han25 augustus 2006 – 12:51

Het klassieke antwoord gaat telkens weer in de richting van de nood tot ‘neutraliteitbehoud’. Dit argument wordt nu ook gebruikt door het Brusselse gemeenschapsonderwijs. ‘De scholen kunnen zich niet permitteren deze neutraliteit in gedrang te brengen’ (De Standaard, 18/8/06).

Er is hier iets wat niet klopt. Het begrip ‘neutraliteit’ zoals in dit debat gebruikt, is een seculiere waarde, ontstaan uit de confrontatie met de katholieke kerk. De secularisering en ‘neutralisering’ waren dus aanvankelijk waarden die inclusief werkten: men hoefde niet langer de katholieke leer en de kerk te volgen om onderwijs te kunnen volgen, een openbaar ambt te beoefenen enzovoort. Nu heeft men dit neutraliteitsbegrip echter overgeheveld naar een andere context en maakt men er gebruikt van om te discrimineren: het begrip ‘neutraliteit’ wordt dus als wapen gebruikt om mensen uit te sluiten in plaats van in te sluiten.

Het christendom leed aan het virus van de exclusiviteit. ‘Onze weg is de enige’, luidde het motto. Niet haar hele lichaam was besmet, natuurlijk, maar bekeringscampagnes, kruistochten, kolonisatie, … waren wel het gevolg van dit virus. Het lijkt er sterk op dat dit virus nu is overgegaan op de secularisatie. Er wordt een unieke norm vastgesteld voor een uniek subject, namelijk het seculiere subject. Andere vormen van mens-zijn worden niet aanvaard.

De laatste jaren wordt alles wat naar islam (en bij uitbreiding allochtoon) ruikt als vies beschouwd. Alles wat met islam te maken heeft, sluit men liever uit, men wil er niet van weten. Hierdoor krijgen we een socio-culturele confrontatie die in België heel duidelijk weerspiegeld wordt in vier domeinen:

• Onderwijs: “In België en Duitsland is de kloof in kennis (wiskunde) tussen allochtone en autochtone kinderen het grootst”. (http://www.socialeinnovatie.com/onderwerpen/socialeinnovatie/onderzoeken). Zijn allochtone kinderen van nature uit dommer dan Belgische kinderen? Of er is misschien iets dat die situatie creëert? In bovengenoemd rapport wordt gesteld dat de landen die sterk investeren in taalprogramma’s minder last hebben van deze problematiek.
• Tewerkstelling : België kent één van de hoogste werkloosheidcijfers onder haar allochtone bevolking in heel de Europese Unie. Het gemiddelde in Europa bedraagt 16%. In België is 23% van de allochtonen werkloos. Bijna de helft van Turken en Marokkanen is werkloos (De Tijd 9/8/06, pag. 5). Vorig jaar lag de werkloosheid onder allochtonen vijfmaal hoger dan onder Belgen (De Tijd 16-02-2005, pag. 5). Prof. Albert Martens stelt vast dat allochtonen twee tot drie keer meer tijd nodig hebben dan een autochtoon om werk te vinden. Prof. Martens: ‘Een allochtoon moet via uitzendarbeid beginnen, terwijl zijn Belgische studiegenoot snel in het ‘vaste’ arbeidscircuit geraakt. Allochtonen moeten een lijdensweg afleggen die ontmoedigend werkt. Ze raken er allebei, maar de ene neemt een exprestrein en de andere een boemel-treintje.' (De Tijd 27/5/05, pag.14)
• Racisme : België kent met 25% de hoogste tendens naar extreemrecht van heel de Europese Unie (Het Laatste Nieuws 29/3/06 pag. 59). Vorig jaar heeft een Europees onderzoek van het Europees Waarnemingscentrum voor Racisme en Vreemdelingenhaat vastgesteld dat België een stijging van 15 % kende wat anti-islamisme en antisemitisme betreft. Zo valt er het volgende te lezen: “België nestelt zich op die manier comfortabel in het koppeloton, met Groot-Brittannië, Frankrijk, Denemarken en Nederland” (De Morgen 16/2/05 pag. 5) De helft van de allochtone sollicitanten worden gediscrimineerd (Het Laatste Nieuws 8/3/05 pag. 12).
• Armoede : 5 op 10 kansarme gezinnen zijn allochtonen (Het Nieuwsblad 29/3/06 pag. 59)

De fundamenten van een samenleving moeten zo omvangrijk mogelijk zijn zodat discriminatie en intolerantie plaatsmaken voor verdraagzaamheid en integratie (geen assimilatie of aanpassing). Algemeen wordt de seculariteit gezien als ideale grondlaag om een samenleving op te bouwen. Het begrip ‘neutraliteit’ wordt dan meteen ingevuld als zou niemand nog mogen laten zien wie of wat hij is. De secularisatie zou nochtans universeler (en dus minder uitsluitend) worden als ze religieuze symbolen toelaat. Een maatschappelijke norm werkt wanneer het goede in de maatschappij bevorderd word. Het verbieden van de hoofddoek werkt de integratie alleen maar tegen en maken dat vele moslims zich niet (langer) goed voelen in de samenleving. Het probleem van de integratie van à lle etnisch- culturele minderheden zal niet opgelost worden met zulke maatregelen. Zo worden veel moslimvrouwen geconfronteerd met het niet-aanvaarden van hun geloof en dus hun mens-zijn. Voor een gelovige is aangetast worden in zijn/ haar geloof het ergste wat men kan meemaken.

Iedere leerkracht of ambtenaar moet het geloof van de Ander respecteren. Dit gebeurt niet door zich ‘neutraal-seculier’ op te stellen in de betekenis die men daar tegenwoordig aan geeft, maar wel door het aanvaarden dat de mens divers is.

Ik ben Latijns-Amerikaan (intussen Belg geworden) met christelijke roots.