christophe21 april 2008 – 16:34

“De vakbond uitgelegd aan mijn dochter”, zo had het boek van Luc Cortebeeck volgens inleider professor Rik Coolsaet ook kunnen heten. Het werd “De solidaire samenleving. Over de rol van sterke vakbonden”. De ACV-voorzitter doet er zijn visie op de rol en de toekomst van het vakbondswerk uit de doeken.

Op de persvoorstelling van het boek in De Markten in Brussel stond Cortebeeck ook even stil bij stijgende voedselprijzen die de afgelopen maanden in heel veel landen tot sociale spanningen hebben geleid. Als de internationale instellingen geen greep krijgen op de voedselprijzen, komen er overal ter wereld opstanden en misschien zelfs oorlogen, voorspelt Cortebeeck. Ook in eigen land ziet Cortebeeck de frustraties hoog oplopen en dat werpt een schaduw op het sociaal overleg.

“Als de werkgevers verder druk blijven zetten op de index en de lonen, als zij de flexibiliteitseisen blijven opvoeren, als het overleg over de noodzakelijke stijging van de sociale uitkeringen in september geen ruimte krijgt en de onderhandelingen voor het interprofessioneel akkoord mislukken, dan is een warme winter te voorzien in de sectoren en ondernemingen. Veel hangt af van in welke mate de middeninkomens boos worden. Dan riskeer je een uitgesproken algemeen ongenoegen.” Volgens Cortebeeck delen de vakbonden in Europa die bezorgdheid. “Dergelijke eensgezindheid heb ik lang niet gezien”.

Cortebeeck gaf daarmee meteen ook een antwoord op die ene vraag waarmee Rik Coolsaet na het lezen van het boek bleef zitten. “Staan we aan de vooravond van een nieuwe golf van protest nu de groeilanden de kloof niet langer pikken en er een groeiend zelfbewustzijn te merken is bij de jongeren. In de jaren '60 kwamen die twee zaken al eens samen”, aldus Coolsaet.

Tina trapt op haar adem
In zijn boek laat Cortebeeck de brandende actualiteit even liggen en onderzoekt hij de continuïteit en de evolutie van de rol van vakbonden in de geglobaliseerde wereld. Door maatschappelijke evoluties als de individualisering sloop er diversiteit in de werknemersgroep. De arbeiders zijn niet langer een homogene massa zoals in de tijd van Daens. Toch hebben die werknemers nog één gemeenschappelijk kenmerk. “Ze verhuren hun arbeid aan ondernemingen en hun management. Ze zijn daardoor afhankelijk van beslissingen die anderen nemen”, schrijft Cortebeeck. Alleen sterke vakbonden kunnen wegen op die beslissingen, meent Cortebeeck, maar ze moeten tegelijkertijd met die diversiteit rekening houden.

De globalisering drijft de werknemers en de vakbonden die het voor hen opnemen, in de verdediging. Sinds de jaren '80 maakt het neoliberalisme opgang. Volgens Cortebeeck loopt het neoliberalisme op zijn laatste benen. “De derde landen laten het IMF steeds meer links liggen, de leiders van de internationale instellingen spreken een opvallend sociale taal. (...) De handel zonder grenzen, zonder sociale correcties loopt vast”. Cortebeeck ziet hier kansen liggen voor de wereldvakbond om de sociale regulering op de agenda van de internationale instellingen te plaatsen.

De Vlaamse navel
In die geglobaliseerde wereld staart Vlaanderen te veel naar de eigen navel, meent Cortebeeck. In zijn boek laat hij duidelijk merken dat hij niet hoog oploopt met de agressieve houding van de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka. Cortebeeck toont zich bereid het debat aan te gaan, maar ontwaart een verborgen agenda bij sommige voorstanders van een staatshervorming. “Zij willen die regionalisering kennelijk gebruiken om in Vlaanderen een andere samenleving op te bouwen, met andere krachtsverhoudingen. Ze gaan er van uit dat ze in Vlaanderen, gemakkelijker dan in de Belgische context, een politieke meerderheid zullen vinden – en minder weerspannige vakbonden -
voor een beleid dat een aantal sociale verworvenheden kortwiekt.” Ook voor die mensen heeft Cortebeeck een waarschuwing klaar. “Zij die azen op meer autonomie voor de Vlaamse regio om de sociale zekerheid op een waakvlammetje te zetten, het arbeidsrecht te beknotten en het centraal sociaal overleg te kortwieken, komen het ACV tegen.”

'De solidaire samenleving. Over de rol van sterke vakbonden' verschijnt bij het Davidsfonds en kost € 14,95.