huldigen en danken omdat gij de ACV-aanpak hebt verdedigd, uitgedragen en voortgestuwd. Gij hebt dat ferm gedaan ! Gij hebt uw naam alle eer aangedaan, uw faam van voorhoede, van spits, van Baliban (voor de Westvlamingen,)/ Aruna (voor de Brusselaars)/Tahité (voor de Luikenaars), enfin van de goalgetters van het ACV.

________________