Elisabeth09 februari 2008 – 12:28

“Als ik zeg dat de Chinese gemeenschap morgen nieuwjaar viert, dan is het zo dat zij elkaar op dat ogenblik geluk wensen en gezondheid, zoals wij dat doen, maar, in tegenstelling tot bij ons, wensen ze mekaar ook solidariteit. En het is in die geest dat wij dat ook willen oppikken”, laat Eddie Temmerman weten, coördinator van PlayFair2008.

Op woensdag zes februari vond je aan de ingang van de bibliotheek in Gent verschillende Fua's die Chinese koekjes uitdeelden voor de campagne PlayFair2008. Fua's in dierenkledij zijn dit jaar de mascottes van de komende Olympische Spelen in Peking. De eerste lettergrepen van hun namen vormen samen in het Chinees “Peking heet u welkom”. Geschminkt in de kleuren van de Olympische ringen (rood, geel, blauw, zwart en groen) proberen zij de aandacht te trekken van voorbijgangers om aan hen Chinese nieuwjaarswensen uit te delen. In elk gelukskoekje vind je een boodschap van de Schone Kleren Campagne: “één wereld, één wens: goede arbeidsomstandigheden voor iedereen!” Met deze actie wil men aandacht vragen voor de kledingindustrie in China.

Reacties van voorbijgangers vullen mekaar aan, maar zijn toch ook verschillend. Voor studenten is het soms moeilijk duurdere kleren aan te kopen. “Ook al zijn die misschien “schoner” gemaakt dan bijvoorbeeld de goedkopere kledij uit de H&M”, vertelt Vanessa Raes. Met deze stelling moeten we volgens Frieda De Koninck, coördinatrice van SKC voorzichtig omspringen. “We moeten de mythe uit de wereld helpen dat goedkope kledij “niet-schoon” zou zijn en duurdere daarentegen wél in goede omstandigheden zou worden geproduceerd. Dat is niet per definitie zo. Daarenboven is het goedkoopste wat je kan doen in een kledingwinkel vragen stellen over de herkomst van de kledij. Als mensen blijven vragen stellen, dan worden bedrijven bewust van de vraag naar schone kleren”, zegt Frieda De Koninck.

De Schone Kleren Campagne zal deze zomer ook proberen om organisatoren van festivals aan te sporen “schone” werkkleren voor hun (meestal jonge) medewerkers te voorzien. “Op die manier bereik je ook de jeugd en kan je hen duidelijk maken dat schone kleren zelfs modieus, kleurrijk en hip kunnen zijn”, zegt Eddie Temmerman.

Maar uiteraard is het niet de bedoeling dat deze actie enkel jongeren bereikt. Leen Martens, een tijdje geleden moeder geworden, koopt vaak kleren in de Wereldwinkel: “Zij hebben niet zo lang geleden hun aanbod aan eerlijke kleren uitgebreid, zodat we er meer keuze hebben. Want daarbuiten is het soms moeilijk om “schone” kleren te vinden. Ik probeer zelf een steentje bij te dragen aan de problematiek door in kledingwinkels te vragen in welke arbeidsomstandigheden de kledij is vervaardigd, om de verkopers tenminste aan te zetten over het onderwerp na te denken.”

Nadenken is één zaak, daadwerkelijk iets aan de zaak veranderen, is een andere. Want altijd speelt ook de winst bij fabrikanten een grote rol. “Winst is inderdaad een element. Bedrijven hebben winst nodig om te kunnen blijven voortbestaan, want anders zijn de arbeiders nog slechter af. Wij proberen de bedrijfsleiders enkel attent te maken op het feit dat het niet meer van deze tijd is dat mensen tien à twaalf uur achter een stikmachine kledingstukken aanéén naaien in een hete ruimte zonder verluchting en waar de hygiënische omstandigheden alles behalve zijn”, zegt Eddie Temmerman.

In de schaduw van de Olympische Spelen in Peking wordt en masse sportkledij geproduceerd. “Sporterslichamen in mooie sportkledij”, zegt Temmerman. “Maar aan die mooie kledij hangt een pijnlijk prijskaartje.”

Wanneer China-experte Cathérine Vuylsteke de vraag krijgt of ons negatief beeld over China wel klopt, dan antwoordt zij dat fabrieksarbeiders in China inderdaad weinig verdienen, ongeveer 70 euro per maand, maar dat dat niet het échte probleem is. “Het centrale probleem is dat ze zich niet vrij mogen organiseren”, zegt Vuylsteke. “Hoeveel uur zij werken, hoeveel zij verdienen, dat is iets dat zij zelf moeten kunnen beslissen. Maar uiteraard mogen de bedrijfsleiders de wetgeving niet verloochenen. Het maximaal aantal overuren per week is 36 uur. Een aantal waar vaak tegen gezondigd wordt.”

Volgens Vuylsteke zullen wij er door internationale acties niet toe komen op een concrete manier iets te veranderen aan het aantal werkuren, maar als bij sommige grote opdrachtgevers een belletje rinkelt, zijn we op de goede weg. “Wanneer Nike genoeg had van de negatieve reclame over haar sportkledij en een A-label werd, was dat misschien een voorbeeld voor andere bedrijven. En dat soort druk is goed”, vertelt de China-experte.

“Het is ook belangrijk te weten”, zegt De Koninck, “dat van het bedrag dat de consument betaalt voor een kledingstuk slechts vijf procent naar arbeidskost gaat. De rest gaat naar detailhandel en marketing. Dus: arbeid kan en mag nooit een excuus zijn. Het is niet zo dat mensen hun werk kwijtraken als er hogere lonen komen of dat de consument de kledij niet meer zou kunnen betalen. Want de prijs wordt niet bepaald door de arbeidskost. Wel door wat de klant bereid is te betalen en wat de prijs is bij de concurrent.”

Volgens de coördinatrice is er altijd kans op slechte werkomstandigheden, maar als vakbonden worden toegelaten, wordt een stap voorwaarts gezet. Het recht op organisatie mag de werknemers niet langer verboden worden.

“Nog een groot probleem is”, zegt De Koninck, “dat deze voorgestelde weg nooit door één bedrijf alleen kan bewandeld worden. De H&M in India raakte strop met de beste bedoelingen. Het was voor hen niet mogelijk om in een bepaalde regio hogere lonen aan te bieden in hun bedrijf dan in andere bedrijven in diezelfde streek. Want dat zorgde voor sociale onrust.”