han06 januari 2006 – 16:56

De wervingsstopsoap
Wegens budgettaire moeilijkheden (sic) moest er langs alle kanten bespaard worden, en hoe kan dat zonder veel politiek moeilijke keuzes te moeten maken betreffende het snoeien in het eigen beleidsdomein?
Juist: door een algemene blinde maatregel te treffen: besparen op de personeelsuitgaven, en een wervingsstop in 2005.
Volgens de Vlaamse Regering zijn er ambtenaren teveel. Deze bewering is puur natte vinger werk, en berust op niets. Tot op vandaag beschikt men niet over correcte cijfergegevens om deze bewering te staven!? (Hoewel de vakbonden maanden hebben gesmeekt om cijfers te krijgen) Het doet vermoeden dat dergelijke politieke uitspraak enkel is ingegeven vanuit vooroordelen. Blijkbaar neemt de Vlaamse Regering een humoristische reeks als “De collega’s” nog steeds voor realiteit. En het staat bij de publieke opinie ook sympathiek om de ambtenarengroep te treffen.
Alleen: ook de voorbije jaren was er al serieus bespaard op de werkingskredieten (en dus ook op het personeel). Deze bijkomende wervingsstop was voor vele diensten een brug te ver: noodzakelijke opleidingen werden stopgezet; bossen werden niet meer onderhouden; premies aan de meest behoeftigen werden te laat uitgekeerd…
Gevolg: voor het eerst sinds het ontstaan van de Vlaamse Gemeenschap staakte het personeel, maar u lachte deze actie meewarig weg en begreep niet de ernst van de situatie.
Ten gevolge van de stakingsdag op 25 maart 2005 moest de regering enigszins terugkomen (of deed alsof) op haar ondoordachte beslissing over de wervingsstop, maar het kwaad was geschied en de negatieve toon gezet.
Na de stakingsdag werd via een gemeenschappelijke verklaring overheid-vakbonden een nieuwe start genomen, en met het wachten op de meerjarenbegroting als zoethouder. Al snel bleek dat de geest en de letter van deze gemeenschappelijke verklaring door de politieke overheid werd uitgehold. Om maar twee voorbeelden te vernoemen: de geldelijke middelen die vrijkomen door het uitdoven van de uitstapregeling bij het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap worden niet gebruikt voor het invullen van de personeelsplannen, zodat ook het principe “geen groei, geen snoei” door de overheid naar believen kan ingevuld worden.
We krijgen geen open en eerlijke informatie over de opbrengsten van de besparingsoperaties op de kap van het personeel. De vakbonden voelen zich belazerd. In oktober werd dan ook op onze vraag de vaste opvolging van het gemeenschappelijk akkoord van de agenda van het onderhandelingscomité gevoerd.
Het bleef toch bij een nodeloze welles-nietes discussie.
De vertrouwensbarometer kwam hiermee sterk onder druk.

Beter bestuurlijk beleid (BBB)
Een never ending story: op 1 januari 2006 is het eindelijk zover: BBB wordt geboren.
Deze hervormingsoperatie is ontsproten in het brein van de toenmalige paarse regering tijdens een cafébabbel in 1999. Ondertussen enkele jaren verder heeft het hervormingsproject grotendeels aan geloofwaardigheid verloren. Het is zeker niet de fout van de ambtenaren dat deze herstructurering er kwam met de snelheid van de processie van Echternach. Het is veeleer te danken aan de politici die bleven talmen en persoonlijke (politiek gekleurde) klemtonen wilden leggen waarbij het beter bestuurlijk beleid niet direct de hoofdprioriteit was. Met de wissels van bevoegde ministers was het mogelijk dat de inhoud van oprichtingsdecreten totaal van koers wijzigden.
In gans deze hervorming was de betrokkenheid van de ambtenaren slechts een randvoorwaarde. De communicatie met de vakbonden bleef karig (een paar uitzonderingen niet te na gesproken).
De huidige Vlaamse Regering kreeg dan ook een draak van een erfenis, en de taak om alles op de rails te zetten, wou ze haar belofte in het regeerakkoord kunnen nakomen.
ACV Openbare Diensten heeft van bij het aantreden van deze Vlaamse Regering gevraagd naar een duidelijk en realistisch tijdspad, maar tevergeefs. Waar men de voorbije jaren vooral theoretisch is bezig geweest met het uittekenen van structuren, missies en taken komt nu de praktijk met de personeelsaangelegenheden (toewijzing van personeelsleden, personeelsstatuten, syndicale overlegstructuren, arbeidsreglementen,…).
Met andere woorden: er is duidelijk sprake van een vroeggeboorte: de contouren of verpakking zijn er, maar de uiteindelijke invulling kent nog veel hiaten. BBB en feit? Het aantal beleidsdomeinen, departementen, IVA’s en EVA’s ligt vast: de interne structuur is veelal nog een onbeschreven blad. BBB een feit?
De topambtenaren wacht de grote uitdaging om nu alles in goede banen te leiden en de boetiek draaiende te houden. De beslissing over de herplaatsing van de leidend ambtenaren heeft blijkbaar veel – heel veel – politieke energie opgeslorpt, en dan nog zijn op dit moment bij de start van BBB vele plaatsen niet ingevuld. BBB een feit?
Wat ons het meeste zorgen baart is de wetenschap dat de praktische invulling van de vroegere personeelsdiensten haast nergens bepaald is: in heel het verhaal is de invulling van de management ondersteunende diensten (MOD’s) nog onontgonnen terrein. Wat er met het personeel gaat gebeuren is een syndicale bekommernis, maar geen politieke prioriteit. BBB een feit?
En wie gaat het beter bestuurlijk beleid in de praktijk moeten waarmaken? Wie gaat de tevredenheidsonderzoeken en vertrouwensbarometers moeten ondergaan? Juist: het personeel.

Gefaseerd raamstatuut
Met BBB moet er ook een nieuw personeelsstatuut komen voor de personeelsleden van de departementen, IVA’s en EVA’s. De discussie over het raamstatuut kent ondertussen een hele voorgeschiedenis. De vorige regering heeft eind mei 2004 nog een poging gedaan om de onderhandelingen af te ronden. ACV Openbare Diensten heeft toen geweigerd om een protocol te sluiten omdat het ging om een onvolledig raamstatuut (belangrijke delen uit het statuut werden niet afgewerkt: administratieve loopbanen en geldelijk statuut) zodat de rechtszekerheid voor het personeel wordt ondergraven. De Raad van State heeft in haar advies toen bevestigd dat dergelijke werkwijze de rechtszekerheid niet dient.
Omwille van voor ons nog onduidelijke redenen – tenzij politieke prestige – kon de Vlaamse Regering niet wachten tot ook de ontbrekende stukken van het statuut uitgeschreven waren. Opnieuw werd gekozen voor een gefaseerde of onvolledige aanpak van het raamstatuut. Met alle gevolgen van dien. De rechtspositieregeling van het personeel wordt onoverzichtelijk. Onder meer om deze redenen heeft ACV Openbare Diensten als enige vakbond consequent een protocol van niet akkoord getekend.
Naar onze mening is het raamstatuut immers pas echt nodig als BBB op volle toeren draait, en in de praktijk is dat nog lang geen feit. Tot zolang kon men zich perfect verhelpen met een hier en daar gewijzigd VPS en Stambesluit.

Budgettaire enveloppe voor het sectoraal akkoord 2005-2006 ondermaats De Vlaamse Regering heeft in haar meerjarenbegroting een budgettaire enveloppe voorzien van 18 mio euro voor een sectoraal akkoord voor de ambtenaren over de periode 2006-2009. Volgens onze berekeningen betekent het concreet 758 euro per voltijdse equivalent, of jaarlijks 151 euro per VTE. Ter vergelijking: voor de witte sector heeft dezelfde regering 2.317 euro per personeelslid over. Idem voor de CAO onderwijs.
Het jaar 2005 bestaat blijkbaar niet voor de Vlaamse Regering, en men is ook niet bereid hiervoor een budgettaire compensatie te voorzien.
Wij kunnen begrip opbrengen voor de budgettaire situatie van de Vlaamse Regering, en vragen slechts 4,5 mio euro surplus voor het jaar 2005 waardoor het totaal bedrag van de budgettaire enveloppe 22,5 mio euro zou worden. Maar zelfs dat blijkt onbespreekbaar en teveel gevraagd. In vergelijking met andere sectoren blijft de enveloppe dan nog ondermaats. Het getuigt van weinig respect voor het personeel.
We zwijgen dan nog over de niet of onvolledige uitvoering van een aantal belangrijke zaken uit het vorige sectoraal akkoord 2003-2004 (en zolang ze niet worden uitgevoerd kosten ze ook geen geld): het dossier normalisatie langdurig contractuelen dat bij velen verwachtingen heeft geschapen; zelfs de realisatie van een eigen voorstel van de overheid om een medische check up te voorzien voor de personeelsleden vanaf 50 jaar loopt in de praktijk niet van een leien dakje. En we gaan het ook niet hebben over de aanpak en het resultaat van de hernieuwing van het contract voor de hospitalisatieverzekering. Zo is het natuurlijk niet moeilijk voor de minister van financiën om de redder des vaderlands te spelen op vlak van de begroting.

Huisvestingsmigratieplan en Anders Werken
De herhuisvestingsplannen in het kader van BBB beginnen ook meer en meer te gelijken op een heuse besparingsoperatie. Onder het mom van ‘Anders Werken’ of ‘Duurzaam Werken’ wordt serieus bespaard op kantoorruimte. In de praktijk is er geen sprake van satellietkantoren en blijft de mogelijkheid van telethuiswerken beperkt tot een aantal projecten.
De betrokkenheid van het personeel bij al deze plannen kan beter.

Hoopvol naar 2006?
Zoals u merkt, mijnheer de minister-president, is het voorbije jaar voor de Vlaamse ambtenaar alles behalve positief verlopen. Het kan niet moeilijk zijn beter te doen in 2006.
De ambtenaren van de Vlaamse Gemeenschap kijken hoopvol naar 2006!
2006 een jaar vol verwachtingen: openheid, eerlijkheid, respect, dialoog, solidariteit, sociale vrede,…
2006 een jaar met nieuwe uitdagingen: BBB.
Het ACV Openbare Diensten wil hieraan constructief meewerken en een loyale partner zijn en blijven.
“Wat we zelf doen, moeten we beter doen”, zei ooit een vooraanstaand Vlaams minister. Welnu, wat de Vlaamse ambtenarij betreft is Vlaanderen daar het voorbije decennium zeker in geslaagd: in allerlei vergelijkende studies komt de Vlaamse overheidsadministratie er uit als degelijk en performant.
Wil de Vlaamse Regering te koop blijven lopen met haar verwezenlijkingen dan heeft zij een doeltreffend uitvoerend apparaat nodig. Dat vraagt een degelijk personeelsbeleid met de nodige logistieke ondersteuning.
Het pleidooi van het VBO, daarbij gretig gevolgd door één van uw regeringspartners, om in het ambtenarenbestand drastisch te snoeien, staat daar haaks tegenover, en kan op termijn en uit eigen VBO-belang alleen maar leiden tot de privatisering van een aantal broodnodige maatschappelijke overheidstaken.
Tot welke sociale gevolgen een dergelijke politiek leidt, kan u ten overvloede vaststellen in enkele ons omringende landen!
De vraag is of uw regering wil investeren in een modern Vlaams overheidsapparaat?

Hoogachtend,
Namens het ACV Openbare Diensten – Vlaamse Gemeenschap,

Ann Vermorgen