Ivo De Kock (Filmmagie)06 oktober 2006 – 11:20

Dat houterige imago wordt door de documentaire AN INCONVENIENT TRUTH niet vernietigd, daarvoor zijn Gore’s grapjes wat té geforceerd, maar wel grondig bijgestuurd. Al Gore blijkt een gedreven man met een missie en een boodschap. Gewapend met zijn laptop wil hij het publiek (in zalen en nu ook bioscopen) via een veredelde PowerPoint presentatie overtuigen dat het point of no return wat betreft global warming niet meer veraf is (10 jaar schat Gore). Met kaarten, grafieken, voor-en-na foto’s (van gletsers en poolijs) en beelden van natuurrampen wijst de man die (in zijn eigen woorden) “used to be the next president of the United States” dat het pad van de onomkeerbare zelfvernietiging dringend moet worden verlaten.

Gore citeert Winston Churchill (“we bevinden ons in het tijdperk van de gevolgen”) en Mark Twain (“het is niet wà t we niet weten dat ons in de problemen brengt, maar wel wat we ten onrechte zeker dènken te weten”), gebruikt dramatische effecten (met een kraan illustreert hij de uitdrukking off the charts) om zijn thesis kracht bij te zetten en wijst op de tegenwerking van de huidige administratie (een PR-man van Bush veranderde woorden in een Nasa-rapport). “We moeten de patronen van het verleden doorbreken” zegt Gore wanneer hij wijst op onze veranderende leefomgeving (dieren, klimaat, virussen, smeltend ijs). Hij gebruikt de metafoor van de kikker die rustig blijft zitten in langzaam aan de kook gebracht water. Gore haalt familiale drama’s aan als katalysator van de eigen bewustwording. Het ongeval van zijn zoon en dood van zijn zus aan kanker (waarop vader prompt stopte met de productie van de tabaksplant) bezorgde hem een andere kijk op het leven. En het besef dat koerswijzigingen soms noodzakelijk zijn.

Gore countert ook de strategie van de overheid die de opwarmingsproblematiek als een (omstreden) theorie tracht voor te stellen (i.p.v. als wetenschappelijk feit) en er een keuze tussen economie en ecologie wil van maken. Bovendien waarschuwt hij mensen voor het evolueren “van ontkenning naar wanhoop” i.p.v. het ondernemen van acties. Met daaraan verbonden de boodschap dat “politieke wil een hernieuwbare rijkdom is” en “de oplossingen in onze handen liggen”. Het gaat immers om “een moreel probleem” dat “keuzes vereist” om “onze toekomst te verzekeren”.

Gore schittert niet in technische argumenten (zijn ‘groene economie’ wordt zwak onderbouwd) maar blinkt wel uit in het bewerken van geesten. Overtuiging, geloof en bezieling zijn cruciaal. En ook een wat naïef vooruitgangsdenken. Op dat vlak lijkt hij wat op de idealisten uit Frank Capra-films. Gore doet ook wat denken aan James Stewart en wordt door regisseur Davis Guggenheim vaak vanuit heroïsch kikvorsperspectief in beeld gebracht. De strijdende eenzaat kampt, net als die andere Amerikaanse helden in docs als Fahrenheit 9/11 en Supersize Me, tegen het establishment dat er volgens Al Gore (in Le Monde) voor zorgde dat “televisie het debat verstikte”.

Wie het vooruitgangsgeloof niet deelt zal meer waarde hechten aan ‘De Ondergang’ van geograaf en evolutionair-bioloog Jared Diamond, een boek waaruit blijkt dat niet alle beschavingen op overleven en progressie gericht zijn, maar deze doc heeft wél de verdienste een ‘ongelegen komende waarheid’ op boeiende wijze te presenteren. “Films zijn een middel om iets anders dan gepasteuriseerde informatie te serveren” stelt Gore en daar slaagt AN INCONVENIENT TRUTH wonderwel in.

Vanaf 11 oktober in de zalen.

Deze en andere filmrecensies vind je in het oktober-nummer van het maandelijkse filmtijdschrift Filmmagie.