Marc Maes (11.11.11): "Vrijmaking dienstensector is de inzet van WTO-top in Hongkong"

christophe12 december 2005 – 18:38

BRUSSEL -- Op de top van de Wereldhandelsorganisatie in Hongkong ligt ook het GATS-dossier opnieuw op tafel. De GATS-onderhandelingen gaan over de vrijmaking van de dienstensector. Multinationals willen toegang tot diensten als energie, transport en watervoorziening. “En dat wordt de grote inzet van Hong Kong,” meent Marc Maes van 11.11.11.

In maart 2003 betoogden vakbonden en NGO's massaal tegen de GATS (foto elke)

Mislukt hij of mislukt hij niet? Dat vragen waarnemers van de WTO zich af. De verwachtingen van de WTO-leden zijn niet hooggespannen. Volgens Marc Maes van de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging 11.11.11 kan je dat zien aan de ontwerptekst van een slotverklaring voor Hong Kong. De voorzitters van de onderhandelingen over landbouw en industriële tarieven schreven geen ontwerptekst, maar hielden het bij een verslag over de stand van zaken.

De voorzitter van de GATS-werkgroep De Mateo schreef wel een ontwerptekst. “En die tekst bevat wel degelijk voorstellen met verregaande draagwijdte,” waarschuwt Marc Maes. Het GATS – voluit Algemeen Akkoord inzake de Handel in Diensten – dateert al van 1994. Ook in dit dossier worden nationale wetten en reglementen gezien als belemmeringen voor de handel. De WTO wil die belemmeringen slopen.

“Tot nu toe werkt GATS bottom up. Dat betekent dat landen zelf mogen bepalen hoeveel diensten ze willen liberaliseren en hoe ver ze willen gaan met die liberalisering,” legt Marc Maes uit. In de ontwerptekst wordt die logica omgekeerd. “De GATS wordt op zijn kop gezet,” zegt Maes. “De Europese Unie wil absoluut die markt open wringen en deed enkele radicale voorstellen. Er moeten kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen komen en landen moeten verplicht worden om deel te nemen aan onderhandelingen.”

De kwantitatieve doelstellingen van de EU zijn inderdaad radicaal. Rijke landen zouden 85 % van hun dienstensector moeten liberaliseren. Arme landen nog altijd 57 %. “Onder druk van de ontwikkelingslanden zijn die cijfers er uit gelaten. Maar de andere voorstellen van de EU staan wel in de GATS-ontwerptekst,” aldus Marc Maes.

Haakjes
In de hoofdtekst van de ontwerp-slotverklaring staat de verwijzing naar de GATS-tekst van De Mateo nu tussen vierkante haakjes. “Dat gebeurde na lange en harde onderhandelingen. De ontwikkelingslanden willen die haakjes omdat die aanduiden dat er nog geen overeenstemming is over de tekst,” zegt Marc Maes.

Over die haakjes zal het dus gaan op de ministeriële WTO-conferentie van Hong Kong. De landen uit de Derde Wereld zullen hard moeten vechten voor de bescherming van hun dienstensector. “Het is duidelijk dat de GATS-voorstanders zich goed hebben voorbereid en dat ze hun huiswerk hebben gemaakt,” waarschuwt Marc Maes.

Maar ook voor het Westen dreigen de Europese voorstellen zware gevolgen te hebben. Vakbonden en allerlei verenigingen mobiliseren al een hele tijd tegen de uitverkoop van de openbare diensten. In Europa zelf leidde GATS tot de beruchte richtlijn-Bolkestein die de Europese dienstensector moet vrijmaken.