Openingstoespraak op de achtste Doornconferentie

Wat is de Groep van Doorn?

In 1998 kwamen vakbonden uit België, Duitsland, Luxemburg en Nederland samen in het Nederlandse Doorn. Ze wilden onderzoeken hoe ze over de grenzen heen konden samenwerken rond de loonvorming. Bedoeling was te vermijden dat werknemers van die landen tegen elkaar uitgespeeld worden in een strijd om de laagste lonen.

Waarom een Groep van Doorn?

Het tijdstip van de eerste conferentie van de Groep van Doorn was niet toevallig gekozen. In 1996 werd in België de zogenaamde 'wet op het concurrentievermogen' gestemd. Voortaan moesten de Belgische lonen gelijke tred houden met de lonen in onze drie buurlanden Duitsland, Nederland en Frankrijk. De vakbonden verloren zo een deel van hun onderhandelingsvrijheid. En plots dook het gevaar op van een spiraal van loonconcurrentie tussen de vier landen. In elk van die landen wijzen werkgevers naar de inspanningen die in andere landen worden geleverd om de lonen laag te houden en zo moet ieder land steeds volgen.

Wat doet de Groep van Doorn?

“Met elkaar praten en samenwerken om te vermijden dat we tegen elkaar worden uitgespeeld werd meer dan ooit noodzakelijk,” zeggen ACV-voorzitter Luc Cortebeeck en ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw. En dat doen ze. Er is een groep van experten van de studiediensten van de vakbonden die permanent informatie uitwisselt. Jaarlijks is er ook de conferentie van de Groep van Doorn waarop vertegenwoordigers van de vakbonden uit de vier landen afspraken proberen te maken.

Wat is de formule van Doorn?

De vakbonden ontwierpen ook een instrument om te meten of er al dan niet sprake is van loonconcurrentie. Die formule bepaalt dat vakbonden bij de loononderhandelingen uitgaan van een loonstijging die gelijk is aan de som van de prijsstijging (de inflatie dus) en de stijging van de arbeidsproductiviteit.

Resultaten?

“Hoe men het draait of keert het is een baanbrekend initiatief binnen het Europees syndicalisme,” zeggen Cortebeeck en De Leeuw. Het Europees Vakverbond (EVV) was aanvankelijk een beetje argwanend. Vakbonden uit Zuid-Europa vreesden voor een vakbondsclub van de rijkste Europese landen. Maar ondertussen noemt het EVV het Doornerinitiatief een “laboratorium voor syndicale samenwerking”. Het initiatief vindt ook navolging in onder andere de metaal-, textiel en scheikundesector waar vakbonden al evenmin zin hebben om tegen elkaar op te concurreren.

Dit jaar?

De Belgische vakbonden hopen op een krachtige gezamenlijke verklaring. Dat zou een steuntje in de rug zijn als ze in november het overleg over een nieuw interprofessioneel akkoord (IPA) aanvatten. Dat IPA en de eventuele loonnorm vormt dan begin volgend jaar het kader voor de loononderhandelingen in de verschillende sectoren. Cortebeeck en De Leeuw hopen op een verbetering van de koopkracht. Zo willen ze dat het minimumloon omhoog gaat. Bij die eis kunnen ze alvast reken op de steun van John Monks, voorman van het Europees Vakverbond. “Verantwoorde loonstijgingen zijn een deel van de oplossing, niet een deel van het probleem,” liet die woensdag weten.

(foto's han soete)