[Fotoreportage] De mensen van Doel
[Fotoreportage] De mensen van Doel
Erik13 december 2007 – 23:09
Doel dorp, een deelgemeente van Beveren. Een dorp dat ligt ingebed tussen enerzijds de havenindustrie en anderzijds de kerncentrale. Over Doel is al veel gezegd en geschreven. Maar wat is er eigenlijk allemaal gaande in dit dorp? Hoe staan de oude Doelenaars tegenover dit alles? En de “nieuwe” bewoners van dit dorp tegenover dit alles?
Tekst: Fototrekster
Foto's: Erik
Erik en ik beginnen aan een speurtocht naar verschillende meningen en visies in dit mooie polderdorp. Als eerste in een (hopelijk) lange reeks, komen we Frie Lauwers op ons pad tegen.

Frie woont hier bijna 2 jaar. Haar vader was van deze kanten, ze is altijd al polderkind geweest. Ze volgde het dossier rond Doel dorp al langer op en deed haar aanvraag om hier te mogen komen wonen 4 jaar geleden. Ze heeft dus 3 jaar op een toewijzing moeten wachten, alhoewel Doel dorp leeg stond.
Frie, wat is hier allemaal gaande? Waarom moet Doel dorp weg?
"Er is beslist dat Doel dorp weg moet als het Saeftinghedok er komt. Het bestaande Deurganckdok vormt geen bedreiging voor Doel dorp, hinder hebben de Doelenaars er niet van en het Saeftinghedok komt er wellicht nooit. Het is begonnen met wat men een “beslist beleid “ noemt, uitgaande van minister Kris Peeters. Einddatum 31 augustus 2009. Doel wordt dan een industriezone voor Antwerpen, voor het geval Antwerpen het ooit mocht nodig hebben."
Vreemd genoeg hebben mensen hier hun huizen vrijwillig verkocht aan de maatschappij, op een uiterst slimme manier gemanipuleerd door de sociale bemiddelaar. Jonge mensen (die voor grote afbetalingen stonden) werd verteld dat, indien ze niet verkochten, hun huizen niks meer waard gingen zijn en ze dus nooit meer een ander huis zouden kunnen kopen.
Er werd hen voorgehouden dat de school ging sluiten, er geen winkels meer zouden zijn, dus ook geen dokter of apotheker, dat er geen bussen meer zouden rijden enz. Ouderen werd verteld dat, indien ze niet verkochten, er geen geld meer ging zijn voor verblijf in een rusthuis zodat de kinderen ervoor zouden moeten opdraaien. Er werd een wig gedreven in het dorp. Er ontstonden huishoudelijke burenruzies. Ruzies alom tussen wie wel en niet wilde blijven, en dit heeft geleid tot hartinfarcten, echtscheidingen of moeilijkheden in het huwelijk, verdrietige kinderen en zelfs tot zelfmoord.
De huizen werden verkocht aan de maatschappij, de manier waarop is beneden alle pijl,… De maatschappij is eigenaar van de meeste huizen in Doel. Ze zijn ook lang blijven leegstaan, gekraakt, gevandaliseerd, dit was ook de bedoeling. De druk op de op de maatschappij werd wat moeilijk, dus hebben ze huizen beschikbaar gesteld onder een contract van zakelijk recht, dus geen huurcontract. De andere huizen zijn eigendom of waren altijd eigendom van de huisvestingsmaatschappij, en die verhuren aan mensen, dikwijls gestuurd door het OCMW.
In Doel wonen nog mensen die geweigerd hebben om te verkopen, ik geloof nog een 7-tal. Er zijn ook oude Doelenaars die hun huis verkocht hebben aan de maatschappij, maar er wel in zijn blijven wonen, die krijgen geen contract (vraag me niet waarom) en zijn dus nu de krakers. Een deel mensen betalen een vergoeding van zakelijk recht (zoals ik) en een deel huurt van de rechtmatige eigenaar hier: de huisvestingsmaatschappij. En af en toe zit hier nog iemand stillekes en verdoken kraker te wezen."
Op een gegeven moment ben je in de strijd gevlogen, en nog steeds. Wat heeft bij jou de aanzet gegeven? Wat is jou drive?
"Ik kan absoluut niet tegen onrechtvaardigheid en nog veel minder tegen een overheid of een machtsgroep die met niet geziene arrogantie zelf zijn eigen wetten overtreed. Doel is nog steeds woongebied,men breekt niet zomaar woningen af die in orde zijn of waren. Ik heb hier al de meest waanzinnige dingen meegemaakt. Verderop staat een appartementsgebouw en stond een klein huisje. Op een gegeven moment heel vroeg in de ochtend (ik was aan het wandelen met mijn hond) hebben ze het kleine huisje gewoon gesloopt. Het appartementsgebouw,daar hebben ze met 2 kranen de ramen uitgeduwd. Ik kan moeilijk beschrijven wat je dan voelt. Een vreemde combinatie van onmacht,ongeloof en woede,pure woede. Volgens de overheid past dit in het zogenaamde uitdoofbeleid, huisje leeg, vandaliseren, de tijd doet de rest weg, en het ondersteund het imago. Doel is een spookdorp, hoe eerder weg, hoe beter… en, … dat is ook zo erg: ze vinden dat we hierover blij moeten zijn….
Recent werd een proces tegen de afbraak van een groot aantal huizen gewonnen, eigenlijk is het een vergiftigd geschenk. Aan de ene kant goed zo, eindelijk een stop aan de arrogantie van de overheid die straffeloos alle wetten overtreed, maar aan de andere kant, een reeks huizen die gewoon verder gevandaliseerd worden, zodat men ze uiteindelijk toch zal moeten slopen, …"

De krakers. Velen zijn vertrokken,een deel is gebleven. Hoe komt dit?
"Diegenen de gebleven zijn, zijn geregulariseerd, dit wil zeggen dat ze een contract hebben getekend met de maatschappij en dus een maandelijkse vergoeding van zakelijk recht betalen. Diegenen die dit niet wilden (en zo waren er heel wat) of niet konden zijn vrijwillig vertrokken of uitgezet.
Men volgt nu een uitdoofbeleid, iemand weg, huis vandaliseren, zodat er niemand anders in kan.
Mijn gemoed is ondertussen ver naar beneden gezakt, als ik dit zo allemaal hoor,…. Maar er is hier nog wat aan de hand. Niet enkel de overheid doet aan de meest wansmakelijke vormen van vandalisatie. Ik heb hier al gehoord dat er “externen” ook nog hun “duitje in de zak komen doen”. Van tieners die in het weekend naar Doel afzakken om er de ramen te komen uitsmijten (omdat ze niets anders te doen hebben?) Mensen die hun aanhangwagentje met grof huisvuil hier komen wegkieperen, omdat “Doel toch van de kaart wordt geveegd” en de ramptoeristen die te pas en te onpas op de meest groffe wijze “inkopen” komen doen: stelen van alles wat los en vast zit…????
"Dat klopt. Wat wil je? Als een overheid een dorp vogelvrij verklaart,… mensen komen inderdaad van overal om zich hier te misdragen. Het is precies alsof ze een vrijgeleide hebben om hier te komen doen,wat ze thuis niet zouden durven. Als we het merken,worden ze terechtgewezen, door zowat het hele dorp. De ene doet het met humor en zachte stem, de andere schreeuwt het hele dorp bij elkaar. Soms echt hilarisch. Eén voorbeeld: Mijn buurman was een buxushaag aan het planten. Net toen hij de laatste struik in de grond stopte,… stopte er een BMW met een deftig koppel,… die gewapend met schop en emmer, de eerste struik eruit schopte,…. Hun reactie op een terechtwijzing: ”Jamaar, dat is hier toch van iedereen!?”
(Dit hou je toch niet voor mogelijk,…)

Wat mij persoonlijk opvalt, als ik over Doel dorp met mensen praat (die nog nooit in Doel zijn geweest), is dat de meeste mij verbaasd aankijken en vragen “Ga jij nu weer naar Doel? Daar is toch niks te zien? Het is een spookdorp waar niets te beleven valt… Ben jij daar niet bang om alleen rond te lopen ’s nachts?” Hoe komt dit volgens jou? De media die alleen de drama’s publiceren onder het mom van “slecht nieuws verkoopt”. Of andere?
"Natuurlijk heeft de media hier de meeste schuld aan, en uiteraard ook de overheid. Tot voor kort was het bijna onmogelijk goed nieuws of positief nieuws over Doel in de pers te krijgen. Steeds weer beelden van kapotte huizen, vandalisme, stoute krakers met woest uiziende honden. Onze reactie hierop werd stelselmatig door bepaalde pers niet geplaatst. Doel moet en zal een slecht imago behouden. Zo wil de haven en de overheid het immers houden. Doel, een spookdorp met alleen maar stokoude koppigaards, die toch snel dood gaan, een handjevol nietsnutten, budgetbegeleiden, criminelen, junkies, dealers en gekken,…. Een ander voorbeeld: ik was ziek en moest de dokter van wacht bellen. Deze moest ’s avonds in het donker naar Doel komen. Ze had haar man en kind meegebracht,.. omdat ze niet alleen hier durfde rondrijden. Grote koplampen aan, die aanbleven,.. Ze zei me dat ze dacht dat het hier een dorp vol drugverslaafden en was bang was om overvallen te worden. Ze was ook bang om binnen te komen, maar dat is snel overgegaan. Wel, dit is ook een gevolg van de verhalen die over Doel de ronde gaan, het gevolg van een constant negatieve berichtgeving. Ik heb de moeite gedaan om met mijn zieke kop de situatie van Doel uit te leggen,.."
Ik ben hier al dikwijl geweest,en heb al dikwijls mezelf gepijnigd met de vraag” dit kan toch niet!” Ik kan het “totaalpakket” niet vatten,... Is dit te vatten? Zal er ooit logica zijn?
"Neen,... er is geen logica, en het is gewoon niet te bevatten,… Het dossier Doel is mensonwaardig, Kafkaiaans en gaat inderdaad alle verstand te boven,… en draait om geld en macht,… de waanzin van het hebben,… meer, meer, groter… grootst… het gelijk tegen beter weten in,…
Als de bulldozers komen,… (het grootste doemscenario van elke Doelenaar). Ga jij uit je huis of niet?
"Neen."
Hoe zit het met de burgemeester van Beveren? Hoe staat hij tegenover Doel? En tegenover jou?
"De burgemeester is niet tegen mij “an sich”…. Hij is Doel gewoon beu, een doorn in het oog. Niks als last en het kost nog geld ook. En daarbij, Doel moet weg, dus alles wat hier komt is ronduit hinderlijk. Ook de goede dingen. Ik denk dar we elkaar wel mogen, maar we staan als kemphanen tegenover mekaar wat Doel betreft. En het is natuurlijk zo dat hij Doel niet verkocht heeft,dat heeft de vorige burgemeester gedaan. Alleen vecht hij niet meer voor Doel, hij is het liever kwijt dan rijk. En natuurlijk komen ze niet meer graag naar hier, bang dat er iets zal gebeuren natuurlijk. Maar hij was wel op het op het concert (het Requiem van W.A. Mozart dat Frie op 16 november in de kerk van Doel organiseerde, en waar meer dan 2300 mensen op aanwezig waren).

De solidariteit in het dorp is groot,Doel bestaat uit zeer gemengde groepen, die toch proberen om samen te leven (in het begin leidde dit tot conflicten). Nu probeert toch iedereen er het beste van te maken,..
"In het begin gaf dit inderdaad samenlevingsproblemen,... maar langzaam begint het door te sijpelen dat, willen we een poging doen om Doel te redden, we met onze neuzen dezelfde richting moeten uitkijken,… De overheid en sommige media is onze gemeenschappelijke vijand, niet onze buurman,… Dit begint te werken,… meer dan elders helpt men elkaar, men kent elkaar hier ook. Men steunt hier op elkaar: als er inkopen gedaan moeten worden, als er iemand ziek valt, wanneer er naar de apotheker gegaan moet worden. Er worden allerhande activiteiten georganiseerd waar de meeste inwoners bij betrokken zijn. We feesten, dansen, en lachen veel, met veel (vooral zwarte) humor. We willen aantonen dat Doel niet alleen een vergeten dorp is,… Onmacht voel ik en vooral boosheid, maar ook de kracht om te blijven vechten voor dit dorp."
"Vele mensen zijn hier creatief bezig met onder andere gedichten. Zo is er verleden jaar de eerste maal een gedichtenwedstrijd gehouden, met daaruit voortvloeiend de verkiezing van dorpsdichter Mark Meekers uit Leuven en dit voor 2 jaar. Fantastische man, reeds 30 gedichten rond en over Doel en de teloorgang van de polders geschreven,.. Hij was ook aanwezig op het Requiem en op allerhande andere activiteiten.. We plannen nog meer literaire activiteiten rond en met hem. Uit het pakket gedichten die binnengekomen waren , groeide het idee er iets mee te doen. Van Doel een klein Watou maken. En zo ontstond de gedichtenroute. Ulrich was de man die de pagodes daarop bedacht heeft. Ulrich en Frank hebben dit uit eigen zak bekostigd,…"
De inwoners die creatief bezig zijn, zijn verzameld in de werkgroep Leefbaar Doel Mee-maken.
Ulrich, Jeroen, ik, Sabine, Fien, Marieke en andere die achter de schermen meehelpen, en dan diegenen van buitenaf, nauw betrokken bij Doel, de mensen van Doel 2020 en De Vrijbuiter waaronder Johan, die ook de erfgoeddag voor zijn rekening neemt. Verschillende fotografen van overal en dan ook vooral de geëngageerde kunstenaars die hier neerstreken zoals de mensen van De Lange Tafel, die nu mee in de denktank zitten,.. en het breidt zich nog uit."

Hoe zie jij de toekomst van Doel?
"Als er een mirakel gebeurt,maken we nog een kans. Maar ik denk dat het mirakel van buitenaf moet komen, niet met bommen en granaten,want dan vegen ze ons nu al van de kaart,maar met dusdanige initiatieven die de waardigheid en de waarde van Doel in kaart brengen. Die door hun positie (maatschappelijk of andere) het onrecht aanklagen, die druk kunnen uitoefenen op de publieke opinie en de beleidsvoerders."
"Je mag niet vergeten dat de overheid (haven van Antwerpen) deze contreien al heeft ingekleurd als industriezone (niet wettelijk) en gewoon handelt alsof alles niet meer bestaat. Echte industrie (fabrieken) mogen hier niet komen, wegens te dicht tegen de kerncentrale, maar ze denken de terreinen nodig te hebben voor slib en containers."
"Ik denk dat er na 31 augustus 2009 ze alles dat vervallen is zullen slopen,… gefaseerd de rest afbreken; Als ze nog enig gevoel van respect hebben (wat ik betwijfel) zaaien ze wat gras, zetten her een der een bankje, houden ze de Molen open, en behouden kerk, kerkhof en ’t Hooghuis,… en wachten,…"
Komt er alsnog een dok,tja, dan is het duidelijk,..
Komen er nog massa’s meer en grotere containerschepen,.. tja,dan is het ook duidelijk,…
Gebeurt dit allemaal niet,… Zal binnen een aantal jaren hier elk stukje grond duur verkocht worden aan een projectmakelaar. Prachtige, woon- en buitenverblijfjes voor de rijke vermoeide Antwerpenaar,… wedden?"
Bekijk ook de de video: Opening Requim van W.A.Mozart (aanvulling op reportage:De mensen van Doel)
Nieuwslijnmeer

- Indymedia.be is niet meer
- Foto Actie holebi's - Mechelen, 27 februari
- Lawaaidemo aan De Refuge te Brugge
- Recht op Gezondheid voor Mensen in Armoede
- Carrefour: ‘Vechten voor onze job en geen dop!’
- Afscheid van Indymedia.be in de Vooruit in Gent en lancering nieuw medium: het wordt.. DeWereldMorgen.be
- Reeks kraakpanden in Ledeberg met groot machtsvertoon ontruimd
- Forum 2020 en de mobiliteitsknoop
- Vlaamse regering kan niet om voorstel Forum 2020 heen (fietsen)
- Fotoreportage Ster - Studenten tegen racisme
Cynisme ten top
Luc, 14/12/2007 – 00:13
Als ik aan Doel denk, valt me het cynisme van de overheid op. Geld gaat voor de mensen, ten koste van zowat alles. Zolang je het maar verkocht krijgt is het OK. Achteraf als de mensen beginnen na te denken is het te laat
Ik vind dit een prachtige reportage. Fototrekster en Erik zijn niet over een nacht ijs gegaan.
Mooie reportage
Keltoum, 14/12/2007 – 11:55
Hey Erik en Fototrekster mooie reportage.
Heb deze week nog een reportage in de Knack gelezen over een gelijkaardig dorpje in Gent 't Zandeke, dat ook moest verdwijnen voor de uitbreiding van de haven...Uit de reportage komt ook een zelfde gevoel naar voren. De onmacht van de dorpsbewoners die hun hele leven, geschiedenis, netwerk in één pennetrek zien verdwijnen. En het ergste van al is dat ze zonder enig respect worden behandeld.
"vooruitgang"
fototrekster, 15/12/2007 – 01:59
Dat noemen ze "vooruitgang",....Maar dat er ondertussen mensen aan kapot gaan,....dat zal de "grote bonzen" en de beleidsmensen worst wezen,..
Ik heb soms zin, om ook eens met een onteigeningsbevel aan hun deur te gaan aankloppen,...
de mensen van Doel
Leo, 29/12/2007 – 14:38
de mensen(overheid)en sommige anderen leren niets uit het verleden: veertig jaar geleden verdwenen al enkele polderdorpen gewoon van de kaart(al niet helemaal).
Oorderen, Wilmarsdonk(volledig) en Lillo(gedeeltelijk)
ik heb dat toen ook van nabij meegemaakt als 11-jarige knaap; omdat de scholen in die dorpen verdwenen waren, hadden wij jongens in de klas op de Luchtbal uit die dorpen.
Die werden dan zeer vroeg 's morgens afgehaald om meer dan 40 minuten in de bus naar school gebracht te worden, en 's avonds weer terug.
wij voelden heel erg mee met onze klasgenoten, alhoewel we niets begrepen van het leed dat hun en hun dorpsgenoten werd aangedaan.
Dat zelfde onaangename gevoel krijg ik nu weer met Doel, als ik er kom nog meer maar ook als ik erover lees.