hannes coudenys07 februari 2006 – 10:13

Het begint allemaal met illustraties voor een kinderboek over de profeet Mohammed. In september van vorig jaar zoekt de Deen Kaare Bluitgen contact met de pers nadat hij geen illustrator kan vinden voor zijn kinderboek over Mohammed. De tekenaars weigeren keer op keer omdat volgens de moslimgemeenschap Mohammed niet mag worden afgebeeld. De tekenaars zijn bang voor de eventuele reactie van de moslims.

De redactie van het rechts-liberale dagblad Jyllands-Posten - met een oplage van 700000 exemplaren de grootste krant in Denemarken - vindt dit merkwaardig en schrijft er een artikel over. Ook vragen ze aan veertig illustratoren een cartoon van Mohammed voor de krant te tekenen. Achtentwintig tekenaars weigeren, twaalf gaan op het verzoek in en leveren een spotprent in die is gebaseerd op de actualiteit. De cartoons verschijnen op 30 september van vorig jaar. Onmiddellijk komt er protest en ontstaan er spanningen tussen moslims en de Deense gemeenschap. Verschillende imams eisen een verontschuldiging van de krant. De Jyllands-Posten wil dit niet doen en beroept zich op het recht van de vrije meningsuiting.

De problemen beginnen pas goed wanneer een delegatie van Imams naar het Midden-Oosten trekt met de afbeeldingen nadat hun klachten geen gehoor krijgen bij de Deense regering. De Deense premier Rasmussen kiest de kant van de Jylland-Posten.

Op hun rondreis door het Midden-Oosten nemen ze naast de 12 cartoons ook nog een aantal duidelijk racistische cartoons mee die volgens hen ook in de Deense krant zijn verschenen. Het protest laait op en de cartoons verschijnen nu ook in andere Europese kranten wat de woede bij de moslims nog doet versterken.

Saoedi-Arabië haalt z’n ambassadeur terug uit Denemarken en er komt ook een boycot tegen Deense producten in verschillende islamitische landen. De spotprenten hebben zo ook invloed op de beurs in Kopenhagen die het duidelijk minder goed doet.

Moslims over de hele wereld komen op straat om hun protest te tonen en de internationale media springen als één blok op dit heikele thema. Begin februari publiceren ook in Frankrijk, Spanje, Italië, Duitsland en België kranten en tijdschriften de bewuste cartoons. Sommigen uit solidariteit met hun Deense collega’s, anderen om hun lezers te tonen waarover het gaat.
De meningen zijn overal verdeeld. Kan dit of kan dit niet?

In Frankrijk wordt de hoofdredacteur van France-Soir ontslaan na het verschijnen van de bewuste cartoons en in Jordanië worden twee redacteurs gearresteerd nadat ze de spotprenten in een populaire krant publiceerden. Op steeds meer plaatsen lopen de demonstraties uit de hand: er wordt een bom gegooid naar het gebouw van de Europese Unie in Gaza en er wordt brand gesticht in de Deense en Noorse ambassade in Damascus (Syrië).

De Deense premier Rasmussen spreekt begin februari met 76 ambassadeurs uit vooral Arabische landen en probeert de gemoederen wat te bedaren maar excuseert zich niet. De regering kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de uitlatingen van een krant die dan ook nog het recht van vrije meningsuiting bezit. Dat moet gerespecteerd worden zegt de premier. Ook de Europese Unie schaart zich achter dit standpunt.

Op 5 februari maakt de escalatie van het protest z’n eerste slachtoffers. In het Libanese Beiroet komt een man om het leven wanneer hij uit het raam van een brandend gebouw springt en in Afghanistan opent de politie het vuur op een groep demonstranten waarbij drie mannen dodelijk geraakt worden en zes gewonden vallen. In Somalië komt een jongen van 14 om bij een confrontatie met de politie.

De laatste weken is duidelijk gebleken dat de ‘onschuldige’ cartoons een druppel teveel waren voor veel gelovige maar ook niet-gelovige Moslims en het debat is dan ook overal in alle hevigheid losgebroken. Voorvechters van de vrije meningsuiting boksen op tegen mensen die zich in hun geloof gekwetst voelen. Ook in België is een hele discussie op gang gekomen. De moslim-executieven verdedigen de protesten en vinden de cartoons racistisch en maant de media aan hun verantwoordelijkheid te nemen.

In Brussel komen afgelopen zondag 4000 mensen op straat en voorlopig lijkt het protest nog niet geluwd.