Leen13 november 2007 – 11:13

In het openingswoord gaf VOK-voorzitster Kitty Roggeman toelichting bij het thema: ‘Werk is nog steeds een belangrijk middel tot emancipatie en financiële onafhankelijkheid, maar er is nog steeds veel ongelijkheid.’

Even later nam stand-up comedienne Veerle Malschaert (beter bekend als ‘Carla van Flikken’) meteen een aantal hardnekkige clichés en vooroordelen over vrouwen en werk op de korrel. ‘Gij zijt een vrouw én gij zijt grappig?’. Ook het huidige overheidsbeleid werd op het satirische zweepje getrakteerd: ‘Vluchtelingen? Activeer die mensen toch met een job ‘die bij hen past’, koerier of postbode of zo. Die mensen zijn toch gewoon van op de baan te zijn!’ En wat met de suggestie in TeamTime om af en toe een ‘vergadering over de taakverdeling’ in te plannen? ‘Moet ge als alleenstaande moeder dan met uzelf vergaderen?’ vroeg ze zich af.

Workshops - What's in a name ?
Dat alleenstaande moeders zich door de overheid niet altijd gesteund weten, bleek niet eens zo uit de lucht gegrepen. In het debat ‘M/V United’ - waarvoor minister Van Brempt zich erg tekenend liet vertegenwoordigen wegens de combinatie ‘vrouw en zwangerschap’ - luisterde een bomvolle zaal naar het verhaal van twee alleenstaande moeders. Zij zijn voor alle zorgtaken binnen het gezin op zichzelf aangewezen. De door de overheid gestimuleerde uitbesteding van huishoudelijk werk of kinderzorg, is vaak niet haalbaar voor alleenstaanden, omdat hun netwerken en inkomens vaak half zo groot zijn als in twee-oudergezinnen. ‘En als je dan zo’n boekje leest’, zei één van de moeders verwijzend naar TeamTime, 'dan voel je je nog slechter. Dan denk je: ben ik hier een uitzondering of zo?’ Het kan een wenk zijn naar de makers.

In de workshop ‘Moeder waarom werken wij?’, werd een driekoppig panel gevraagd ‘luidop te dromen over werk in hun ideale wereld’. Magda Miechielsens (Onderzoekshuis), Katrijn Vanderweyden (arbeidssociologe, SERV) en Ann Snick (Flora) schetsten hun drie persoonlijke maar zeer verschillende Utopia’s’. Op het publiek leek vooral het Utopia van Ann Snick indruk te maken, een wereld waarin ‘werk’ een veel ruimere definitie krijgt dan de gangbare: ‘een uitsluitend economisch gemotiveerd synoniem voor betaalde arbeid, een job dus’. Er gebeurt volgens Snick ontzettend veel waardevol en noodzakelijk werk, dat economisch niet gevalideerd wordt en daarom niet eens de naam ‘werk’ krijgt. Dezelfde analyse wordt overigens gemaakt in het jongste boek van Jan Blommaert, ‘De crisis van de democratie’.

Dat niet iedereen het belang inziet van een dergelijke verbreding van het ‘werk’-discours, bewees Magda Michielsens in haar optreden als ‘realpolitica’. Zij meende dat dergelijke ‘grote’ denkoefeningen weinig zin hebben. ‘Er moet vertrokken worden van het economische en becijferbare, van wat in de realiteit economisch mogelijk is’, vond ze, hierin bijgestaan door een deel van het talrijk opgekomen publiek. De organisatrice besloot dan ook terecht ‘dat dromen jammer genoeg moeilijk blijkt te zijn vandaag’.

In andere, simultane workshops ging aandacht uit naar de problemen van vluchtelingen en migranten op de arbeidsmarkt. Ook over het activeringsbeleid van minister Vandenbroucke werd in zijn persoonlijke aanwezigheid gedebatteerd. Daarbij lieten zelfs de muren van zich horen met slogans van het intelligentere genre, want ‘Wie poetst bijvoorbeeld het huis van de poetsvrouw?’

Kunst en entertainment
Ook voor de bezoeker die het niet zo op workshops begrepen heeft, was er een ruim en gevarieerd aanbod. Doorzetters konden de gutsende regen trotseren voor een geleide wandeling over de Gentse vrouw door de eeuwen heen. Documentaireliefhebbers konden zich gezellig nestelen in de donkere nok van de Vooruit voor een vertoning van ‘In beeld: vrouwen getuigen over leven en werk’ (SAMV, Victoria Deluxe, Flora vzw). Kunstliefhebbers en andere aanwezigen liepen het risico te vallen over allerhande kunstobjecten in gangen en op overlopen. Vooral de interactieve installatie van Gabriëlle Cleuren, Kunst Komt!, sprong in het oog en kon op een hoop ‘medewerkers’ rekenen. Mensen die de benen eventjes wilden strekken, konden terecht in cursussen buikdans en Jamaïcaans dansen. Muzikale talenten konden hun ei kwijt in de Djembé-klas. De Balzaal was voor de gelegenheid tot een grote, interactieve standenmarkt omgedoopt. Zeer diverse organisaties die op één of andere manier met of voor vrouwen werken, hadden er een stand: van een serviceclub tot een organisatie voor economische vluchtelingen. Ook (vrouwenwerkingen van) vakbonden en politieke partijen waren goed vertegenwoordigd. Alleen bij het Vlaams Belang zijn de dames klaarblijkelijk voldoende geëmancipeerd.

Ook op de Vooruit-podia (Theaterzaal en Domzaal) was het zelden stil. Een leuk initiatief was de modeshow ‘Originele Werkkledij’. De vrouwen van vzw Marianne (ontwerp) en de jongeren van Pöskuder vzw (défilé) maakten uitgerekend van het fenomeen modeshow een maatschappijkritisch instrument. ‘De Klokrondjurk’ was bijvoorbeeld een kleed annex levensgrote GSM, ‘een cadeautje van de baas om 24/7 bereikbaar te zijn’.

Goed bedoeld maar weinig inspirerend was het optreden van Venus, een groepje jongedames dat vrouwelijke R&B ten beste brengt. Choreografisch bleven heel wat mogelijkheden onbenut, en waar was de attitude bij een songtekst als ‘You got no manners, you got no self respect?' Onervarenheid? De leeftijd? Of wie weet, een gebrek aan vrouwelijke rolmodellen in dit agressiever klinkende soort R&B ?

Ronduit hilarisch was het optreden van het vrouwenkoor ‘De Valse Teefjes’. Begeleid door een vrouwelijk kwartet (gitaar, accordeon, viool en een kolossale tuba!) brachten deze straffe madammen eigen bewerkingen van bekende nummers in bijzonder sappige dialecten. Opener was ‘Skoên lieke veur oi’, vrij naar het kleine meesterwerkje van Bram Vermeulen. Het onbetwiste moment suprême was de bewerking van CCR’s ‘Rollin’ on the river’. ‘Solden in de Veldstraat’ werd dan het droevige relaas van Rita en haar ultieme soldenreis naar de Gentse veldstraat waarvan zij nooit meer zou wederkeren. Als kers op de taart brachten de Teefjes onder het motto ‘dier en werk’ twee van hun pendanten uit het dierenrijk létterlijk ten tonele. Ongelofelijk hoe twee kwispelende keffers een zaal kunnen doen schateren door zich simpelweg op een podium te vertonen.

Schateren deed ook de Domzaal bij momenten. Voor de gelegenheid waren stand-up comedien(ne)s Öznur en Youssef te gast. Öznur, de eerste Turkse stand-up comedienne, maakte er een zeer te smaken partijtje clichéslingeren van. ‘Ik ben Turkse (stilte), maar ik ben uiteindelijk toch goed terecht gekomen (stilte), want ik werkte tot voor kort aan de KUL (stilte), niet als poetsvrouw nee (lange stilte), in de cafetaria (collectief gebulder).’ Ook bepaalde Turkse gewoontes werden uitvergroot. Zo maakten Öznur en de Turske aanwezigen publiekelijk de confessie dat ‘de Turkse vrouw verslaafd is aan javel.’ Ook moeder Öznur testte het spul veelvuldig op haar erg bleekhuidige dochter, want ‘moete integrere. Moete ook witte kindjes ebbe’ Ook Youssef, de Marokkaanse acteur bekend van ‘De Rechtvaardige rechters’ en ‘Los’, hield de zaal volledig in zijn greep, met tekst en toneelspel vol groteske clichés. Bijzonder geestig was zijn conversatie met de vader van een Vlaamse ex-geliefde. De vader vraagt ‘Hebt gij nen job?’ ‘Jaja, ik ben…straathoekwerker. Soms op deze hoek, dan op die daar, en ik wissel veel van plaats.’ ‘En uw vader, heeft hij nen job?’ ‘Jaja, die heeft een eigen zaak (stilte). Ze komt morgen voor.’

De avond werd afgesloten met een totaalspektakel, ‘Women in (E)motion’, op het podium van de theaterzaal. Het spektakel was een unieke creatie voor de Vrouwendag, de choreografie het werk van Marc Bogaerts. De Japanse percussie van de dames van Feniks Taiko werd gecombineerd met disciplines uit dans, zang en de artistieke wereld. En wie dan nóg energie over had, kon terecht in de balzaal voor een Europees dansfeest, ‘Van Björk tot Tarkan’.