Indymedia.be12 maart 2007 – 20:31

De onwetendheid van de Amerikaanse burgers is niet verwonderlijk. “Als alles wat wij, journalisten, zien, ook op tv te bekijken zou zijn, zou niemand nog ooit een oorlog steunen,” schreef Robet Fisk kort voor het begin van de oorlog tegen Irak. Hij moest terug denken aan de oorlog van 1991. De Britse tv-zender ITV filmde wilde honden die lijken van Iraakse slachtoffers aan stukken scheurden. “Just for the record,” zei de cameraman verontschuldigend. Hij wist dat de gruwelijke beelden nooit het scherm zouden halen.

Geen officiële cijfers
De Amerikaanse regering beweert zelf geen cijfers te hebben. “Het Ministerie van Defensie houdt geen uitgebreide of gezaghebbende telling van Irakese doden bij,” zegt Greg Hicks, woordvoerder van het Pentagon. De Iraq Study Group (ISG), de adviescommissie onder leiding van voormalig minister van Buitenlandse Zaken James Baker, lijkt te twijfelen aan die bewering. In haar rapport van december vorig jaar spoorde ISG de Amerikaanse regering aan om de cijfers over Iraakse slachtoffers niet langer te minimaliseren in een poging om haar eigen falen te verhullen.

Nochtans gaf het Pentagon eind oktober 2005 toch cijfers vrij. Al voegden ze daar meteen aan toe dat ze pas op 1 januari 2004 waren beginnen tellen. In die periode noteerde het Pentagon 26.000 Iraakse doden, zowel burgers als veiligheidspersoneel. De telling gebeurde aan de hand van incidenten gemeld door eenheden van de coalitietroepen. De coalitietroepen in Irak gaven zelf een cijfer vrij van 117 doden per dag voor de periode mei 2005 tot juni 2006.

Ook de Iraakse overheid houdt geen officiële cijfers bij. Op 10 november 2006 gaf de minister van gezondheid wel een schatting vrij van 100.000 tot 150.000 doden sinds het begin van de oorlog, gebaseerd op cijfers van ziekenhuizen en mortuaria. Per dag zouden er volgens het ministerie 70 tot 80 doden vallen.

Alternatieve bronnen dan maar
Wie dus wil weten hoeveel dodelijke slachtoffers de oorlog en de Amerikaanse bezetting maakten, moet op zoek naar alternatieve bronnen. De meest geciteerde bron is in dat geval Iraq Body Count (IBC). Deze Britse NGO heeft een online teller van Iraakse burgerslachtoffers. Op 9 maart 2007 rapporteerden zij minimum 58.268 tot maximum 64.052 doden na de invasie op 18 maart 2003. IBC baseert deze cijfers op tellingen van doden die vermeld worden in de mediaverslaggeving en op cijfers die vrijgegeven worden door ziekenhuizen en mortuaria en in beperkte mate op cijfers van NGO’s.

Spraakmakend waren de cijfers van het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift The Lancet. Dat publiceerde in oktober 2006 de resultaten van een onderzoek van de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health in Baltimore en de School of Medicine, Al Mustansiriya University in Bagdad. Dit onderzoek vergeleek het huidige sterftecijfer in Irak met dat van voor de invasie. Door extrapolatie konden de onderzoekers zo berekenen dat er sinds de invasie in 2003 zo’n 654.965 extra doden zijn gevallen, waarvan 601.027 door geweld. Dit cijfer komt neer op 2,5 % van de totale bevolking.

De kloof tussen dat resultaat en de cijfers van Iraq Body Count is volgens The Lancet verklaarbaar. Ook bij eerdere conflicten zoals de burgeroorlog in Guatemala zorgden de twee methodes voor cijfers die ver uit elkaar liggen.

Iraq Body Count baseert zich op cijfers in de media en naar eigen zeggen ook op cijfers van mortuaria en ziekenhuizen. Het grote probleem bij deze tellingen is dat veel slachtoffers niet geteld kunnen worden. Zo worden talloze doden niet aangegeven bij de overheden, uit schrik voor repressie. In sommige wijken durft de politie gerapporteerde moorden niet onderzoeken, uit angst zelf om te komen. En vele doden passeren nooit langs een ziekenhuis of mortuarium, maar worden meteen begraven.

De directeur van het centraal mortuarium in Bagdad, dokter Abdul-Razzaq al-Obaidi, vertelde in een interview met de Taipei Times dat er in zijn lijkenhuis alleen al 60 slachtoffers van geweld per dag worden binnengebracht. In oktober 2006 telde hij in totaal 1600 slachtoffers.

Ook de Verenigde Naties voerden trouwens een telling uit op basis van cijfers van ziekenhuizen, mortuaria en gemeentebesturen. Hierbij bekwamen zij voor 2006 alleen al een cijfer van 34.452 slachtoffers.

Wat het totale aantal slachtoffers ook moge zijn, alle instanties zijn het over één ding eens: sinds de invasie is het aantal doden in Irak zeer sterk gestegen.

Kort:
Iraaks Ministerie van Gezondheid: 100 à 150.000
Iraq Body Count: 58.268 tot 64.052
The Lancet: 601.027
VN: 34.452 in 2006 alleen

Verder lezen:
Het rapport van de Iraq Study Group
Iraq Body Count

(Dit is het eerste artikel in een reeks over Irak. Het Irak-rapport werd bijééngeschreven door Grégory, Christophe, Yannick, Tom, Keltoum, Christophe, Thierry, Paul, Marc-Antoon en Gilles)